Zastosowanie turzyc (Carex) w ogrodach testuję już od co najmniej dwudziestu lat. Zachwyciły mnie wtedy najbardziej ekscentryczne, brązowego koloru odmiany, wprowadzane na nasz rynek ogrodniczy. Z innych podstawowych, dostępnych gatunków można się było dopatrzeć odcieni brązu, cynamonu, miedzi, pomarańczy, złota lub zieleni.

Uprawiałam je głównie w donicach i kupowałam co roku, ponieważ mimo chowania roślin do namiotu na zimę, nie przetrwały ostrych mrozów. Potem było kilka lat przerwy, klimat chyba nieco się ocieplił, aż zaczęłam sadzić odmiany paskowane, aby po licznych wycieczkach do ogrodów angielskich całkowicie je pokochać. Stało się to głównie za sprawą Carex elata 'Aurea' - niesamowitej rośliny, po prostu doskonałej.

Bez wątpienia turzyce w zeszłym roku zwojowały moje serce. To moje nowe rośliny do stosowania w kompozycjach. Jak zimują nowości niedługo się przekonam. Ale jeśli nawet skończy się to niepowodzeniem, na pewno ulubione turzyce nie znikną z mojej listy. Będę je kupować co roku, bo nie potrzeba ich wiele, aby osiągnąć wspaniały efekt.

I wcale nie muszę kupować wszystkiego, wystarczy mi pięć niezawodnych gatunków.

Najpiękniejsze turzyce

Ostatni rok w moim ogrodzie i ogrodach moich klientów należał do Carex testacea 'Prairie Fire'. Spotkałam ją na Chelsea Flower Show, a potem w ofercie pewnej szkółki. Natychmiast zakupiłam kilka sztuk i posadziłam obok bukszpanowych kulek tuż pod purpurowym bukiem. Akurat poprzedniej zimy wymarzły mi tam wrzośce, a nowa propozycja nasadzeń wydała mi się bardzo atrakcyjna. Nie myliłam się. Ta turzyca to po prostu gwiazda numer jeden.

Dodaje różnych kolorów (najpierw zielony, potem rudy) i faktur do ogrodu. Drobne, cienkie "listki - piórka" wybuchają fontanną na rabacie, w słonecznym miejscu, jakby błyszczały i płonęły. Roślina jest praktycznie bezobsługowa do wszystkich rodzajów gleb i nasłonecznienia.

U mnie rośnie obecnie zarówno na słońcu jak i w półcieniu, a nawet cieniu. Co prawda podobno wytrzyma tylko 10 stopni mrozu, ale jestem dobrej myśli, zwłaszcza że leżał śnieg.

Jest odporna na choroby i szkodniki, nie jedzą jej też ślimaki. Zachowuje zieleń przez zimę. Kilka sztuk posadziłam także jako dodatek do kompozycji w donicach. Nawet nie wyobrażałam sobie, że dadzą aż tak wspaniały efekt. Ten Carex jest po prostu znakomity. Pasuje do host, żurawek, hortensji, paproci, rodgersji, języczek i innych "trawiastych".

Posadźcie także gatunek - Carex testacea, który jest zielony cały rok, choć rudziejąca odmiana jest moim zdaniem ładniejsza. Myślę, że za sprawą Ogrodowiska ich sprzedaż znacznie wzrośnie, bo warto.

Drugim polecaną i jedną z najładniejszych turzyc jest także zeszłoroczna debiutantka w moim ogrodzie: Carex comans 'Frosted Curls' - niesamowita turzyca o srebrzystym połysku i "włosiastym" wyglądzie. Najlepiej uda się w cieplejszych rejonach kraju, bo pochodzi z Nowej Zelandii. Tworzy niski, kaskadowy kopczyk. U mnie malowniczo oplata srebrne kule pod największym bukiem. Także zajęła miejsce wymarzniętych wrzośców.

Lubi słońce i półcień. Także nieco ryzykuję, że zakupy trzeba będzie powtórzyć, jednak jestem dobrej myśli. Śnieg właśnie prawie stopniał, a turzyce są w doskonałym stanie. Carex comans 'Frosted Curls' nadaje się na obwódki (wysokość około 30 cm) i do donic. Może porastać skarpy, będzie się ładnie zwieszała. Nie lubi zimą mokrych stanowisk, bo może zagniwać. Dlatego dobrze jest ją posadzić na nieco podwyższonej rabacie.

Niektórzy szkółkarze zalecają wykopywanie na zimę i przechowywanie w chłodnym pomieszczeniu, ja jednak uważam, że warto je u siebie przetestować w gruncie, w razie czego kupić i posadzić ponownie.

Kolejna moja miłość to wcześniej wspomniana, złocista Carex elata 'Aurea' - śliczna i dość okazała turzyca, głównie do półcienia, ale rośnie także pełnym słońcu, choć może ulec przypaleniu. Rośnie sporo wyżej niż poprzedniczka, bo osiąga z kwiatami 70 cm, a nawet więcej. Pokrój ma fontannowy. Może nawet rosnąć w wodzie. Uroczo odbija się jej żółta, okazała kępa wtedy jak w lustrze. W zwykłym miejscu w ogrodzie uda się także, pod warunkiem, że jest wilgotno. To bardzo zjawiskowa i niezwykła roślina. Jej świeża, cytrynowa zieleń aż "świeci" na rabacie.

Z mrozoodpornością nie powinno być problemu, wytrzymuje do minus 25 stopni C. Dodatkową ozdobą są prawie czarne kwiaty. Cała kępa, zwłaszcza jeśli rośnie przy niebieskich liściach host, robi niesamowite wrażenie.

Najstarszą z moich ulubionych turzyc jest Carex oshimensis 'Evergold', paskowana, wesoła roślina o niskim, kępiastym wzroście i jasnożółtych liściach z zielonym brzegiem. Pochodzi z Japonii. Wyrośnie na każdej glebie poza piaszczystą. Najlepiej jeśli jednak będzie żyzna.

'Evergold" ma różnorodne zastosowanie, nawet na skalniaki i obwódki. Często ją używam w kontrastowych zestawieniach, np. z konwalnikiem 'Nigrescens', z którym tworzy zgrany duet. Wyściółkowana jest wtedy granitowym tłuczniem. Świetna do pojemników i łatwa w uprawie.

Na koniec wymienię "brązy". W zeszłym roku sadziłam Carex flagellifera 'Bronzita' - turzycę o miedziano-brązowych zwisających liściach. Ten pokrój wymusza wprost stosowanie na brzegach skarp, w dużych skrzyniach, pojemnikach, a także na wyżwirowanych placykach wśród innych turzyc lub roślin o kontrastowych barwach. Ta turzyca jest zagrożona wymarzaniem, ale posadzić ją na pewno warto. Świetnie wygląda z zielono-żółtym przywrotnikiem.

Moje turzyce rosną zarówno w słońcu, jak i w cieniu. To jest ich wielka zaleta.

Pielęgnacja i rozmnażanie

Turzyce sadzimy zgodnie z wymaganiami co do pH poszczególnych gatunków, w glebę zmieszaną z materią organiczną, taką jak: kompost lub dobrze rozłożony obornik i podlewamy. Można sypać ziemię zakupioną w sklepie ogrodniczym, pod warunkiem, że nie jest to sam torf. Zaprawienie gleby na pewno się opłaci. Przez pierwsze miesiące podlewamy, aż roślina się dobrze ukorzeni. Pielęgnacja wiosną polega na tym, że zimozielone okazy po zimie należy poczyścić ze zmarzniętych liści lub obciąć ich końcówki.

Turzyce dzielimy wczesną wiosną lub jesienią, wykopując kępę i rozrywając delikatnie na kilka części. Sadzimy od razu na miejsce docelowe, oczywiście zaprawiając dobrze dołek, w którym będzie rosła.

Przedstawione przeze mnie turzyce prezentują zdumiewającą gamę kolorów i faktur, a napływ ciągle nowych i ciekawych odmian na rynek ogrodniczy powoduje, że są one rozchwytywane przez spragnionych nowości ogrodników.