Emilianoparm...
10:04, 30 sty 2011
Dołączył: 28 wrz 2010
Posty: 824
znalazłem stare zestawienie może się komuś przyda
Zestawienie wartościowych gatunków i odmian bylin według pory kwitnienia
* - rośliny o organach przetrwalnikowych w formie cebuli
** - rośliny organach przetrwalnikowych w formie bulwy
d- niezimujące w gruncie otwartym
1. Przedwiośnie (II-III)
Chionodoxa sp. *
Crocus sp.**
Eranthis sp.**
Gagea sp.*
Galanthus sp. *
Helleborus niger
Helleborus hybridus
Helleborus foetidus
Hepatica nobilis
Iris reticulata * i inne gatunki
2. Wiosna (IV-15.V)
Rośliny niskie
Adonis vernalis
Anemone nemorosa,
Anemone coronaria **
Alyssum saxatile
Arabis caucasica, A. c. ‘Plena’, ‘Variegata’
Arabis × arendsii ‘Rosabella’
Asarum europaeum
Aubrieta × cultorum
Bergenia cordifolia
Bergenia hybrida ‘Silberlicht’
Brodiaea sp.*
Caltha palustris, ‘Multiplex’=’Flore Pleno’, ’Alba’
Convallaria majalis
Crocus sp.**
Dicentra spectabilis, ‘Alba’
Dicentra eximia
Doronicum caucasicum
Draba aizoides,
Draba bruniifolia
Epimedium alpinum
Epimedium grandiflorum
Erythronium sp. *
Fritillaria sp.*
Hyacinthus orientalis *
Iberis sempervirens, ‘Nana’, ‘Snow Flake’
Leucoium sp.*
Muscari sp.*
Narcisus sp.*
Omphalodes verna
Peltiphyllum peltatum
Phlox subulata, ‘Atropurpurea’ i inne odmiany
Primula auriculata
Primula aucalis = P. vulgaris
Primula denticulata, ‘Alba’ i inne odmiany,
Primula elatior
Pulmonaria angustifolia
Pulmonaria saccharata
Pulsatilla vulgaris
Puschkinia sp. *
Scilla sp.*
Trollius × cultorum, ‘Orange Princess’
Tulipa sp.*
Vinca minor, ‘Alba’, ‘Aureovariegata’,’Sebastian’, ‘Rubra’
Viola cornuta
Viola odorata, ‘Alba’
Waldsteinia ternata
Byliny kwitnące wczesną wiosną (II-III):
Rodzina: Ranunculaceae - jaskrowate
Helleborus niger – ciemiernik biały
Pochodzi z Alp i Karpat. Rośliny osiągają wysokość 20-30 cm, kwiaty są białe, osadzone po 1-2 na długim pędzie, pojawiają się od XII do II. Liście są częściowo zimozielone. Gatunek ten wytworzył wiele atrakcyjnych odmian ogrodowych i botanicznych.
Helleborus foetidus L. – ciemiernik cuchnący.
Bylina dorastająca do 80 cm wysokości, o dużych, ciemnozielonych liściach ( 7-10 wąskich, ząbkowanych klap), przypominających liście palm, nieprzyjemnie pachnących po zmiażdżeniu. Od II do IV wyrastają dzwonkowate kwiaty o średnicy 1-2 cm.
Helleborus × hybridus hort.
Gatunek ten obejmuje mieszańce, wysokości 50- 75 cm, okwiatach białych, różowych i czerwonych. Kwitnie od III do V.
Rośliny te lubią gleby żyzne, wapienne i dostatecznie wilgotne oraz miejsca częściowo zacienione. Ciemierniki rozmnażamy przez wysiew nasion i przez podział starszych roślin pod koniec sierpnia, rośliny jednak źle znoszą ten zabieg. Korzenie ciemiernika są wrażliwe na przeschnięcie i uszkodzenie, nie można ich też sadzić zbyt głęboko, bo wtedy nie kwitną nawet przez kilka lat.
Hepatica nobilis – przylaszczka pospolita
Zasiedla lasy liściaste i mieszane także w Polsce. Wysokość roślin wynosi 15 cm. Liście są trójklapowe, częściowo zimozielone. Kwiaty niebieski, pojawiają się w III-IV. Pojedyncze kwiaty nie są zbyt okazałe, natomiast dobrze prezentują się w zwartych łanach. Kwiaty otwarte są podczas ładnej pogody, wieczorem i w dni pochmurne zamykają się. Kwitnienie trwa około dwóch tygodni. Liście ukazują się po przekwitnięciu. Jest to roślina wymagająca, lubi żyzne, próchniczne gleby bogate w wapń. Nie znosi gleby piaszczystej, suchej i kwaśnej. Przylaszczki dobrze zimują. Dobrze rosną w miejscach osłoniętych i ciepłych, nie lubią konkurencji innych roślin. Amatorsko rozmnażamy z nasion (zbieramy je zaraz po dojrzeniu), a także przez podział – po przekwitnieniu w V lub VI lub pod koniec lata w VIII.
Byliny kwitnące wiosną (IV-15V):
Rodzina: Ranunculaceae - jaskrowate
Adonis vernalis – miłek wiosenny
gatunek pospolity w Europie, Azji i na Syberii, rośnie na suchych, wapiennych glebach. W Polsce wyginął prawie całkowicie. Obecnie jest gatunkiem całkowicie chronionym. Jest to niska roślina dorastająca do 20-30 cm, wiosną – czasem w IV – pojawiają się duże, złocistożółte kwiaty, rozwijające się stopniowo. Tworzą żywy akcent na rabacie. Liście są pierzaste, delikatne. Kwiaty otwierają się tylko podczas słonecznej pogody, rozwijają się stopniowo. Kwitnienie trwa długo, nieraz nawet kilka tygodni. Miłki dobrze rosną w słońcu, w zacisznych, ciepłych miejscach. Wymagają gleby wapiennej, umiarkowanie wilgotnej. Nie znoszą nadmiaru wody, a także długą suszę. Rozmnażamy przez nasiona, które wysiewamy zaraz po zbiorze (szybko tracą zdolność kiełkowania) lub przez podział (dzielimy zaraz po kwitnieniu – wiosną lub późnym latem).
Anemone nemorosa – zawilec gajowy.
Gatunek rodzimy, pospolity w cienistych lasach i zaroślach. Występuje w Europie i Azji. Osiąga wysokość 15-20 cm, ulistnienie ma bujne, liście odziomkowe złożone są z 3-5 ząbkowanych listków, organem podziemnym są cienkie kłącza. Kwiaty są białe o średnicy do 3 cm, z zewnątrz mniej lub bardziej różowe. Na pędzie kwiatowym znajduje się okółek liści. Zawilce kwitną w końcu III i IV.
Wymagania. Lubi gleby żyzne, próchniczne o odczynie zasadowym, stanowiska słoneczne lub półcieniste.
Uprawa. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub podział roślin w lipcu- sierpniu.
Zastosowanie. Zawilec gajowy występuje w stanie naturalnym masowo i tak powinien być wprowadzony do większych ogrodów i parków. Zawilec jest także bardzo efektowną rośliną do ogrodów skalnych.
Pulsatilla vulgaris – sasanka zwyczajna
roślina krajowa, rosnąca dziko jest pod ochroną. Rośnie w widnych lasach i na łąkach o wapiennym podłożu. Liście ma pierzaste, mocno owłosione, zebrane w przyziemną rozetkę. Kwiaty ukazują się pojedynczo na szczytach łodygi od III, przed rozwinięciem się liści. Są duże, dzwonkowate, fioletowo-purpurowe, u odmian także białe. Po przekwitnieniu rozwijają się piękne, puszyste owocostany. Sasanki sadzimy najczęściej na murkach i w ogrodach skalnych, sadzimy je w odległości 30 – 40 cm. Wymagają gleby lekkiej, piaszczystej, stanowiska słonecznego. Rozmnażamy z siewu, nasiona zbieramy w czerwcu. Nasiona kiełkują po kilku tygodniach, a siewki zakwitają w następnym roku.
Caltha palustris L. -knieć błotna
kaczeniec błotny. Występuje w Polsce na wilgotnych łąkach, przy stawach i brzegach rzek. Wysokość roślin może dochodzić do 50 cm. Liście odziomkowe osadzone są na długich ogonkach, dolne liście łodygowe – na krótszych. Ciemnozielone, błyszczące blaszki liściowe mają kształt sercowaty lub prawie okrągły. Kwiaty złotożółte, wewnątrz błyszczące o średnicy ok. 4 cm pojawiają się w połowie V.
Odmiany: ‘Multiplex’ = ‘Flore Pleno’ – kwiaty większe niż u gatunku, bardzo pełne; ‘Alba’ – wyróżnia się białymi kwiatami, słabszym wzrostem i wcześniejszą porą kwitnienia.
Wymagania. Lubi gleby średnio wilgotne do bardzo wilgotnych, nawet ciężkich, gliniastych. Stanowisko słoneczne lub lekko cieniste.
Uprawa. Można rozmnażać przez wysiew nasion zaraz po zbiorze lub podział roślin w drugiej połowie lata.
Zastosowanie. Na obwódki oczek wodnych, wilgotne rabaty i ogrody dziko rosnące.
Trollius europaeus – pełnik europejski
rośnie na wilgotnych łąkach w Europie, także w Polsce. Ta delikatna bylina dorasta do 50 cm wysokości, ma dłoniasto złożone liście, a kwiaty pojedyncze, niemal kuliste, intensywnie żółte. Pełniki ogrodowe (Trollius cultorum), mogą mieć także barwę pomarańczową lub czerwoną. Kwitnie w V i VI, po przycięciu powtarzają kwitnienie jesienią. Ponieważ pełniki wymagają dużo słońca i jednocześnie wody powinniśmy je sadzić w grupach nadwodnych, na rabatach okresowo zalewanych wodą. Lubią glebę żyzną, wilgotną, przy niedostatecznej wilgotności słabą kwitną i giną. Rozmnażamy przez podział roślin bezpośrednio po kwitnieniu lub wysiew przemrożonych nasion w II-III do szklarni.
Rodzina: Brassicaceae - kapustowate
Arabis caucasica – gęsiówka kaukaska
pochodzi z Kaukazu i wschodniego regionu śródziemnomorskiego. Roślina szybko się rozrasta tworząc niskie – do 10-15 cm, gęste kobierce. Liście są łopatkowate, skupione w rozetkę, pokryte szarym kutnerem, kwiaty natomiast białe zebrane w szczytowe grona.
Arabis x arendsii – gęsiówka Arendsa. Mieszaniec wysokości 10-20 cm, o liściach wąskojajowatych, szaro owłosionych, z kwiatami różowymi w krótkich gronach. Odmiana ‘Rosabella’ ma ciemnoróżowe kwiaty.
Odmiany: ‘Plena’ – kwiaty białe, pełne; ‘Variegata’ – odznacza się białopstrymi liśćmi. Wymagania: Gęsiówki rosną na każdej glebie, są mało wymagające, odporne na niską temperaturę, długowieczne. Lubią miejsca słoneczne. Gęsiówkę rozmnażamy przez nasiona (wysiew wiosną), podział roślin, a także przez sadzonki pędowe pobierane w sierpniu po przekwitnięciu roślin.
Zastosowanie: Roślina ta nadaje się do obsadzania murków, ogrodów skalnych, na obwódki, zwłaszcza w połączeniu z innymi zadarniającymi gatunkami, takimi jak: płomyk szydlasty, żagwin, smagliczka czy ubiorek.
Alyssum saxatile – smagliczka skalna.
Gatunek ten należy do podstawowych roślin skalnych. Występuje w całej Europie Środkowej i Południowej. W naturze rośnie na suchych, skalistych, wapiennych zboczach, w miejscach słonecznych. Dorasta do 35 cm, pędy są wzniesione i rozgałęzione, częściowo zdrewniałe u nasady, liście lancetowate, owłosione, szarozielone. Kwiaty w różnych odcieniach żółtego zebrane w baldachogrona ukazują się od IV. Zdarza się, że rośliny powtarzają kwitnienie jesienią. Roślina ta nadaje się na rabaty, do ogrodów skalnych, do obsadzania skarp i murków, lubi gleby suche i miejsca słoneczne. Rozmnażamy przez nasiona wysiewane od IV do VIII, kiełkują bardzo szybko. Odmiany rozmnażamy przez sadzonki w VIII i IX, jednak długo i trudno się ukorzeniają (2 m-ce).
Aubrieta x cultorum – żagwin ogrodowy
pochodzi z Grecji. Obok smagliczki i gęsiówki jedna z ważniejszych bylin skalnych, tworzących zwarte, szarozielone kobierce. Rośliny dorastają do 10-15 cm, ich liście są eliptyczne, szarozielone, zimotrwałe. Kwiaty drobne, fioletowe, białe lub czerwone o czystych barwach, zebrane w rzadkie grona na szczytach pędów. Kwitnie IV i V. Stosuje się do obsadzania murków, skarp, ogrodów skalnych, rabat. Rosną dobrze na glebach ciepłych, lekkich, przepuszczalnych, wapiennych i żyznych. Zimą zaleca się lekkie okrycie igliwiem w celu zabezpieczenia liści przed wysychaniem. Lubią stanowiska słoneczne choć w cieniu kwitną dłużej. Rozmnażamy przez podział we wrześniu lub w marcu, sadzonki wierzchołkowe (od IX do I) oraz przez nasiona (wiosną). Źle znoszą przesadzanie.
Draba aizoides – głodek mrzygłód.
Jest to bylina górska występująca w Tatrach. Tworzy małe, luźne rozety sztywnych, szczeciniasto owłosionych liści. Kwiaty są żółte, zebrane po 2-4 w małe baldaszki, rozkwitają w III. Głodek nadaje się do ogrodów skalnych, gdzie należy go sadzić w wąskich szczelinach, między kamieniami, w miejscach dobrze nasłonecznionych. Gleba powinna być piaszczysta, dobrze przepuszczalna. Rozmnażamy z nasion lub sadzonek rozetowych.
Draba brunifolia – głodek kaukaski.
Występuje w Grecji i Azji Mniejszej. Tworzy poduszki wyglądające jak mech, zielone i bardzo zbite. Liście ma wąskie, kwiaty są złotożółte, zebrane w kwiatostany wysokości 5-10 cm. Gatunek ten kwitnie bardzo obficie w IV.
Iberis sempervirens – ubiorek wiecznie zielony
pochodzi z południowej Europy (Pireneje, Apeniny). Jest to krzewinka dorastająca do 30 cm, o pędach silnie rozgałęzionych, u dołu zdrewniałych, często płożących się. Liście są ciemnozielone, wąskie, skórzaste i zimozielone, kwiaty są białe, zebrane w gęste grona. Kwitną bardzo obficie od V do VIII, po przycięciu powtarzają kwitnienie jesienią.
Odmiany: ‘Snow Flake’ – wys. 20-25 cm, liście krótkie i szerokie, kwiaty czysto białe.
Ubiorki lubią glebę żyzną, przepuszczalną, stanowisko słoneczne lub półcieniste. Zimują raczej dobrze, jednak co kilka lat zdarza im się przemarznąć. Dlatego przykrywamy na zimę gałązkami drzew iglastych. Rozmnażamy wiosną przez wysiew nasion, odmiany zaś przez podział (wiosną lub w drugiej połowie lata) lub sadzonkowanie (wiosną, ewentualnie w VIII-IX). Ukorzeniają się po 30-40 dniach.
Rodzina: Saxifragaceae - skalnicowate
Bergenia cordifolia – bergenia sercolistna
w stanie naturalnym występuje w górskich okolicach Azji Środkowej i Wschodniej. Gatunek ten dorasta do 30-40 cm wysokości. Roślina ma grube kłącze, a także duże, skórzaste, zimozielone liście, osadzone na długich ogonkach, tworzące przyziemną rozetę. Kwiaty drobne różowe, purpurowe lub białe zebrane są wiechowate kwiatostany. Pojawiają się w IV-V. Bergenie można sadzić na rabatach, skarpach, murkach i w ogrodach skalnych, także nad brzegami oczek wodnych. Bergenie należą do roślin dobrze znoszących niekorzystne warunki siedliskowe, np. suszę, ubogą glebę, zacienienie. Najlepiej jednak rosną w miejscach słonecznych lub półcienistych i niezbyt suchych. Można rozmnażać generatywnie (materiał nie wyrównany), przez podział starszych roślin, dzielenie kłącza na odcinki (sadzonki).
Bergenia hybrida – bergenia mieszańcowa.
Zaliczamy tu mieszańce niewiadomego pochodzenia. W uprawie znajdują się wyselekcjonowane odmiany. Najczęściej uprawiana jest odmiana ‘Silberlicht’ – silnie rosnąca, o kwiatach białych, różowiejących w trakcie przekwitania.
Peltiphyllum peltatum – tarczownica tarczowata
Występuje na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. Ma mięsiste, grube kłącza, płożące się płytko pod powierzchnią gleby. Wszystkie liście są odziomkowe, okrągłe, tarczowate, średnicy do 30 cm, wklęsłe w środku, brzeg ostro ząbkowany, gruby ogonek długości30-60 cm, czerwono brązowy, z białymi włoskami. Jesienią liście przebarwiają się na żółto lub czerwonawo. Białoróżowe kwiaty pojawiają się w IV-V, przed liśćmi. Zebrane są w wielokwiatowe kwiatostany na bezlistnych szypułkach wysokości 40-50 cm. Tarczownice wymagają stanowiska bardzo wilgotnego, półcienistego. Najlepiej sadzić je w towarzystwie innych dużych bylin nad zbiornikami wodnymi. Rozmnażamy przez sadzonki kłączowe.
Rodzina: Boraginaceae – szorstkolistne
Omphalodes verna – ułudka wiosenna
Rośnie w Europie Południowej. Jest to niska bylina rozłogowa, wysokości 10-20 cm. Liście odziomkowe osadzone na długich ogonkach są jajowate lub sercowate, jasnozielone, liście łodygowe są mniejsze, bardziej eliptyczne, krótkoogonkowe. Kwiaty są niebieskie z białym oczkiem, zebrane w luźne grona, rozwijają się od III do V. Ułudka jest rośliną dobrą do zadarniania miejsc półcienistych, na każdej świeżej glebie. Rozmnażamy ją przez sadzonki rozłogowe późną jesienią.
Pulmonaria angustifolia – miodunka wąskolistna
Krajowa bylina o lancetowatych liściach. Liście łodygowe są mniejsze, podłużnie eliptyczne, nasadą obejmują ogonek, liście odziomkowe latem osiągają długość do 30 cm. Pędy kwiatostanowe, wysokości 15-40 cm, wyrastają w IV-V. Kwiaty są czerwone, gdy przekwitają stają się żywo błękitne.
Pulmonaria saccharata – miodunka pstra
Pochodzi z Włoch. Cała roślina jest owłosiona. Liście odziomkowe są jajowatolancetowate, zwężające się w oskrzydlony ogonek, mocno plamiste. Białe plamy często zlewają się nieregularnie. Kwiaty wyrastają na pędach długości 20-30 cm, są najpierw czerwone, potem fioletowe, rozwijają się w IV-V. Liście starszych roślin z czasem drobnieją, dlatego zaleca się przesadzanie co 5-8 lat, z równoczesnym dzieleniem.
Miodunki są wcześnie kwitnącymi bylinami na stanowiska półcieniste, niezbyt suche. Najlepiej rosną na glebach zawierfających próchnicę z dodatkiem gliny. Rozmnażamy je przez podział.
Rodzina: Convallariaceae - konwaliowate
Convallaria majalis – konwalia majowa
występuje w Europie i Ameryce Północnej. U nas spotyka się ją często w lasach mieszanych, liściastych oraz w zaroślach. Zmodyfikowane pędy konwalii (kłącza) rozrastają się pod powierzchnią ziemi. Kłącza są zakończone pąkami szczytowymi, z których na wiosnę wyrastają liście asymilacyjne oraz kolejne rozgałęzienia kłączy. Liście dorastają do 25-30 cm, są eliptyczne, ogonkowe, kwiaty białe, dzwonkowate, zebrane w jednostronne grona. Wyróżniamy odmiany o dużych kwiatach, o kwiatach różowych oraz o liściach biało obrzeżonych lub pasiastych. Stosujemy na rabaty bylinowe, jako rośliny okrywowe w zacienionych miejscach lub na kwiat cięty. Najlepiej udają się na glebach próchnicznych i niezbyt suchych, stanowiskach półcienistych lub lekko zacienionych. Rozmnażamy przez podział kłączy jesienią: od poł. X do pocz. XI.
Rodzina: Polemoniaceae - wielosiłowate
Phlox subulata – płomyk szydlasty
pochodzi z Ameryki Północnej. Jest to niewysoka roślina, dorastająca zaledwie do 10 cm wysokości. Łodygi są rozesłane, miękko owłosione, liście drobne, lancetowate. Kwiaty są zebrane w 2-4 kwiatowe baldachogrona, najczęściej różowe, w uprawie spotyka się także odmiany o kwiatach łososiowych, białych, niebieskich.
Odmiany: ‘Atropurpurea’ – kwiaty ciemnoczerwone.
Typowa roślina skalna, do obsadzania murków, skarp, rabat skalnych. Wymaga gleb żyznych, przewiewnych, na zimę można przykrywać stroiszem. Lubią miejsca słoneczne i półcieniste (tam dłużej kwitną i nie zmieniają barwy). Odmiany floksa szydlastego rozmnaża się przez podział i sadzonkowanie roślin od VII do IX. Gatunek możemy przez nasiona.
Rodzina: Primulaceae – pierwiosnkowate
Sekcja Vernales
Primula elatior Hill. (syn. P. veris) -pierwiosnek wyniosły
Bylina rośnie dziko w Europie i Azji Środkowej. Liście są wydłużone, jajowate, pomarszczone, pod spodem kędzierzawo owłosione, zwężające się do ogonka. Kwitnie od III do V. Pędy kwiatostanowe długości 10-25 cm są kędzierzawo owłosione, z około 10 zwisającymi kwiatami skierowanymi w jedną stronę. Kwiaty są żółte i nie pachną.
Wymagania. Lubi gleby dość ciężkie, gliniaste, próchniczne, wilgotne, stanowisko półcieniste lub zacienione.
Uprawa. Rozmnaża się z nasion lub przez dzielenie wiosną po kwitnieniu lub z sadzonek korzeniowych. Na miejsce stałe sadzi się w rozstawie 30 x 25 cm.
Zastosowanie. Do ogródków skalnych, na rabaty z roślin wiosennych. Ponadto na kwiat cięty z uprawy gruntowej i przyspieszonej .
Primula acaulis (syn. P. vulgaris) – pierwiosnek bezłodygowy
Występuje w Europie i Kaukazie. W Polsce spotykany w Karpatach. Ma wysokość ok. 10 cm, żółte kwiaty, pojawiające się w III-IV. Istnieje wiele odmian i naturalnych mieszańców o kwiatach białych, różowych, czarnych, żółtych, niebieskich i fioletowych, pojedynczych lub pełnych. Pęd kwiatostanowy zwykle jest bardzo krótki lub zupełnie go brak. Kwitnie IV-V.
Sekcja Denticulata
Primula denticulata – pierwiosnek ząbkowany
Występuje na górskich łąkach w zachodnich Chinach i Himalajach. Ma liście w gęstych rozetach, podłużnie jajowate, długości do 10 cm, nie omączone, dość grube, skórzaste. Pędy kwiatostanowe są mocne, sztywne, wysokości 10-20 cm, czasem nawet wyższe, wyrastają w III-IV przed liśćmi. Kwiaty zebrane są w kuliste kwiatostany, mają barwę purpuroworóżową lub ciemnoliliową, są drobne, prawie siedzące. Gatunek ten nadaje się do alpinarium i do ogrodu skalnego. Można go sadzić również w cieniu drzew lub murów, jako obwódki oczka wodnego. Lubi gleby średnio wilgotne do wilgotnych, próchniczne, gliniaste, stanowisko - lekki cień lub półcień. Uprawa. Rozmnaża się przez sadzonki korzeniowe i przez siew zimą. Należy podlewać w okresie suszy. Od czasu do czasu dostarczać dobrze rozłożonego kompostu .
Sekcja Auricula
Primula auricula – pierwiosnek łyszczak
Jest to gatunek wysokogórski spotykany w Pirenejach, Tatrach, także w Alpach na wapiennych skałach. Liście są jajowato-klinowate dł. 5-7 cm, zebrane w rozety, po obu stronach omączone. Kwiaty są dzwonkowate, pachnące, jasno lub ciemnożółte osadzone po 3-20 w baldachach na wierzchołkach szypuł, pojawiają się od IV do VI. Szypuły mogą mieć wysokość 5-15 cm. Gatunek ten nadaje się tylko do alpinarium lub kolekcji botanicznych. Rozmnażamy z siewu.
Rodzina: Aristolochiaceae - kokornakowate
Asarum europaeum – kopytnik pospolity
występuje w Europie. Jest to roślina okrywowa, rosnąca w wilgotnych lasach.. Jest to roślina o pełzających kłączach, pięknych, zimozielonych liściach kształtu nerkowatego i niepozornych brunatno czerwonych kwiatach, ukrytych pod liśćmi. Tworzy zimozielone kobierce wysokości 10 cm. Cała roślina wydziela przyjemny, korzenny i mocny zapach. Nadaje się do zadarniania cienistych i wilgotnych kątów w ogrodzie. W sprzyjających warunkach tworzy zwartą, zieloną darń. Najlepsze jest gleba próchniczna o odczynie zasadowym. Rozmnażamy przez dzielenie roślin wczesną wiosną lub przez sadzonki. Nie wolno pozyskiwać roślin ze środowiska naturalnego, jest pod ochroną.
Rodzina: Apocynaceae - toinowate
Vinca minor – barwinek pospolity
występuje nie tylko w Polsce, lecz także w całej Europie i Azji Mniejszej. Jest to zimozielona, płożąca bylina, rozrastająca się za pomocą długich, ścielących się pędów płonnych dł. 50 cm. Pędy kwiatowe są krótsze (15 cm) i wzniesione. Liście są eliptyczne, skórzaste, kwiaty delikatne jasne, fioletowoniebieskie, rozwijają się wczesną wiosną – od końca III do V. Często zakwita powtórnie jesienią.
Odmiany: ‘Alba’ – o kwiatach białych; ‘Rubra’ – o kwiatach purpurowoczerwonych; ‘Aureovariegata’ – o pstrych liściach, kremowozielonych; ‘Sebastian’ – odmiana polska. Rośliny te rosną praktycznie w każdej glebie, jednak najlepsza jest próchniczna, żyzna ziemia kompostowa. Lepiej także rosną na stanowiskach wilgotnych i ocienionych niż suchych. Rozmnażamy przez sadzonki wierzchołkowe (wiosną lub jesienią) albo przez podział starszych egzemplarzy w IV, V i VI. Rośliny najlepiej przesadzać jesienią. Gatunek wytrzymały na zimno, doskonale nadaje się do zadarniania, a także do obsadzania pustych miejsc pod drzewami i krzewami.
Vinca major – barwinek większy odmiana: ‘Variegata’.
Rodzina: Violaceae - fiołkowate
Viola odorata – fiołek wonny
gatunek krajowy, rosnący także w Europie, Azji Mniejszej i Ameryce Północnej. Fiołek wonny jest ozdobny w ciągu całego roku dzięki okrągłym, zimozielonym liściom, tworzącym gęste łany. Jest to bylina rozłogowa, dorastająca do 15 cm wysokości. Kwiaty są wonne, fioletowe w różnych odcieniach, ukazują się wczesną wiosną. Najczęściej uprawiane są odmiany ‘Queen Charlotte’ obficie kwitnąca oraz ‘Triumph’ o bardzo dużych kwiatach. Są też odmiany o kwiatach białych ‘Alba’ lub pomarańczowo kremowych lecz nie pachną. Rozmnażamy przez rozłogi lub podział roślin w okresie letnim, a także przez nasiona (wysiewane zaraz po dojrzeniu). Dobrze rośnie na glebach próchnicznych i wilgotnych. Nadaje się doskonale do zazieleniania miejsc cienistych i wilgotnych, może rosnąć pod drzewami i krzewami.
Viola cornuta – fiołek rogaty
Występuje w Pirenejach. Roślina o płożących łodygach, nieco podnoszących się, ulistnionych. Liście dolne są małe i okrągławe, liście górne większe i jajowate, u nasady sercowate z dużymi, trójkątnymi przylistkami. Kwiaty duże, fioletowe, na wygiętych szypułkach, o bardzo cienkich i spiczastych ostrogach. Rozwijają się od V do VIII. Rozmnażamy przez podział lub sadzonki.
Rodzina: Rosaceae – różowate
Waldsteinia ternata – pragnia syberyjska
Występuje we wschodniej Europie i północnej Azji. Wyróżnia się owłosionymi rozłogami. Liście ma w rozetach, trójdzielne, częściowo zimozielone, o jajowatych listkach, karbowane. Kwiaty zebrane po 3-5 w baldachokształtne kwiatostany, wyrastają z kątów liści. Kwiaty są złotożółte, zwisające, pojawiają się w IV-V. Pragnia rośnie dobrze w miejscach cienistych i półcienistych, nawet na całkiem suchych glebach. Nadaje się do zadarniania. Rozmnażamy przez podział lub sadzonki rozłogowe.
Rodzina: Fumariaceae - dymnicowate
Dicentra spectabilis – serduszka okazała
pochodzi z Chin i Japonii. Osiąga wysokość 80-100 cm. Liście są szarozielone, pierzastodzielne, kwiaty sercowate, biało-różowe, są zebrane w duże, przewieszone, jednostronne grona. Kwitnie od IV do VI, po kwitnieniu cześć nadziemna zanika.
Dicentra eximia – serduszka wspaniała
pochodzi z Ameryki Północnej. Roślina mniej okazała. Dorasta do 20-30 cm wysokości. Liście są szarozielone, bardzo dekoracyjne i trwałe, podobne do paproci. Kwiaty jednobarwne – różowe, zebrane w zwisające grona, zakwitają w V i VI. Odmiana ‘Alba’ – silniej rosnąca o kwiatach białych.
Rośliny mogą być sadzone w ogrodach skalnych, grupach parkowych, na rabatach w miejscach raczej zacienionych. Wymagają gleb żyznych i zasobnych w wodę. Dobrze nadają się na kwiat cięty. Rozmnażamy przez sadzonkowanie pędów bocznych na wiosnę lub podział w końcu VIII. Serduszkę okazałą można też rozmnażać przez wysiew nasion.
Rodzina: Asteraceae - astrowate
Doronicum caucasicum – omieg kaukaski
pochodzi z Azji Mniejszej i Kaukazu. Jest to bylina dorastająca do 30-50 cm wysokości. Wytwarza bulwiaste korzenie i nie rozgałęzione łodygi. Liście odziomkowe – sercowate, łodygowe – podłużniejajowate, siedzące. Kwiaty zebrane w koszyczki barwy żółtej, pojawiają się w V i VI. Omiegi sadzimy w grupach ogrodowych, na rabatach w zestawieniu z tulipanami, szafirkami, sasankami, zawilcami. Nadają się także na kwiat cięty. Wymagania mają przeciętne, ale nie znoszą suszy, stanowiska słoneczne lub półcieniste. Rozmnażamy przez wysiew nasion na wiosnę lub podział roślin po kwitnieniu.
Rodzina: Berberidaceae – berberysowate.
Epimedium alpinum – epimedium alpejskie
Gatunek pochodzi z Europy Południowej. W naturalnych warunkach w górach ma zaledwie 6 cm wysokości, uprawiany na nizinach dorasta do 30 cm. Liście są jajowate, długości ok. 12 cm, na brzegach pokryte kolcami. Górna powierzchnia liści jasnozielona, początkowo zaróżowiona na brzegach i nieco kutnerowata, a później gładka. Kwiatostan duży, składający się z 8-26 kwiatów. Kwiaty mają zewnętrzne płatki szare, czerwono nakrapiane, wewnętrzne – granatowoczerwone, miodniki żółte. Kwitnie w V.
Epimedium grandiflorum – Eepimedium wielkokwiatowe
Rośnie w lasach Dalekiego Wschodu, w Japonii, Korei. Wyrasta do 15-30 cm. Liście odziomkowe są złożone, o listkach jajowatych, zaostrzonych, z brzegiem ząbkowanym, a nasadą głęboko sercowatą. Młode liście są brązowozielone, później ciemnieją, od spodu są niebieskozielone. Na łodydze znajduje się tylko 1 liść. Kwiaty średnicy 2-4 cm, barwy białej, jasnożółtej, różowej, zebrane są w krótkie, gęste grona, wyrastające ponad liście. Pojawiają się w V. Wszystkie epimedia lubią bardzo wilgotne stanowiska z próchniczną glebą. Najlepiej rosną w lekkim cieniu, a nawet w miejscach bardziej zacienionych. Sadzi się je w ogrodzie skalnym, a a także na cienistych rabatach. Rozmnażamy przez podział.
Zestawienie wartościowych gatunków i odmian bylin według pory kwitnienia
* - rośliny o organach przetrwalnikowych w formie cebuli
** - rośliny organach przetrwalnikowych w formie bulwy
d- niezimujące w gruncie otwartym
1. Przedwiośnie (II-III)
Chionodoxa sp. *
Crocus sp.**
Eranthis sp.**
Gagea sp.*
Galanthus sp. *
Helleborus niger
Helleborus hybridus
Helleborus foetidus
Hepatica nobilis
Iris reticulata * i inne gatunki
2. Wiosna (IV-15.V)
Rośliny niskie
Adonis vernalis
Anemone nemorosa,
Anemone coronaria **
Alyssum saxatile
Arabis caucasica, A. c. ‘Plena’, ‘Variegata’
Arabis × arendsii ‘Rosabella’
Asarum europaeum
Aubrieta × cultorum
Bergenia cordifolia
Bergenia hybrida ‘Silberlicht’
Brodiaea sp.*
Caltha palustris, ‘Multiplex’=’Flore Pleno’, ’Alba’
Convallaria majalis
Crocus sp.**
Dicentra spectabilis, ‘Alba’
Dicentra eximia
Doronicum caucasicum
Draba aizoides,
Draba bruniifolia
Epimedium alpinum
Epimedium grandiflorum
Erythronium sp. *
Fritillaria sp.*
Hyacinthus orientalis *
Iberis sempervirens, ‘Nana’, ‘Snow Flake’
Leucoium sp.*
Muscari sp.*
Narcisus sp.*
Omphalodes verna
Peltiphyllum peltatum
Phlox subulata, ‘Atropurpurea’ i inne odmiany
Primula auriculata
Primula aucalis = P. vulgaris
Primula denticulata, ‘Alba’ i inne odmiany,
Primula elatior
Pulmonaria angustifolia
Pulmonaria saccharata
Pulsatilla vulgaris
Puschkinia sp. *
Scilla sp.*
Trollius × cultorum, ‘Orange Princess’
Tulipa sp.*
Vinca minor, ‘Alba’, ‘Aureovariegata’,’Sebastian’, ‘Rubra’
Viola cornuta
Viola odorata, ‘Alba’
Waldsteinia ternata
Byliny kwitnące wczesną wiosną (II-III):
Rodzina: Ranunculaceae - jaskrowate
Helleborus niger – ciemiernik biały
Pochodzi z Alp i Karpat. Rośliny osiągają wysokość 20-30 cm, kwiaty są białe, osadzone po 1-2 na długim pędzie, pojawiają się od XII do II. Liście są częściowo zimozielone. Gatunek ten wytworzył wiele atrakcyjnych odmian ogrodowych i botanicznych.
Helleborus foetidus L. – ciemiernik cuchnący.
Bylina dorastająca do 80 cm wysokości, o dużych, ciemnozielonych liściach ( 7-10 wąskich, ząbkowanych klap), przypominających liście palm, nieprzyjemnie pachnących po zmiażdżeniu. Od II do IV wyrastają dzwonkowate kwiaty o średnicy 1-2 cm.
Helleborus × hybridus hort.
Gatunek ten obejmuje mieszańce, wysokości 50- 75 cm, okwiatach białych, różowych i czerwonych. Kwitnie od III do V.
Rośliny te lubią gleby żyzne, wapienne i dostatecznie wilgotne oraz miejsca częściowo zacienione. Ciemierniki rozmnażamy przez wysiew nasion i przez podział starszych roślin pod koniec sierpnia, rośliny jednak źle znoszą ten zabieg. Korzenie ciemiernika są wrażliwe na przeschnięcie i uszkodzenie, nie można ich też sadzić zbyt głęboko, bo wtedy nie kwitną nawet przez kilka lat.
Hepatica nobilis – przylaszczka pospolita
Zasiedla lasy liściaste i mieszane także w Polsce. Wysokość roślin wynosi 15 cm. Liście są trójklapowe, częściowo zimozielone. Kwiaty niebieski, pojawiają się w III-IV. Pojedyncze kwiaty nie są zbyt okazałe, natomiast dobrze prezentują się w zwartych łanach. Kwiaty otwarte są podczas ładnej pogody, wieczorem i w dni pochmurne zamykają się. Kwitnienie trwa około dwóch tygodni. Liście ukazują się po przekwitnięciu. Jest to roślina wymagająca, lubi żyzne, próchniczne gleby bogate w wapń. Nie znosi gleby piaszczystej, suchej i kwaśnej. Przylaszczki dobrze zimują. Dobrze rosną w miejscach osłoniętych i ciepłych, nie lubią konkurencji innych roślin. Amatorsko rozmnażamy z nasion (zbieramy je zaraz po dojrzeniu), a także przez podział – po przekwitnieniu w V lub VI lub pod koniec lata w VIII.
Byliny kwitnące wiosną (IV-15V):
Rodzina: Ranunculaceae - jaskrowate
Adonis vernalis – miłek wiosenny
gatunek pospolity w Europie, Azji i na Syberii, rośnie na suchych, wapiennych glebach. W Polsce wyginął prawie całkowicie. Obecnie jest gatunkiem całkowicie chronionym. Jest to niska roślina dorastająca do 20-30 cm, wiosną – czasem w IV – pojawiają się duże, złocistożółte kwiaty, rozwijające się stopniowo. Tworzą żywy akcent na rabacie. Liście są pierzaste, delikatne. Kwiaty otwierają się tylko podczas słonecznej pogody, rozwijają się stopniowo. Kwitnienie trwa długo, nieraz nawet kilka tygodni. Miłki dobrze rosną w słońcu, w zacisznych, ciepłych miejscach. Wymagają gleby wapiennej, umiarkowanie wilgotnej. Nie znoszą nadmiaru wody, a także długą suszę. Rozmnażamy przez nasiona, które wysiewamy zaraz po zbiorze (szybko tracą zdolność kiełkowania) lub przez podział (dzielimy zaraz po kwitnieniu – wiosną lub późnym latem).
Anemone nemorosa – zawilec gajowy.
Gatunek rodzimy, pospolity w cienistych lasach i zaroślach. Występuje w Europie i Azji. Osiąga wysokość 15-20 cm, ulistnienie ma bujne, liście odziomkowe złożone są z 3-5 ząbkowanych listków, organem podziemnym są cienkie kłącza. Kwiaty są białe o średnicy do 3 cm, z zewnątrz mniej lub bardziej różowe. Na pędzie kwiatowym znajduje się okółek liści. Zawilce kwitną w końcu III i IV.
Wymagania. Lubi gleby żyzne, próchniczne o odczynie zasadowym, stanowiska słoneczne lub półcieniste.
Uprawa. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub podział roślin w lipcu- sierpniu.
Zastosowanie. Zawilec gajowy występuje w stanie naturalnym masowo i tak powinien być wprowadzony do większych ogrodów i parków. Zawilec jest także bardzo efektowną rośliną do ogrodów skalnych.
Pulsatilla vulgaris – sasanka zwyczajna
roślina krajowa, rosnąca dziko jest pod ochroną. Rośnie w widnych lasach i na łąkach o wapiennym podłożu. Liście ma pierzaste, mocno owłosione, zebrane w przyziemną rozetkę. Kwiaty ukazują się pojedynczo na szczytach łodygi od III, przed rozwinięciem się liści. Są duże, dzwonkowate, fioletowo-purpurowe, u odmian także białe. Po przekwitnieniu rozwijają się piękne, puszyste owocostany. Sasanki sadzimy najczęściej na murkach i w ogrodach skalnych, sadzimy je w odległości 30 – 40 cm. Wymagają gleby lekkiej, piaszczystej, stanowiska słonecznego. Rozmnażamy z siewu, nasiona zbieramy w czerwcu. Nasiona kiełkują po kilku tygodniach, a siewki zakwitają w następnym roku.
Caltha palustris L. -knieć błotna
kaczeniec błotny. Występuje w Polsce na wilgotnych łąkach, przy stawach i brzegach rzek. Wysokość roślin może dochodzić do 50 cm. Liście odziomkowe osadzone są na długich ogonkach, dolne liście łodygowe – na krótszych. Ciemnozielone, błyszczące blaszki liściowe mają kształt sercowaty lub prawie okrągły. Kwiaty złotożółte, wewnątrz błyszczące o średnicy ok. 4 cm pojawiają się w połowie V.
Odmiany: ‘Multiplex’ = ‘Flore Pleno’ – kwiaty większe niż u gatunku, bardzo pełne; ‘Alba’ – wyróżnia się białymi kwiatami, słabszym wzrostem i wcześniejszą porą kwitnienia.
Wymagania. Lubi gleby średnio wilgotne do bardzo wilgotnych, nawet ciężkich, gliniastych. Stanowisko słoneczne lub lekko cieniste.
Uprawa. Można rozmnażać przez wysiew nasion zaraz po zbiorze lub podział roślin w drugiej połowie lata.
Zastosowanie. Na obwódki oczek wodnych, wilgotne rabaty i ogrody dziko rosnące.
Trollius europaeus – pełnik europejski
rośnie na wilgotnych łąkach w Europie, także w Polsce. Ta delikatna bylina dorasta do 50 cm wysokości, ma dłoniasto złożone liście, a kwiaty pojedyncze, niemal kuliste, intensywnie żółte. Pełniki ogrodowe (Trollius cultorum), mogą mieć także barwę pomarańczową lub czerwoną. Kwitnie w V i VI, po przycięciu powtarzają kwitnienie jesienią. Ponieważ pełniki wymagają dużo słońca i jednocześnie wody powinniśmy je sadzić w grupach nadwodnych, na rabatach okresowo zalewanych wodą. Lubią glebę żyzną, wilgotną, przy niedostatecznej wilgotności słabą kwitną i giną. Rozmnażamy przez podział roślin bezpośrednio po kwitnieniu lub wysiew przemrożonych nasion w II-III do szklarni.
Rodzina: Brassicaceae - kapustowate
Arabis caucasica – gęsiówka kaukaska
pochodzi z Kaukazu i wschodniego regionu śródziemnomorskiego. Roślina szybko się rozrasta tworząc niskie – do 10-15 cm, gęste kobierce. Liście są łopatkowate, skupione w rozetkę, pokryte szarym kutnerem, kwiaty natomiast białe zebrane w szczytowe grona.
Arabis x arendsii – gęsiówka Arendsa. Mieszaniec wysokości 10-20 cm, o liściach wąskojajowatych, szaro owłosionych, z kwiatami różowymi w krótkich gronach. Odmiana ‘Rosabella’ ma ciemnoróżowe kwiaty.
Odmiany: ‘Plena’ – kwiaty białe, pełne; ‘Variegata’ – odznacza się białopstrymi liśćmi. Wymagania: Gęsiówki rosną na każdej glebie, są mało wymagające, odporne na niską temperaturę, długowieczne. Lubią miejsca słoneczne. Gęsiówkę rozmnażamy przez nasiona (wysiew wiosną), podział roślin, a także przez sadzonki pędowe pobierane w sierpniu po przekwitnięciu roślin.
Zastosowanie: Roślina ta nadaje się do obsadzania murków, ogrodów skalnych, na obwódki, zwłaszcza w połączeniu z innymi zadarniającymi gatunkami, takimi jak: płomyk szydlasty, żagwin, smagliczka czy ubiorek.
Alyssum saxatile – smagliczka skalna.
Gatunek ten należy do podstawowych roślin skalnych. Występuje w całej Europie Środkowej i Południowej. W naturze rośnie na suchych, skalistych, wapiennych zboczach, w miejscach słonecznych. Dorasta do 35 cm, pędy są wzniesione i rozgałęzione, częściowo zdrewniałe u nasady, liście lancetowate, owłosione, szarozielone. Kwiaty w różnych odcieniach żółtego zebrane w baldachogrona ukazują się od IV. Zdarza się, że rośliny powtarzają kwitnienie jesienią. Roślina ta nadaje się na rabaty, do ogrodów skalnych, do obsadzania skarp i murków, lubi gleby suche i miejsca słoneczne. Rozmnażamy przez nasiona wysiewane od IV do VIII, kiełkują bardzo szybko. Odmiany rozmnażamy przez sadzonki w VIII i IX, jednak długo i trudno się ukorzeniają (2 m-ce).
Aubrieta x cultorum – żagwin ogrodowy
pochodzi z Grecji. Obok smagliczki i gęsiówki jedna z ważniejszych bylin skalnych, tworzących zwarte, szarozielone kobierce. Rośliny dorastają do 10-15 cm, ich liście są eliptyczne, szarozielone, zimotrwałe. Kwiaty drobne, fioletowe, białe lub czerwone o czystych barwach, zebrane w rzadkie grona na szczytach pędów. Kwitnie IV i V. Stosuje się do obsadzania murków, skarp, ogrodów skalnych, rabat. Rosną dobrze na glebach ciepłych, lekkich, przepuszczalnych, wapiennych i żyznych. Zimą zaleca się lekkie okrycie igliwiem w celu zabezpieczenia liści przed wysychaniem. Lubią stanowiska słoneczne choć w cieniu kwitną dłużej. Rozmnażamy przez podział we wrześniu lub w marcu, sadzonki wierzchołkowe (od IX do I) oraz przez nasiona (wiosną). Źle znoszą przesadzanie.
Draba aizoides – głodek mrzygłód.
Jest to bylina górska występująca w Tatrach. Tworzy małe, luźne rozety sztywnych, szczeciniasto owłosionych liści. Kwiaty są żółte, zebrane po 2-4 w małe baldaszki, rozkwitają w III. Głodek nadaje się do ogrodów skalnych, gdzie należy go sadzić w wąskich szczelinach, między kamieniami, w miejscach dobrze nasłonecznionych. Gleba powinna być piaszczysta, dobrze przepuszczalna. Rozmnażamy z nasion lub sadzonek rozetowych.
Draba brunifolia – głodek kaukaski.
Występuje w Grecji i Azji Mniejszej. Tworzy poduszki wyglądające jak mech, zielone i bardzo zbite. Liście ma wąskie, kwiaty są złotożółte, zebrane w kwiatostany wysokości 5-10 cm. Gatunek ten kwitnie bardzo obficie w IV.
Iberis sempervirens – ubiorek wiecznie zielony
pochodzi z południowej Europy (Pireneje, Apeniny). Jest to krzewinka dorastająca do 30 cm, o pędach silnie rozgałęzionych, u dołu zdrewniałych, często płożących się. Liście są ciemnozielone, wąskie, skórzaste i zimozielone, kwiaty są białe, zebrane w gęste grona. Kwitną bardzo obficie od V do VIII, po przycięciu powtarzają kwitnienie jesienią.
Odmiany: ‘Snow Flake’ – wys. 20-25 cm, liście krótkie i szerokie, kwiaty czysto białe.
Ubiorki lubią glebę żyzną, przepuszczalną, stanowisko słoneczne lub półcieniste. Zimują raczej dobrze, jednak co kilka lat zdarza im się przemarznąć. Dlatego przykrywamy na zimę gałązkami drzew iglastych. Rozmnażamy wiosną przez wysiew nasion, odmiany zaś przez podział (wiosną lub w drugiej połowie lata) lub sadzonkowanie (wiosną, ewentualnie w VIII-IX). Ukorzeniają się po 30-40 dniach.
Rodzina: Saxifragaceae - skalnicowate
Bergenia cordifolia – bergenia sercolistna
w stanie naturalnym występuje w górskich okolicach Azji Środkowej i Wschodniej. Gatunek ten dorasta do 30-40 cm wysokości. Roślina ma grube kłącze, a także duże, skórzaste, zimozielone liście, osadzone na długich ogonkach, tworzące przyziemną rozetę. Kwiaty drobne różowe, purpurowe lub białe zebrane są wiechowate kwiatostany. Pojawiają się w IV-V. Bergenie można sadzić na rabatach, skarpach, murkach i w ogrodach skalnych, także nad brzegami oczek wodnych. Bergenie należą do roślin dobrze znoszących niekorzystne warunki siedliskowe, np. suszę, ubogą glebę, zacienienie. Najlepiej jednak rosną w miejscach słonecznych lub półcienistych i niezbyt suchych. Można rozmnażać generatywnie (materiał nie wyrównany), przez podział starszych roślin, dzielenie kłącza na odcinki (sadzonki).
Bergenia hybrida – bergenia mieszańcowa.
Zaliczamy tu mieszańce niewiadomego pochodzenia. W uprawie znajdują się wyselekcjonowane odmiany. Najczęściej uprawiana jest odmiana ‘Silberlicht’ – silnie rosnąca, o kwiatach białych, różowiejących w trakcie przekwitania.
Peltiphyllum peltatum – tarczownica tarczowata
Występuje na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. Ma mięsiste, grube kłącza, płożące się płytko pod powierzchnią gleby. Wszystkie liście są odziomkowe, okrągłe, tarczowate, średnicy do 30 cm, wklęsłe w środku, brzeg ostro ząbkowany, gruby ogonek długości30-60 cm, czerwono brązowy, z białymi włoskami. Jesienią liście przebarwiają się na żółto lub czerwonawo. Białoróżowe kwiaty pojawiają się w IV-V, przed liśćmi. Zebrane są w wielokwiatowe kwiatostany na bezlistnych szypułkach wysokości 40-50 cm. Tarczownice wymagają stanowiska bardzo wilgotnego, półcienistego. Najlepiej sadzić je w towarzystwie innych dużych bylin nad zbiornikami wodnymi. Rozmnażamy przez sadzonki kłączowe.
Rodzina: Boraginaceae – szorstkolistne
Omphalodes verna – ułudka wiosenna
Rośnie w Europie Południowej. Jest to niska bylina rozłogowa, wysokości 10-20 cm. Liście odziomkowe osadzone na długich ogonkach są jajowate lub sercowate, jasnozielone, liście łodygowe są mniejsze, bardziej eliptyczne, krótkoogonkowe. Kwiaty są niebieskie z białym oczkiem, zebrane w luźne grona, rozwijają się od III do V. Ułudka jest rośliną dobrą do zadarniania miejsc półcienistych, na każdej świeżej glebie. Rozmnażamy ją przez sadzonki rozłogowe późną jesienią.
Pulmonaria angustifolia – miodunka wąskolistna
Krajowa bylina o lancetowatych liściach. Liście łodygowe są mniejsze, podłużnie eliptyczne, nasadą obejmują ogonek, liście odziomkowe latem osiągają długość do 30 cm. Pędy kwiatostanowe, wysokości 15-40 cm, wyrastają w IV-V. Kwiaty są czerwone, gdy przekwitają stają się żywo błękitne.
Pulmonaria saccharata – miodunka pstra
Pochodzi z Włoch. Cała roślina jest owłosiona. Liście odziomkowe są jajowatolancetowate, zwężające się w oskrzydlony ogonek, mocno plamiste. Białe plamy często zlewają się nieregularnie. Kwiaty wyrastają na pędach długości 20-30 cm, są najpierw czerwone, potem fioletowe, rozwijają się w IV-V. Liście starszych roślin z czasem drobnieją, dlatego zaleca się przesadzanie co 5-8 lat, z równoczesnym dzieleniem.
Miodunki są wcześnie kwitnącymi bylinami na stanowiska półcieniste, niezbyt suche. Najlepiej rosną na glebach zawierfających próchnicę z dodatkiem gliny. Rozmnażamy je przez podział.
Rodzina: Convallariaceae - konwaliowate
Convallaria majalis – konwalia majowa
występuje w Europie i Ameryce Północnej. U nas spotyka się ją często w lasach mieszanych, liściastych oraz w zaroślach. Zmodyfikowane pędy konwalii (kłącza) rozrastają się pod powierzchnią ziemi. Kłącza są zakończone pąkami szczytowymi, z których na wiosnę wyrastają liście asymilacyjne oraz kolejne rozgałęzienia kłączy. Liście dorastają do 25-30 cm, są eliptyczne, ogonkowe, kwiaty białe, dzwonkowate, zebrane w jednostronne grona. Wyróżniamy odmiany o dużych kwiatach, o kwiatach różowych oraz o liściach biało obrzeżonych lub pasiastych. Stosujemy na rabaty bylinowe, jako rośliny okrywowe w zacienionych miejscach lub na kwiat cięty. Najlepiej udają się na glebach próchnicznych i niezbyt suchych, stanowiskach półcienistych lub lekko zacienionych. Rozmnażamy przez podział kłączy jesienią: od poł. X do pocz. XI.
Rodzina: Polemoniaceae - wielosiłowate
Phlox subulata – płomyk szydlasty
pochodzi z Ameryki Północnej. Jest to niewysoka roślina, dorastająca zaledwie do 10 cm wysokości. Łodygi są rozesłane, miękko owłosione, liście drobne, lancetowate. Kwiaty są zebrane w 2-4 kwiatowe baldachogrona, najczęściej różowe, w uprawie spotyka się także odmiany o kwiatach łososiowych, białych, niebieskich.
Odmiany: ‘Atropurpurea’ – kwiaty ciemnoczerwone.
Typowa roślina skalna, do obsadzania murków, skarp, rabat skalnych. Wymaga gleb żyznych, przewiewnych, na zimę można przykrywać stroiszem. Lubią miejsca słoneczne i półcieniste (tam dłużej kwitną i nie zmieniają barwy). Odmiany floksa szydlastego rozmnaża się przez podział i sadzonkowanie roślin od VII do IX. Gatunek możemy przez nasiona.
Rodzina: Primulaceae – pierwiosnkowate
Sekcja Vernales
Primula elatior Hill. (syn. P. veris) -pierwiosnek wyniosły
Bylina rośnie dziko w Europie i Azji Środkowej. Liście są wydłużone, jajowate, pomarszczone, pod spodem kędzierzawo owłosione, zwężające się do ogonka. Kwitnie od III do V. Pędy kwiatostanowe długości 10-25 cm są kędzierzawo owłosione, z około 10 zwisającymi kwiatami skierowanymi w jedną stronę. Kwiaty są żółte i nie pachną.
Wymagania. Lubi gleby dość ciężkie, gliniaste, próchniczne, wilgotne, stanowisko półcieniste lub zacienione.
Uprawa. Rozmnaża się z nasion lub przez dzielenie wiosną po kwitnieniu lub z sadzonek korzeniowych. Na miejsce stałe sadzi się w rozstawie 30 x 25 cm.
Zastosowanie. Do ogródków skalnych, na rabaty z roślin wiosennych. Ponadto na kwiat cięty z uprawy gruntowej i przyspieszonej .
Primula acaulis (syn. P. vulgaris) – pierwiosnek bezłodygowy
Występuje w Europie i Kaukazie. W Polsce spotykany w Karpatach. Ma wysokość ok. 10 cm, żółte kwiaty, pojawiające się w III-IV. Istnieje wiele odmian i naturalnych mieszańców o kwiatach białych, różowych, czarnych, żółtych, niebieskich i fioletowych, pojedynczych lub pełnych. Pęd kwiatostanowy zwykle jest bardzo krótki lub zupełnie go brak. Kwitnie IV-V.
Sekcja Denticulata
Primula denticulata – pierwiosnek ząbkowany
Występuje na górskich łąkach w zachodnich Chinach i Himalajach. Ma liście w gęstych rozetach, podłużnie jajowate, długości do 10 cm, nie omączone, dość grube, skórzaste. Pędy kwiatostanowe są mocne, sztywne, wysokości 10-20 cm, czasem nawet wyższe, wyrastają w III-IV przed liśćmi. Kwiaty zebrane są w kuliste kwiatostany, mają barwę purpuroworóżową lub ciemnoliliową, są drobne, prawie siedzące. Gatunek ten nadaje się do alpinarium i do ogrodu skalnego. Można go sadzić również w cieniu drzew lub murów, jako obwódki oczka wodnego. Lubi gleby średnio wilgotne do wilgotnych, próchniczne, gliniaste, stanowisko - lekki cień lub półcień. Uprawa. Rozmnaża się przez sadzonki korzeniowe i przez siew zimą. Należy podlewać w okresie suszy. Od czasu do czasu dostarczać dobrze rozłożonego kompostu .
Sekcja Auricula
Primula auricula – pierwiosnek łyszczak
Jest to gatunek wysokogórski spotykany w Pirenejach, Tatrach, także w Alpach na wapiennych skałach. Liście są jajowato-klinowate dł. 5-7 cm, zebrane w rozety, po obu stronach omączone. Kwiaty są dzwonkowate, pachnące, jasno lub ciemnożółte osadzone po 3-20 w baldachach na wierzchołkach szypuł, pojawiają się od IV do VI. Szypuły mogą mieć wysokość 5-15 cm. Gatunek ten nadaje się tylko do alpinarium lub kolekcji botanicznych. Rozmnażamy z siewu.
Rodzina: Aristolochiaceae - kokornakowate
Asarum europaeum – kopytnik pospolity
występuje w Europie. Jest to roślina okrywowa, rosnąca w wilgotnych lasach.. Jest to roślina o pełzających kłączach, pięknych, zimozielonych liściach kształtu nerkowatego i niepozornych brunatno czerwonych kwiatach, ukrytych pod liśćmi. Tworzy zimozielone kobierce wysokości 10 cm. Cała roślina wydziela przyjemny, korzenny i mocny zapach. Nadaje się do zadarniania cienistych i wilgotnych kątów w ogrodzie. W sprzyjających warunkach tworzy zwartą, zieloną darń. Najlepsze jest gleba próchniczna o odczynie zasadowym. Rozmnażamy przez dzielenie roślin wczesną wiosną lub przez sadzonki. Nie wolno pozyskiwać roślin ze środowiska naturalnego, jest pod ochroną.
Rodzina: Apocynaceae - toinowate
Vinca minor – barwinek pospolity
występuje nie tylko w Polsce, lecz także w całej Europie i Azji Mniejszej. Jest to zimozielona, płożąca bylina, rozrastająca się za pomocą długich, ścielących się pędów płonnych dł. 50 cm. Pędy kwiatowe są krótsze (15 cm) i wzniesione. Liście są eliptyczne, skórzaste, kwiaty delikatne jasne, fioletowoniebieskie, rozwijają się wczesną wiosną – od końca III do V. Często zakwita powtórnie jesienią.
Odmiany: ‘Alba’ – o kwiatach białych; ‘Rubra’ – o kwiatach purpurowoczerwonych; ‘Aureovariegata’ – o pstrych liściach, kremowozielonych; ‘Sebastian’ – odmiana polska. Rośliny te rosną praktycznie w każdej glebie, jednak najlepsza jest próchniczna, żyzna ziemia kompostowa. Lepiej także rosną na stanowiskach wilgotnych i ocienionych niż suchych. Rozmnażamy przez sadzonki wierzchołkowe (wiosną lub jesienią) albo przez podział starszych egzemplarzy w IV, V i VI. Rośliny najlepiej przesadzać jesienią. Gatunek wytrzymały na zimno, doskonale nadaje się do zadarniania, a także do obsadzania pustych miejsc pod drzewami i krzewami.
Vinca major – barwinek większy odmiana: ‘Variegata’.
Rodzina: Violaceae - fiołkowate
Viola odorata – fiołek wonny
gatunek krajowy, rosnący także w Europie, Azji Mniejszej i Ameryce Północnej. Fiołek wonny jest ozdobny w ciągu całego roku dzięki okrągłym, zimozielonym liściom, tworzącym gęste łany. Jest to bylina rozłogowa, dorastająca do 15 cm wysokości. Kwiaty są wonne, fioletowe w różnych odcieniach, ukazują się wczesną wiosną. Najczęściej uprawiane są odmiany ‘Queen Charlotte’ obficie kwitnąca oraz ‘Triumph’ o bardzo dużych kwiatach. Są też odmiany o kwiatach białych ‘Alba’ lub pomarańczowo kremowych lecz nie pachną. Rozmnażamy przez rozłogi lub podział roślin w okresie letnim, a także przez nasiona (wysiewane zaraz po dojrzeniu). Dobrze rośnie na glebach próchnicznych i wilgotnych. Nadaje się doskonale do zazieleniania miejsc cienistych i wilgotnych, może rosnąć pod drzewami i krzewami.
Viola cornuta – fiołek rogaty
Występuje w Pirenejach. Roślina o płożących łodygach, nieco podnoszących się, ulistnionych. Liście dolne są małe i okrągławe, liście górne większe i jajowate, u nasady sercowate z dużymi, trójkątnymi przylistkami. Kwiaty duże, fioletowe, na wygiętych szypułkach, o bardzo cienkich i spiczastych ostrogach. Rozwijają się od V do VIII. Rozmnażamy przez podział lub sadzonki.
Rodzina: Rosaceae – różowate
Waldsteinia ternata – pragnia syberyjska
Występuje we wschodniej Europie i północnej Azji. Wyróżnia się owłosionymi rozłogami. Liście ma w rozetach, trójdzielne, częściowo zimozielone, o jajowatych listkach, karbowane. Kwiaty zebrane po 3-5 w baldachokształtne kwiatostany, wyrastają z kątów liści. Kwiaty są złotożółte, zwisające, pojawiają się w IV-V. Pragnia rośnie dobrze w miejscach cienistych i półcienistych, nawet na całkiem suchych glebach. Nadaje się do zadarniania. Rozmnażamy przez podział lub sadzonki rozłogowe.
Rodzina: Fumariaceae - dymnicowate
Dicentra spectabilis – serduszka okazała
pochodzi z Chin i Japonii. Osiąga wysokość 80-100 cm. Liście są szarozielone, pierzastodzielne, kwiaty sercowate, biało-różowe, są zebrane w duże, przewieszone, jednostronne grona. Kwitnie od IV do VI, po kwitnieniu cześć nadziemna zanika.
Dicentra eximia – serduszka wspaniała
pochodzi z Ameryki Północnej. Roślina mniej okazała. Dorasta do 20-30 cm wysokości. Liście są szarozielone, bardzo dekoracyjne i trwałe, podobne do paproci. Kwiaty jednobarwne – różowe, zebrane w zwisające grona, zakwitają w V i VI. Odmiana ‘Alba’ – silniej rosnąca o kwiatach białych.
Rośliny mogą być sadzone w ogrodach skalnych, grupach parkowych, na rabatach w miejscach raczej zacienionych. Wymagają gleb żyznych i zasobnych w wodę. Dobrze nadają się na kwiat cięty. Rozmnażamy przez sadzonkowanie pędów bocznych na wiosnę lub podział w końcu VIII. Serduszkę okazałą można też rozmnażać przez wysiew nasion.
Rodzina: Asteraceae - astrowate
Doronicum caucasicum – omieg kaukaski
pochodzi z Azji Mniejszej i Kaukazu. Jest to bylina dorastająca do 30-50 cm wysokości. Wytwarza bulwiaste korzenie i nie rozgałęzione łodygi. Liście odziomkowe – sercowate, łodygowe – podłużniejajowate, siedzące. Kwiaty zebrane w koszyczki barwy żółtej, pojawiają się w V i VI. Omiegi sadzimy w grupach ogrodowych, na rabatach w zestawieniu z tulipanami, szafirkami, sasankami, zawilcami. Nadają się także na kwiat cięty. Wymagania mają przeciętne, ale nie znoszą suszy, stanowiska słoneczne lub półcieniste. Rozmnażamy przez wysiew nasion na wiosnę lub podział roślin po kwitnieniu.
Rodzina: Berberidaceae – berberysowate.
Epimedium alpinum – epimedium alpejskie
Gatunek pochodzi z Europy Południowej. W naturalnych warunkach w górach ma zaledwie 6 cm wysokości, uprawiany na nizinach dorasta do 30 cm. Liście są jajowate, długości ok. 12 cm, na brzegach pokryte kolcami. Górna powierzchnia liści jasnozielona, początkowo zaróżowiona na brzegach i nieco kutnerowata, a później gładka. Kwiatostan duży, składający się z 8-26 kwiatów. Kwiaty mają zewnętrzne płatki szare, czerwono nakrapiane, wewnętrzne – granatowoczerwone, miodniki żółte. Kwitnie w V.
Epimedium grandiflorum – Eepimedium wielkokwiatowe
Rośnie w lasach Dalekiego Wschodu, w Japonii, Korei. Wyrasta do 15-30 cm. Liście odziomkowe są złożone, o listkach jajowatych, zaostrzonych, z brzegiem ząbkowanym, a nasadą głęboko sercowatą. Młode liście są brązowozielone, później ciemnieją, od spodu są niebieskozielone. Na łodydze znajduje się tylko 1 liść. Kwiaty średnicy 2-4 cm, barwy białej, jasnożółtej, różowej, zebrane są w krótkie, gęste grona, wyrastające ponad liście. Pojawiają się w V. Wszystkie epimedia lubią bardzo wilgotne stanowiska z próchniczną glebą. Najlepiej rosną w lekkim cieniu, a nawet w miejscach bardziej zacienionych. Sadzi się je w ogrodzie skalnym, a a także na cienistych rabatach. Rozmnażamy przez podział.
____________________
Mój ogród.....czyli bardzo wredny kawałek planety;)
Mój ogród.....czyli bardzo wredny kawałek planety;)
że az musiałem wkleić by inni też doznali tego uczucia
