Ostatnio coraz częściej jestem proszona o pomoc w wyborze bardziej mrozoodpornych odmian róż, więc myślę, że przyszła pora na założenie odpowiedniego do tych rozterek tematu.

Wszyscy wiemy, w jaki sposób miniona zima odbiła się szerokim echem praktycznie wszędzie, pomarzły nie tylko róże, ale i sporo innych roślin. Szkółki potraciły całe hektary róż i my - ogrodnicy mamy wiele strat różanych także w naszych własnych, prywatnych ogrodach. Teraz, gdy przyszła pora na zakup i sadzenie nowych krzewów, warto się wcześniej dwa razy zastanowić, na czym nam zależy.

Po kilku latach praktyki w uprawie róż doszłam do wniosku, że mam dość męczącego okrywania i odkrywania tylu krzewów, które i tak potem różnie się po zimie mają. Inaczej wygląda sprawa przy kilkunastu różach, wówczas okrycie to tylko chwila, a inaczej, gdy do okrycia ma się kilkadziesiąt róż i coraz mniej czasu na ogród.

Od trzech lat coraz bardziej przekonuję się do dzikich i starych róż. Dopiero teraz doceniam ich piękno. Są niepowtarzalne, mają swoje lata i co za tym idzie swoją historię. Sporo z nich nie powtarza kwitnienia, ale mają inną zaletę - są bardziej widowiskowe, obfitsze i mają dłuższe pędy, które malowniczo rozpięte, wspinają się po podporach.

Częstym, dodatkowym plusem jest niepowtarzalny zapach tych róż. No i gdyby tak porównawczo popatrzeć na inne rośliny, które mamy w ogrodach? Przecież większość z nich także nie powtarza kwitnienia dwa razy w sezonie wegetacyjnym, prawda?

Biorąc pod uwagę odporniejsze na mróz odmiany, pomyślałam, że warto skupić się głównie na różach alba (Rosa alba), mieszańcach róży pomarszczonej (Rosa rugosa), mieszańcach róż francuskich (Rosa gallica), róży stulistnej (Rosa centifolia) i różach mchowych.

Warto także wspomnieć o różach kanadyjskich, bo dla nich nasze zimy to nic wielkiego. Ich odporność na mróz jest bardzo wysoka, a źródła podają, że wytrzymują nawet do -40 czy -45 st. C. Aż nie chce się wierzyć !

Hodowca tych róż to dr Felicitias Svejda, która zadbała, aby te odmiany były wytrzymałe nie tylko na mróz, ale i na choroby grzybowe. Trzeba także dodać, że są to odmiany powtarzające kwitnienie. Należą do nich odmiany:

• 'Adelaide Hoodless'
• 'Alexander McKenzie'
• 'Champlain'
• 'Charles Albanel'
• 'David Thompson'
• 'Henry Kelsey'
• 'Jens Munk'
• 'John Cabot'
• 'John Davis'
• 'John Franklin'
• 'Martin Frobisher'
• 'William Baffin'

W zasadzie, to właśnie się zastanawiam, dlaczego ja wciąż żadnej takiej róży jeszcze nie mam u siebie?

Róże dzikie , pomarszczone i ich mieszańce także dają nam dużą możliwość wyboru. Są to róże zwykle rozpoczynające kwitnienie wcześniej, czasem już w maju, większość z nich nie powtarza kwitnienia, ale po jego zakończeniu wytwarzają bardziej lub mniej atrakcyjne owoce. Część z nich wykorzystuje się na przetwory, a inne są zimą pożywieniem dla ptaków.

Wybrane odmiany podzieliłam na dwie grupy - kwitnące raz w sezonie i powtarzające kwitnienie. Do róż kwitnących tylko raz można zaliczyć:

• 'Agnes' - starszy krzew może słabo powtórzyć kwitnienie
• 'Bicolor'
• 'Anthony Waterer'
• 'Belle Poitevine'
• 'Harison's Yellow'
• 'Louise Bugnet'
• 'Marie Bugnet'
• 'Moje Hammarberg'
• 'Monte Cassino'
• 'Mrs Anthony Waterer'
• 'Ritausma'
• 'Roseraie de l"Hay'

Róże powtarzające kwitnienie to:

• 'Adam Chodun'
• 'Blanc Double de Coubert' - może rosnąć na stanowisku ocienionym
• 'Dagmar Hastrup' - znosi ocienienie, jako róża okrywowa
• ';F.J. Grootendorst'
• 'Gefylt'
• 'Hansa' - na konfitury, przetwory, nalewki
• 'Kaiserin des Nordens' - słabiej powtarza
• 'Kórnik'
• 'Moje Hammarberg'
• 'Pink Grootendorst'
• 'Ritausma' - jako róża okrywowa
• 'Rotes Meer '- jako róża okrywowa, odmiana posiadająca ADR
• 'Therese Bugnet'

Szczególną mrozoodpornością szczycą się róże grupy alba, zaliczane do 3 strefy USDA. Róże te należą do jednej z najstarszych grup, znane były już w starożytnym Rzymie i Grecji. Są to róże wysokie, gęste, silne, często o przewieszających się pędach.

Ich kolorystyka jest ograniczona i obejmuje głównie róże białe i pastelowo - różowe. Wszystkie mają intensywny, słodki aromat. Kwitnienie jedno, ale bardzo długie (nawet do 5 tygodni) i wyjątkowo obfite. Starsze okazy w pełni kwitnienia to z pewnością niepowtarzalny widok. Wśród nich na uwagę zasługują:

• 'Alba Maxima'
• 'Alba Semi Plena'
• 'Amelia'
• 'Belle Amour'
• 'Blush Hip'
• 'Celeste'
• 'Chloris'
• 'Königin von Dänemark'
• 'Madame Plantier'
• 'Maiden's Blush'
• 'Minette'
• 'Jeanne D'Arc'
• 'Pompon Blanc Parfait'
• 'Princess de Lamballe'

Z pozostałych róż historycznych poleciłabym także:

• 'Ambroise Paré'
• 'Blush Damask' - odmiana nadająca się na stanowisko ocienione
• 'Cardinal de Richelieu'
• 'Centifolia Cristata'
• 'Charles de Mills'
• 'Fantin Latour'
• 'Frau Karl Druschki'
• 'Gipsy Boy'
• 'Gloire de France'
• 'Henri Martin'
• 'Madame Hardy'- uważana za jedną z najpiękniejszych białych róż
• 'Officinalis' - słynna 'róża aptekarska'
• 'Persian Yellow'
• 'Petite de Hollande'
• 'Rosa Mundi'
• 'Splendens'
• 'Tuscany Superb'

I róże stare, powtarzające kwitnienie:

• 'Comte de Chambord'
• 'Genéral Stefánik'
• 'Jacques Cartier'
• 'Mrs.John Laing'
• 'Reine des Violettes' - może rosnąć w lekkim półcieniu
• 'Rose de Rescht'
• 'Souvenir du Docteur Jamain'
• 'Stanwell Perpetual'

Dużym powodzeniem cieszą się także:

• 'Ballerina'
• 'Bonica'
• 'Ferdinand Pichard'
• 'Marguerite Hilling'
• 'Martha'
• 'Mozart'
• 'Prickly Red'
• 'Rosarium Uetersen' - róża pnąca
• 'Veilchenblau' - róża pnąca, która toleruje stanowiska półcieniste, nie powtarza kwitnienia.

Na zakończenie spis odmian, które zaliczane są do 5 strefy, co oznacza, że ich mrozoodporność też jest wyższa niż większości dostępnych u nas róż (6 strefa USDA), jednak mroźniejsze zimy mogą powodować przemarzanie pędów:

• 'Aicha' - słabo powtarzająca kwitnienie
• 'Bouquet Parfait' - powtarza
• 'Boule de Neige' - powtarza
• 'Buff Beauty' - słabo powtarza
• 'Constance Spry' - róża angielska
• 'Eglantyne' - róża angielska
• 'Elmshorn' - powtarza
• 'Flammentanz' - nie powtarza, róża pnąca
• 'Frühlingsduft' - słabo powtarza
• 'Heritage' - róża angielska
• 'Louise Odier' - powtarza
• 'Mozart' - powtarza
• 'Nevada' - powtarza
• 'New Dawn' - róża pnąca, kwitnąca cały sezon
• 'White New Dawn' - biała wersja róży 'New Dawn'

Trzeba jednak pamiętać, że mrozoodporność to jedno, a jakość sadzonki, odpowiednie posadzenie i pielęgnacja - to drugie. Róże w okresie zimowym są wystawione nie tylko na zimno, ale i na wysuszające wiatry.

Zły wpływ na zimowanie krzewów ma także zbyt duża ilość słońca, które ogrzewając różę może spowodować jej wybudzenie się, a ta od razu zaczyna przewodzić soki do pędów w celu wybijania pąków. Gdy po takim ciepłym, słonecznym dniu nastanie mroźna noc, może nastąpić rozsadzenie wiązek przewodzących i pędy zostaną uszkodzone.

Właśnie dlatego warto zabezpieczać róże o mniejszej mrozoodporności. Ochroną są oczywiście kopce i późniejsze okrycie stroiszem z drzew iglastych, które ograniczy dostęp słońca. Istotne jest to szczególnie pod koniec zimy, gdy skoki temperatur nocnych i dziennych są bardzo różne.

Ważne jest także ograniczenie podlewania krzewów przed nadchodzącym chłodem (woda i ciepło spowalnia proces drewnienia pędów) a co do kopcowania - zleca się przeprowadzić je po pierwszych mocniejszych przymrozkach, gdy temperatura na stałe oscyluje lekko poniżej zera. Zwykle wypada to końcem października lub w listopadzie. Zbyt wczesne okrycie zimowe zwiększa ryzyko rozhartowania róż, a pędy i podstawa krzewu w tym wypadku bardziej narażona jest na różne choroby.

I jeszcze jedno - od pewnego czasu są u nas dostępne nawozy jesienne dla róż, które w swoim składzie mają zwiększoną dawkę fosforu i potasu. To nawozy wzmacniające system korzeniowy, mające także za zadanie spowolnienie przepływającego soku w komórkach i przyśpieszenie drewnienia pędów. Czy są to nawozy skuteczne? Jeszcze nie doczytałam tak pewnych informacji nigdzie, więc w tym zakresie się nie wypowiadam.

Mam nadzieję, że moja lista pomoże Wam w wyborze właściwych odmian róż, które bez problemu co roku będą zdobiły Wasze ogrody.