Cięcie tutaj nie pomoże
Moim zdaniem te rośliny są zabiedzone z powodu braku wody i składników pokarmowych.
Są blade, nienaturalnie wyciągnięte, co świadczy o braku azotu.
Napisz na jakiej glebie rosną i czy podczas sadzenia zaprawiałaś dołki żyzną ziemią.
Wczesną wiosną należy podjąć próbę reanimacji tych bidulek.
Musisz je systematycznie podlewać oraz odżywić stosując kompleksowy nawóz w formie dolistnej, który najszybciej i skutecznie uzupełni podstawowe braki.

dołki były zaprawione ziemią zakupioną ze szkolki (zmieszana z ziemią z ogrodu)... Jak były sadzone dostawały dużo wody potem po przyjęciu się już mniej. Podlewane były doigłowo i dokorzennie pinivitem...wydaje mi się że już przy zakupie były zabiedzone... teraz zostało mi zrobić wszystko by ich życie się poprawiło...
Co na wstępie?
woda + pnivit wystarczające działanie?

Szmaragdy wymagają żyznej i w miarę wilgotnej ziemi.
Jeśli gleba w Twoim ogródku jest słaba i sucha to musisz szczególnie zadbać aby zapewnić właściwe warunki. Myślę, że Pinivit to dobry wybór.

a może podsypać je jakąś ziemią jescze?

kjub napisał(a)

a może podsypać je jakąś ziemią jescze?

Raczej zastosowałabym Rosahumus poprawiający właściwości gleby i koniecznie systematyczne podlewanie.

Rosahumus + pinivit?

A ja bym rozgarnęła korę i wyściółkowała wokół korzeni próchnicą kwaśną, zmieszaną z odkwaszoną, aby była lekko kwaśna, albo kompostem własnej produkcji. Organizmy glebowe przerobią materię organiczną i wzbogacą glebę wokół korzeni. To też im pomoże.

A może one mają matę p. chwastom? pod korą?

A może kora byłą świeża i rozkładając się, przy okazji "zabrała" tujom azot z gleby?

Ziemia ze szkółki to prawdopodobnie był torf, a więc za dużo pokarmu to one nie miały.

więc tak... kora byla świeża, mata jest a ziemia nie wyglądała jak torf... czyli błąd na błędzie... czyli czeka mnie: odgarnięcie kory podsypanie prochnicą (ale gdzie ją kupić???) a najpiepw mata do śmieci... a jak już podsypie pruchnicą to tą korą spowrotem przysypać czy kora na pryzmę i poczekać jeszcze żeby sę przekompostowała? a w kolejnych etapach Rosahumus...

Jeśli nie znajdziesz próchnicy to kup dobrej jakości ziemię ogrodniczą uniwersalną w worku (tylko nie torf) i przysyp korzenie, a następnie rozsyp korę przekompostowaną aby ograniczyć parowanie wody.

kjub napisał(a)

więc tak... kora byla świeża, mata jest a ziemia nie wyglądała jak torf... czyli błąd na błędzie... czyli czeka mnie: odgarnięcie kory podsypanie prochnicą (ale gdzie ją kupić???) a najpiepw mata do śmieci... a jak już podsypie pruchnicą to tą korą spowrotem przysypać czy kora na pryzmę i poczekać jeszcze żeby sę przekompostowała? a w kolejnych etapach Rosahumus...

Tak, ale da się naprawić.

Zgarnij korę, zerwij matę, pokaż koniecznie korzenie tui po zdjęciu maty.

Przeczytaj tutaj o macie https://www.ogrodowisko.pl/watek/736-mata-przeciw-chwastom

Próchnicy (próchnica na pewno pisze się przez "ó" ) szukaj i pytaj, albo ziemia do iglaków, ziemia kwaśna marki NATURA albo Krajewskiego.
Szukaj kompostu w kompostowniach miejskich. Sama rób w workach chociażby.
Torfu samego nie używaj, chociaż czasem lepiej cokolwiek niż nic.

Korę przekompostuj.