Najsłynniejsze storczyki Phalaenopsis są powszechnie znane jako "ćmówki", ponieważ ich trwałe, zaokrąglone kwiaty na smukłych, długich łodygach wyglądają jak ćmy w locie. Są w sprzedaży w wielu różnych rozmiarach i kolorach. Wyhodowano wiele setek mieszańców, a handel nimi jest ogromnie popularny ze względu na łatwość uprawy.

Bezwonne kwiaty pojawiają się nawet trzy razy w roku i trwają kilka miesięcy. Mogą być w paski, cętkowane, nakrapiane, dwubarwne i w plamy, a także czysto białe i inne. Białe należą do ulubionych kwiatów ślubnych. Rozmiar i połączenia kolorów zależą od ich pochodzenia. Znani światowi hodowcy ciągle krzyżują nowe odmiany, celem uzyskania coraz to nowych rzadkości, które na początku uzyskują znaczne ceny. Handlowa produkcja prowadzona jest przy pomocy metod "in vitro" dzięki czemu powtarza się cechy roślin matecznych.

W naturze występuje około 50 dzikich gatunków, które rosną na wschód od Indii przez Filipiny aż do północnej Australii. Rosną jako epifity na gałęziach lub na skałach, gdzie powietrze jest ciepłe i wilgotne.

Nie mają pseudobulw, ale 4-7 mięsistych liści, które są zwykle ciemnozielone (czasem nakrapiane), około 6-12 cm długości (niektóre więcej), owalne i błyszczące. Swoje życiowe zapasy przechowują właśnie w nich i w grubych korzeniach. Nowe pędy kwiatowe wyrastają z centralnego pnia. Mają zazwyczaj 12-18 cm długości, ale niektóre hybrydy mogą rosnąć o wiele dłuższe. Kwiaty utrzymują się długo, 3-4 miesiące. Zwykle storczyki te kupujemy w niewielkich (12 cm), przezroczystych doniczkach. To jest idealny rozmiar dla pojedynczego okazu i storczyk może w niej rosnąć 12-18 miesięcy.

Podłoże

Jako podłoża można użyć grubej mieszanki kory z dodatkiem węgla drzewnego, perlitu, kawałków mchu lub florystycznej gąbki. Korzenie często rosną poza pojemnikiem, ale to jest zupełnie naturalne i wskazuje, że robimy to prawidłowo. Storczyki można także uprawiać przytwierdzone do kawałka kory. Korzenie spryskujemy wtedy wodą.

Podlewanie

Phalaenopsis lubią obfite podlewanie, ale nie lubią mieć mokrych liści i ciągle tkwić w wilgotnym podłożu. Podlewanie robimy raz na 10 - 14 dni w porze zimowej (w zależności od temperatury, cieplejsza - częściej, chłodna - rzadziej) i raz w tygodniu lub więcej w okresie letnim, przelewając korzenie letnią wodą deszczową lub taką z kranu. Nie może być bardzo zimna. Zanim umieścimy rośliny w ozdobnych osłonkach, pozwólmy im dobrze odcieknąć. Korzenie nigdy nie powinny stać w wodzie.

Zamgławianie

Proste zamgławianie czystą wodą kilka razy w tygodniu w okresie letnim zapewni odpowiednią wilgotność, zimą zaś można położyć na płaskim pojemniku kilka kamyków, ustawić rośliny i nalać trochę wody, aby parowała. Najlepszy czas na spryskiwanie roślin to ranek, gdyż pozwoli na wyparowanie wody przed nocą. Phalaenopsis są w stanie przeżyć także bez wody pod warunkiem, że wilgotność powietrza utrzymuje się na wysokim poziomie. Od czasu do czasu dobrze jest wytrzeć wilgotną szmatką kurz z liści, gdyż blokuje on dopływ światła.

Temperatura

Jeśli chodzi o temperaturę, to storczyki Phalaenopsis można zaliczyć do doskonałych roślin domowych, które będą się rozwijać w domu z centralnym ogrzewaniem. Pełnią rolę wspaniałych dekoracji, ale nie zapomnijmy, że są to orchidee ciepłolubne, które rosną w przedziale 15-28 stopni C, a optymalnie potrzebują około 20-22 stopni C. Dlatego trzeba się upewnić, czy możemy im ją zapewnić. Spadek temperatury w nocy przez co najmniej kilka dni na początku jesieni zwykle zachęca pędy kwiatowe do szybszego rozwoju. Minimalna temperatura, poniżej której rośliny zamierają, wynosi 12 stopni. Unikamy mroźnych podmuchów, które mogą zniszczyć rośliny.

Światło

Phalaenopsis lubi rosnąć w dobrym, rozproszonym świetle, ale nie bezpośrednio w pełnym słońcu, gdyż spowoduje to przypalenia liści. Światło zachęca do kwitnienia. Będą one również tolerować półcień podczas sezonu wegetacyjnego. Zimą należy je przechowywać w miejscu dobrze oświetlonym, ale znów nie w bezpośrednim słońcu.

Nawożenie

Wymagania jeśli chodzi o nawożenie storczyków są umiarkowane. Należy je zasilać co dwa tygodnie w okresie lata zużywając połowę dawki, a zimą nie częściej niż raz w miesiącu, a nawet lepiej zaprzestać. Istnieją specjalne "mgiełki" dla storczyków i odżywki na bazie ptasiego guano, czyli produktów naturalnych, które są najlepsze.

Choroby i szkodniki

Phalaenopsis może paść ofiarą bardzo nielicznych chorób grzybowych i szkodników. Najważniejsza jest odpowiednia profilaktyka i obserwacja. Jeśli zauważymy niepokojące objawy, np. mączysty nalot lub brązowe plamy na liściach, pierwszym naszym działaniem powinno być odizolowanie chorych okazów, ponieważ wszystkie choroby bakteryjne i grzybowe przenoszą się w łatwy sposób (rozpryskiwanie wody). Rośliny ustawiamy w suchszym miejscu i obserwujemy.

Z powodu nadmiernego podlewania i uprawy w starym podłożu korzenie storczyków mogą zostać zainfekowane mokrą zgnilizną. Postępowanie w tym przypadku jest następujące. Wyjmujemy roślinę z podłoża, odcinamy martwe i chore korzenie, rany posypujemy sproszkowanym węglem drzewnym, przesuszamy i sadzimy do całkiem świeżego podłoża. Przez jakiś czas nie podlewamy i obserwujemy, czy roślina żyje. Jeśli tak, wznawiamy podlewanie.

Przesadzanie

Młode Phalaenopsis powinny rosnąć na tyle szybko, aby zagwarantować coroczne przesadzanie. Starsze okazy, posadzone w większych doniczkach, mogą przebywać w tych samych pojemnikach kilka lat, pod warunkiem nie pogorszenia ich siły wzrostu. Jeśli zauważymy brak nowych przyrostów lub kwitnienia, storczyka trzeba przesadzić.

Wyjmujemy roślinę z doniczki, usuwamy stare podłoże z korzeni, odcinamy zgniłe i martwe korzenie. Bierzemy nowe podłoże i umiejscawiamy okaz w nowym pojemniku przysypując korzenie i lekko uderzając o kant stołu. Uważamy, aby pomiędzy korzeniami nie powstało za dużo pustych przestrzeni. Pomagamy sobie tępym patyczkiem. Przez dwa tygodnie trzymamy rośliny w cieniu, nie podlewamy przez pierwsze 3 dni.

Rozmnażanie

Ten zabieg nie jest łatwy. Czasem z węzłów łodyg kwiatowych pojawiają się małe sadzonki zwane "keiki". Kiedy wypuszczą kilka korzeni, możemy je odłączyć od rośliny matecznej i codziennie zamgławiamy. Z wodą - oszczędnie. Są one dokładnym klonem rośliny macierzystej, która jednocześnie może kwitnąć.

Wyczytałam, że jest także możliwe sztuczne zmuszanie do wypuszczania młodych roślin przy pomocy hormonalnej pasty o tej samej nazwie Keiki, którą można dostać od profesjonalnych hodowców storczyków. Skalpelem robi się pionowe nacięcie w łodydze w miejscu obejmującym węzeł. Odciągamy dwie połówki i nakładamy trochę pasty. Po 6-8 tygodniach wytworzą się nowe sadzonki. Ich powstawanie wywołuje właśnie nagromadzenie w jednym punkcie hormonów wzrostu (cytokininy) dzięki zastosowaniu tej pasty lub w sposób naturalny.

Jeśli nowa roślinka jest pożądana, należy ją pozostawić na roślinie macierzystej, dopóki nie rozwinie się zdrowy system korzeniowy i dwa - trzy liście. Wtedy można go ostrożnie oddzielić ostrym nożem i zasadzić w doniczce.

Kwiatów można się spodziewać tak samo jak z normalnej produkcji hodowlanej. Niektóre gatunki storczyków, jak np. Phalaenopsis pulchra często wytwarzają "keiki". Jeśli nowa sadzonka nie jest nam potrzebna, keiki można usunąć w dowolnym momencie.

Zmuszanie do ponownego kwitnienia

Phalaenopsis można łatwo skłonić do ponownego kwitnienia. Jeśli okaz jest duży i mocny, a łodyga kwiatowa zielona, przycinamy ją powyżej tego węzła na pniu - gdzie ukazuje się mały wypustek, wyglądający jak mały liść, który leży płasko na łodydze. Nowy pęd wybije z tego węzła po około miesiącu, a kwiaty pojawią się po upływie 2 do 3 miesięcy.

Jeśli łodyga zbrązowiała wycinamy ją u nasady. Pozwoli to roślinie budować nowy i silny pęd u nasady. Trwa to dłużej, niż przy pędzie częściowo uciętym (nawet 9 miesięcy), a zależy od warunków uprawy.

Jeśli pęd jest w połowie zielony i w połowie brązowy, wycina się starą łodygę tuż nad węzłem pozostawiając kawałek o długości około 4-5 cm. Ta metoda pozwoli roślinie wytworzyć nowy pęd kwiatowy zaledwie w kilka tygodni, ale będzie on mniejszy, a kwiaty mniej liczne niż na pędzie powstałym u nasady.

Nowoczesne mieszańce storczyków Phalaenopsis są bardzo wesołe i kolorowe, dlatego zachęcam gorąco do ich uprawy. Są dostępne we wszystkich kwiaciarniach, niektórych centrach ogrodniczych i dużych supermarketach. Organizowane są specjalistyczne wystawy, gdzie także można je nabyć. Tylko od nas zależy jakie wybierzemy do swojego domu.

Forum - Wątki o storczykach

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium