Bukszpan kocha rosnąć w donicach, a ja uwielbiam bukszpany. Stąd tyle ich u mnie w ogrodzie. Lubię patrzeć na miękkie, zaokrąglone linie, głównie kuliste kształty, które wprowadzają ład i porządek na rabatach i przede wszystkim w kompozycjach doniczkowych. Czasem trafi się stożek, a nawet trzy.

Trzeba jednak zdać sobie sprawę, że po zimie nie wszystkie przetrwają i prawie na sto procent zajdzie konieczność, aby je wymieniać, więc to kosztowna uprawa. Godzę się jednak na to bo chcę na nie patrzeć również zimą i ciągle, wraz z przypływem majowego powiewu ciepła, wytrwale wymieniam kolejne okazy zimujące w donicach. Kto nie chce tego robić co roku.. o tym dalej.

Warunki uprawy

Bukszpany w donicach wymagają żyznej ziemi, najlepiej kompostu z dodatkiem granulowanego krowiaka, gliny i piasku dla rozluźnienia, drenażu na dnie, aby korzenie nie stały w wodzie. Jeśli nie mamy do niej dostępu kupmy chociażby zwykłą ziemię ogrodową lub kwiatową.

Mile widziane kamyczki na wierzchu ziemi, wtedy estetycznie wszystko wygląda. Jednak kamyki mogą zmylić i nie zawsze można się zorientować odnośnie podlewania. Nie widać po prostu wierzchniej warstwy ziemi, czy jest sucha czy mokra.

Donice do uprawy bukszpanów

Donice powinny być dopasowane wielkością do obwodu bukszpanu. Ładnie wygląda, gdy topiary są większe niż górny obwód doniczki. Wtedy wyglądają masywnie i efektownie. Jeśli są mniejsze, nie musimy ich co roku przesadzać.

Kiedyś uprawiałam bukszpany w mrozoodpornych donicach terakotowych, dzisiaj uprawiam je w obszernych pojemnikach z włókna szklanego. Dobre będą też skrzynie drewniane, nowoczesne donice betonowe uszlachetniane lub polewane donice ceramiczne. Ważne, aby nie pękały na mrozie i były odpowiednio obszerne. No i muszą mieć otwór odpływowy w dnie.

Pielęgnacja bukszpanów

Od maja do października ważne jest podlewanie, w sumie to najważniejszy zabieg, bo rośliny, które mają za sucho, nie będą rosły. Pamiętajmy, że bukszpan szczelnie zasłania wlot doniczki i woda z deszczu, pomimo, że na zewnątrz pada deszcz - do korzeni nie dociera. Podlewamy nasze okazy nawet, gdy pada deszcz. Im upalniej, tym obficiej i częściej podlewamy. Zimą dostarczamy wody w okresach odwilży.

Bukszpan w czasie wegetacji intensywnie rośnie i jego właściwe dokarmienie warunkuje nam doskonały wygląd topiarów i ich żywotność oraz intensywny kolor. Niezbędna jest zarówno dobra ziemia jak i systematyczne nawożenie doglebowe i co jakiś czas dolistne. Najlepszym nawozem wypróbowanym przeze mnie jest Florovit w płynie, którym podlewamy rośliny co dwa tygodnie od momentu rozpoczęcia wzrostu.

Nawozy granulowane nie są najlepsze. Ja ich nie używam do bukszpanów.

Rośliny "zagłodzone" będą miały drobne listki, o niewłaściwym, brązowym kolorze i będą bardziej podatne na różne choroby grzybowe. Takie okazy można bardzo łatwo przywrócić do ponownej świetności poprzez lekkie cięcie korygujące, przesadzenie w świeżą, żyzną glebę lub szybkie dostarczenie składników pokarmowych. W ciągu dwóch tygodni bukszpany odzyskają ładny wygląd. Nieraz zdarzało mi się ratować okazy zaniedbane lub kupione z przeceny.

Cięcie bukszpanów

Bukszpany w donicach tniemy częściej niż te w gruncie, ponieważ z reguły są umieszczone w strategicznych miejscach i zawsze powinny wyglądać nienagannie. Pierwsze cięcie wykonujemy wczesną wiosną, gdy temperatury są już dodatnie. Drugie cięcie wykonujemy w czerwcu, kiedy bukszpany przestaną rosnąć i młode przyrosty staną się ciemniejsze. Kolejne cięcie możemy zrobić w sierpniu - na początku, aby zdobiły nasz ogród już do końca sezonu.

Zimowanie bukszpanów

Im większa donica, tym większa szansa przetrwania bukszpanów. Często spotykane rady sugerują, że można je ocieplić dodatkowo styropianem lub folią bąbelkową, jednak moje wieloletnie doświadczenia w zimowaniu bukszpanów udowadniają, że na ich przetrwanie nie ma rady. One i tak zmarzną. Chyba, że zima jest wyjątkowo łagodna a donice odpowiedniej wielkości.

Jedynym sposobem jest przeniesienie donic do zimnego pomieszczenia z temperaturą powyżej zera lub zakopanie bukszpanów z donicami do ziemi, dzięki czemu bryły korzeniowe są w należyty sposób chronione przed mrozem.

Ładne donice przed zakopaniem do ziemi, owijamy po obwodzie zwykłą folią, aby łatwiej można było po wykopaniu wiosną doprowadzić wszystko do czystości.

Wykorzystanie bukszpanów w kompozycjach

Bukszpan najlepiej wygląda z innym bukszpanem. Można komponować kilka kul różnej wielkości lub ustawić w rytmie jednakowe okazy w jednakowych donicach. Można też dodać kule na pniu lub stożki.

Kolekcja bukszpanów w dużej ilości należy do ekskluzywnych dekoracji i często takie widuję przed sklepami lub hotelami. I nic już wtedy nie potrzeba. Przy wejściu do małego domu dwie kule na froncie będą idealne i najładniejsze.

Czasem dodaję do dekoracji zwisające bluszcze lub kwiaty kwitnące sezonowo. Jednak bukszpan lubi samotność i tego się trzymajmy. No chyba, że będą to niskie trawy np. Hakonechloa, ostnice (Stipa) lub turzyce (Carex), które ozdobią zieloną kulę zwiewnymi "piórkami".

Polecam więc bukszpany solo i w duecie. Zimozielona, całoroczna dekoracja ma największe szanse na popularność i nasze uwielbienie.

Fot. Danuta Młoźniak