Cis europejski (Taxus baccata) od tysięcy lat występuje naturalnie w podszyciu lasów Europy Środkowej i doskonale sobie radzi pod okapem drzew. Dzięki temu jest polecany jako drzewo do cienia i półcienia. Ale niezupełnie kocha cień, dobrze rośnie także w słońcu. W naszym ogrodzie wszystkie okazy rosną w pełnym nasłonecznieniu.
W Anglii zobaczyłam wiele cisów, które dożywają kilkuset lat, w Polsce także znajdują się takie okazy.
3 FAKTY
- cis jest doskonały do formowania - prawda
- cis jest najlepszym drzewem iglastym do formowania - prawda
- cis odbija ze starego drewna - prawda
3 MITY
- cis rośnie wolno - nieprawda, wszystko zależy od warunków, jakie mu zapewnisz
- cis jako iglak lubi kwaśną glebę - nieprawda - cis jest wyjątkiem i lubi obojętną glebę i takie nawożenie
- cis lubi rosnąć w cieniu - nieprawda - cis może rosnąć w cieniu jako niewiele drzew iglastych, ale lepiej rośnie w słońcu lub półcieniu
A teraz szczegóły:
Cis europejski (Taxus baccata) od tysięcy lat występuje naturalnie w podszyciu lasów Europy Środkowej i doskonale sobie radzi pod okapem drzew. Dzięki temu jest polecany jako drzewo do cienia i półcienia. Ale niezupełnie kocha cień, dobrze rośnie także w słońcu. W naszym ogrodzie wszystkie okazy rosną w pełnym nasłonecznieniu.
W Anglii zobaczyłam wiele cisów, które dożywają kilkuset lat, w Polsce także znajdują się takie okazy.
Jak rośnie cis
Powszechnie mówi się, że cis rośnie wolno, ale to nieprawda, w dobrych warunkach przyrośnie 30-40 cm. Młode cisy rosną od 20 do 25 cm rocznie na dobrej glebie, starsze drzewa rosną nieco mniej. U cisa pospolitego gałęzie boczne zwykle wyrastają poziomo lub lekko pionowo, często zwisają w dół. Różnorodność tutaj występuje. Kora na młodych pędach jest zielona, później czerwonawo-brązowa, a na pniach kora łuszczy się, jak u platana. . Zielone igły cisa ułożone są na pędach w dwóch rzędach. Mają od jednego do trzech centymetrów długości, są ciemnozielone i spiczaste na końcach. Jednak w przeciwieństwie do igieł świerkowych są miękkie, a ich spód jest jasnozielony.
Cis kwitnie (jest drzewem dwupiennym), każda roślina ma tylko kwiaty męskie lub żeńskie i otwierają się w okresie od marca do kwietnia. Owoce wyglądają jak jaskrawoczerwone jagody i są bardzo popularne wśród ptaków. Wszystkie części cisa oprócz osnówek są trujące.
Stanowisko dla cisów
Cisy rosną na każdej glebie, pod warunkiem, że jest przepuszczalna i nie podmokła. Preferują gleby wapienne, nieco gliniaste, ale rosną też na lekkich i lekko kwaśnych, zasobnych w próchnicę glebach piaszczystych. Rośliny po prostu nie tolerują silnie kwaśnych gleb.
Cisy najlepiej sadzić wiosną i niezbyt głęboko. Lubią ściólkowanie dojrzałym kompostem
Cięcie cisów
Regularne formowanie cisów zapewni im gęsty wygląd i pozwoli tworzyć ogrodowe figury, tzw. topiary. Są doskonałe na żywopłoty. Dobrze odrastają ze starego drewna, jeśli nigdy nie były przycinane. U nas przycinamy cisy latem np. w lipcu-sierpniu. Zazwyczaj robimy to raz w roku. Czasem trzeba przyciąć wiosną, ale niezbyt wcześnie, bo potrafią podmarznąć.
Zastosowanie cisów
Na całym świecie o klimacie umiarkowanym cisy cieszą się dużą popularnością, są nadal cenione w prywatnych i pałacowych ogrodach jako łatwe w pielęgnacji i mocne, gęste żywopłoty.
Pod cisami należy sadzić rośliny cebulowe i bardzo wytrzymałę na suszę byliny (funkie, epimedium, bodziszki). Bardzo cenię kolorowe odmiany cisów i formy kolumnowe, jak: „Fastigiata Aureomarginata”, Dovastonii Aurea', 'Elegantissima', Fastigiata', 'Wojtek', 'Fastigiata Robusta' oraz niskie odmiany na obwódki jak 'Farmen', 'Repandens' itd. W Polsce na żywopłoty najbardziej popularny jest Taxus media 'Hicksii', bardzo mrozoodporna, wyprostowana odmiana.
Rozmnażanie cisów
Często pod krzewami widać sporo siewek cisa, należy je wykopać i wsadzić gdzieś na oddzielnym zagonie, aby podrosły. Sukcesem może się też zakończyć sadzonkowanie cisów. Sadzonki pobieramy z 2-3 letnich pędów, usuwamy dolne igły i sadzimy w zacisznym miejscu. Ukorzenianie trwa około roku.
Fot. Danuta Młoźniak Gardenarium
Kopiowanie zabronione
Bardzo mnie ucieszyły kolejne artykuły, zawsze lubiłam je czytać. Zgadzam się, cisy rosną szybko. Nie mierzyłam rocznych przyrostów ale tak "na oko" 20 - 30 cm rocznie im przybywa. Moje, ponad 10 - letnie cięte systematycznie mają ok. 2 - 3 metrów wysokości.
Idealny artykuł dla mnie:-) Marzy mi się żywopłot cisowy na froncie domu, a do tego niskie obwódki. Także dziękuję za ten artykuł:-) Jakiej minimalnej szerokości obwódkę można uzyskać z cisa 'Repandens' lub 'Farmen'? Sadzić wiwczas co 35 cm, czy rzadziej?
Kiedyś nie zwracałam uwagi na cisy, ale z czasem spodobały mi się bardzo. Planuję obwódkę warzywnika z cisa Farmen - na wzór angielskich potager gardens, które mnie urzekają.
Dzięki Joku, że się odezwałaś, chociaż tutaj postaram się działać, bo niestety doba nie jest z gumy i w tej chwili nie stać mnie na siedzenie na forum po kilka godzin dziennie jak to kiedyś robiłam.
Marcinku, minimalna szerokość to myślę 40 cm. Teraz moje mają 20 cm, ale nie da się tak utrzymać. Sadzić nawet gęściej, co 25 cm.
MagdaLenka - to dobry pomysł z tymi obwódkami. Kiedyś sadziło się bukszpany, ale z powodu ćmy teraz to odradzam całkowicie, a bukszpany jeszcze sadzę, ale tylko u siebie, to z racji miłości do nich. Nie potrafię ich wyeliminować, chociaż sprawiają dużo kłopotu.
Dziękuję za artykuł. Mam w ogrodzie "żywopłot" z cisa Hicksii, roślinki kupione rok temu wysokości około 80cm, sadzone po 3 na metr. Posadzone w torfie odkwaszonym wymieszanym z ziemią miejscową i kompostem. Podsypane dolomitem i nawozem. Niestety są rzadkie. Jak je pobudzić do wzrostu? Ile ciąć? Cìąć gałązki o 1/2-1/3?
Mam też z drugiej strony tę samą odmianę ale kupiona pożółkłą. Wzięłam od zaufanego szkółkarza ostatnie sztuki. Korzenie byly zdrowe, ale rośliny rosły w małych donicach i chyba głodowały. Ile nawozić? Łyżka na sztukę? Czy dolomit sypać co roku? Jak ciąć? Kupione pod wpływem artykułów na Ogrodowisku.
Dzięki za bardzo ciekawy artykuł o cisach. Rok temu posadziłam kilkanaście sztuk u siebie w ogrodzie. Kilkanaście na żywopłot i kilkanaście na kule. Chciałabym aby mi dobrze i zdrowo rosły. Posadziłam je w zwykłą, dosyć żyzną ziemię. Czy już w tym roku je czymś zasilić? Mam obornik koński. Doradzisz Danusiu?