RODZINA: ZŁOŻONE- ASTERACEAE (COMPOSITAE)
Oman wielki- Inula helenicum L.

Oman wielki jest byliną z silnym, rozgałęzionym, zgrubiałym bulwiasto kłączem i zgrubiałym korzeniem.
Łodyga jest wzniesiona, 1-1,5m. Wysoka, gruba, w górze rozgałęziona, bruzdowana.
Liście odziomkowe są długogonkowe, jajowatoeliptyczne, łodygowe siedzące jajowatosercowate, o brzegach nierówno karbowano-ząbkowanych. Wszystkie liście od spodu są filcowato owłosione.
Kwiaty są żółte, w dużych koszyczkach (6-8cm. średnicy), umieszczone na szczycie łodygi.
Owocem jest niełupka z puchem.
Kwitnie od sierpnia do września.
W Polsce występuje na niżu i w niższych partiach gór. Rośnie w zaroślach, na brzegach rzek, stanowiskach ruderalnych, jest także uprawiany polowo.

Surowcem leczniczym jest korzeń (Radix Inulae). Zbiera się go w drugim bądź trzecim roku wegetacji, jesienią, myje, kraje na mniejsze kawałki i suszy w suszarni ogrzewanej do temperatury 35C.
Surowiec zawiera około 5% olejku eterycznego, inulinę do 43%, gorycze i sole mineralne.
Wykazuje działanie wyksztuśne, przeciwbakteryjne i żółciopędne. Stosowany jest przy nieżytach górnych dróg oddechowych, zaburzeniach trawienia oraz nieżycie żołądka i jelit. Dawniej stosowany był jako lek przeciwko owsikom i glistom ludzkim. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych. Jest surowcem do otrzymywania inuliny.

RODZINA: ZŁOŻONE- ASTERACEAE (COMPOSITAE)
Krwawnik pospolity- Achillea millefolium L.

Roślina wieloletnia (bylina) należąca do rodziny Astrowatych, osiągająca wysokość do 60 cm. o charakterystycznym zapachu (silnie aromatyczna), z cienkim, pełzającym kłączem i podziemnymi rozłogami.
Łodygi ma proste, wzniesione, sztywne, słabo rozgałęzione w górnej części, gęsto ulistnione, owłosione.
Liście w zarysie lancetowate lub równowąskie, zwykle 4 razy dłuższe aniżeli szerokie, pojedynczo pierzaste lub 2-3 krotnie pierzastosieczne; ostatnie segmenty podzielone na 3-5 lancetowatych lub równowąskich odcinków drugiego rzędu , dolne z krótkim ogonkiem, górne siedzące; główna oś liścia całobrzega lub tylko w górze ząbkowana;
Kwiatostan baldachograniasty, płaski, rozpostarty, składający się z licznych koszyczków. Kwiaty zebrane w drobne szczytowe koszyczki (drugi rok uprawy). Brzeżne, zwykle w liczbie 5, rzadziej 4-6, znacznie krótsze od okrywy, nibyjęzyczkowate, 3-ząbkowe, białe lub bladoróżowe, słupkowe; kwiaty wewnętrzne białe, rurkowate, 5-ząbkowe, obupłciowe. Koszyczki drobne, 0,4-1 cm. średnicy.

Dno koszyczka z plewinkami; człony okrywy koszyczka jajowate, z błoniastą, wąską, jasnobrunatną obwódką. Kwitnie od maja nawet do października.
Owocem jest spłaszczona niełupka.
Występuje pospolicie w całej Europie (na Syberii, w rejonie Kaukazu, Himalajów, Ameryce Północnej, Nowej Zelandii i Australii). W Polsce występuje pospolicie na całym obszarze kraju. Rośnie na łąkach, zboczach, wzgórzach, w zaroślach, lasach, przy drogach, na polach i przychaciach.
Podstawową rośliną leczniczą jest krwawnik o białym zabarwieniu kwiatów.
Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Millefolii), które ścina się w połowie wysokości łodygi w pełni kwitnienia roślin i suszy w zacienionym i przewiewnym miejscu lub w suszarni w temperaturze do 35 stopni, a także sam kwiat i liść. Surowce używane są w celach fitoterapeutycznych.
Ziele zawiera około 1,5% olejku eterycznego, alkaloidy, garbniki, sekwiterpeny, flawonoidy (achilleina, betaina), zw. mineralne (szczególnie dużo soli Mg i dodatkowo Ca- dlatego powinien być spożywany w wiosennych surówkach), witaminę K, substancje gorzkie i inne.
Surowiec ze względu na skomplikowany skład chemiczny, ma działanie wielokierunkowe. Głównie przeciwkrwotoczne (stąd polska nazwa rośliny), przeciwzapalne, odkażające, przeciwgrzybiczne (wyciągi z ziela i kwiatów), a także rozkurczające i żółciopędne. Stosuje się go w zaburzeniach trawienia, biegunkach, nieżytach przewodu pokarmowego, w stanach pobudzenia nerwowego.

Zewnętrznie jest używane w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, przy ropiejących ranach i wypryskach. Czasami może powodować odczyny alergiczne. Ziele Krwawnika wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych. U niektórych osób może powodować uczulenie (dosyć intensywnie i nieprzyjemnie owłosiona).
Wyciąg z liści i sok ze świeżego ziela stosowany jest jako środek przeciwkrwotoczny. Stosuje się go także przy oparzeniach, trudno gojących się ranach. Jest on jednym z cenniejszych leków przy dolegliwościach kobiecych (doskonale reguluje cykl miesiączkowy). Pobudza apetyt- korzystnie wpływa na przemianę materii.
Uprawa jest łatwa. Rozmnaża się z nasion lub przez sadzonki uzyskane z podziału starszych roślin i pozostaje na jednym stanowisku przez wiele lat. Uprawia się go w rozstawie 40x40cm. W uprawie powoduje tzw. zadarnienie więc co jakiś czas należy usunąć część roślin. Są także odmiany o np. ciemnoróżowych lub czerwonych kwiatach.

następne: Nagietek lekarski; Stokrotka pospolita

Emilianoparmezano napisał(a)

następne: Nagietek lekarski; Stokrotka pospolita

Ostatnio kupiłam płyn leczniczy do kapieli z wyciągiem z nagietka. To bardzo wdzięczna roślina.

Mój oman w maminym ogrodzie

RODZINA: ZŁOŻONE- ASTERACEAE (COMPOSITAE)
Nagietek lekarski- Calendula officinalis L.

Nagietek lekarski jest rośliną jednoroczną wysokości 30-50 cm..
Łodygi ma wzniesione, rozgałęzione, kruche, żebrowane i miękko owłosione.
Liście ułożone są skrętolegle, gęsto. Dolne są szerokołopatkowe, ogonkowe, górne podługowate, siedzące, obejmujące łodygę (większe niż u Arniki i charakterystycznie gruczołkowato owłosione).
Kwiaty są pomarańczowe w dużych koszyczkach na szczytach rozgałęzień łodygi. Brzeżne kwiaty są języczkowate, środkowe rurkowe, istnieją także odmiany złożone głownie z kwiatów języczkowych.
Owocem jest wygięta niełupka, kolczasta o zmiennym kształcie. Wszystkie części rośliny pokryte są delikatnymi włoskami i mają nieco lepkie gruczoły wydzielnicze. Nadaje to roślinie charakterystycznego zapachu.
Kwitnie od czerwca do września (całe lato).

Nagietek lekarski pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu. Uprawiany jest w wielu krajach, również w Polsce, jako roślina lecznicza i ozdobna.
Surowcem leczniczym są pomarańczowe kwiaty języczkowe (Flos Calandulae) albo cały koszyczek (Anthodium Calandulae). Zbiera się je ręcznie w miarę zakwitania, w czasie słonecznej pogody i suszy w temperaturze do 35 stopni.
Surowiec zawiera do 0,1% olejku eterycznego, saponiny trójterpenowe, alkohole, sterole, poliacetyleny, polisaccharydy, żywice, flawonoidy, do 3% mieszaniny karotenoidów, kumaryny, kwasy organiczne, prowitaminę A, i inne.
Kwiaty mają działanie przeciwzapalne, przeciwskórczowe i żółciopędne. Zewnętrznie działają silnie bakteriobójczo (doskonały surowiec do pielęgnacji skóry twarzy, na otarcia naskórka, nieoceniony na wypryski i trądzik i do pielęgnacji skóry wrażliwej- w tym celu przyrządza się olej z Nagietka poprzez zalanie surowca lekko podgrzanym, dobrym olejem np. migdałowym, brzoskwiniowym albo awokadowym i pozostawienie go na kilka dni aby zaszła maceracja), wywierają korzystne działanie na regenerację naskórka i przyspieszają gojenie uszkodzeń skóry. Z tego względu preparaty z kwiatów Nagietka są często stosowane w kosmetyce.

Zewnętrznie kwiaty Nagietka w postaci okładów (z naparu) lub maści stosuję się na owrzodzenia, oparzenia lub rany. Wewnętrznie przy schorzeniach wątroby, śledziony i przy zaburzeniach miesiączkowania. Nagietek jest rośliną ozdobną jednakże posiada bardzo złożony skład chemiczny, tak też niezwykłe jest jego zastosowanie. Ma działanie napotne i moczopędne, działa uspokajająco, korzystnie wpływa na skórę, łagodzi skurcze żołądka i jelit, reguluje ciśnienie krwi, leczy niestrawność. Zewnętrznie używany jest do płukania gardła przy anginie, w stanach zapalnych jamy ustnej i dziąseł. Można stosować także do zmiękczania skóry, oczyszczania jej i łagodzenia podrażnień.
Zaleca się picie herbatki przez dłuższy czas (antynowotworowe, przeciw rakowi skóry także). Sok z Nagietka (wrzucamy całą roślinę do sokowirówki i możemy pić) ma działanie oczyszczające organizm.
Dodatkowo zaleca się stosowanie go w schorzeniach wątroby, żółtaczce zakaźnej, grzybicach stóp i biegunce, do leczenia wrzodów piersi (zaleca się okłady na piersi, najlepszy jest jednak liść kapusty włoskiej, który wałkuje się aby wypuścił sok), przy napięciu przedmiesiączkowym, a także przy wycieku z piersi (częste dziś schorzenie i dolegliwość). Naparu używa się również do kąpieli.
Nagietek nazywany był dawniej „rośliną wierności” i wierzono, że jeśli chłopiec, który podobał się dziewczynie pozostawił odcisk buta na ziemi, dochowa jej wierności jeśli ona wykopie bryłę z odciskiem, wsadzi do skrzynki lub innego pojemnika i wysieje w nim kwiaty Nagietka.

RODZINA: ZŁOŻONE- ASTERACEAE (COMPOSITAE) 
Stokrotka pospolita- Bellis perennis L.

Stokrotka pospolita jest drobną byliną wysokości 5-15cm., z krótkim kłączem.
Liście ma zebrane w różyczki, są one łopatkowatego kształtu, o brzegach ząbkowanych. Głębiki mają pojedyncze koszyczkowe kwiatostany.
Zewnętrzne kwiaty są języczkowe, żeńskie, białe, czasami czerwone od zewnętrznej strony, wewnętrzne są rurkowate, obupłciowe i żółte.
Owocem jest niełupka.
Kwitnie od marca do listopada.
W Polsce występuje pospolicie na całym obszarze kraju. Rośnie na łąkach, pastwiskach i przydrożach. Często jest uprawiana jako roślina ozdobna, szczególnie formy pełnokwiatowe

Surowcem leczniczym jest kwiatostan (Flos Bellidis). Zbiera się go w miarę zakwitania od wiosny do jesieni i suszy rozłożony cienką warstwą w cienistym i przewiewnym miejscu.
Surowiec zawiera olejek eteryczny, śluz, garbniki, saponiny, flawonoidy, antocyjanozyd, kwas jabłkowy i winowy, żywice, woski i sole mineralne.
Ma on działanie wyksztuśne, ściągające i zmiękczające. Stosowany jest w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, zaburzeniach trawienia, nieżycie żołądka i jelit, schorzeniach wątroby. Zewnętrznie używa się go w schorzeniach skórnych, egzemie, drobnych krwawieniach i obrzękach. Prawie zawsze stosowany jest on w postaci mieszanek z różnymi roślinami leczniczymi.

Tego bym o stokrotce nie pomyślała !

RODZINA: ZŁOŻONE- ASTERACEAE (COMPOSITAE)
Rumian szlachetny- Anthemis nobilis L.

Rumian szlachetny jest byliną wysoką na 15-30cm.
Łodygę ma wzniesioną, silnie rozgałęzioną i pokrytą miękkimi włoskami.
Liście ma siedzące, 2-krotnie pierzastosieczne, o odcinkach równowąskich.
Kwiaty są białe, zebrane w koszyczki o silnie wypukłym dnie kwiatowym. Brzeżne kwiaty są nibyjęzyczkowate, środkowe rurkowe, wszystkie opatrzone języczkowatymi podsadkami, tzw. plewinkami.
Owocem jest żeberkowana niełupka.
Kwitnie od lipca do sierpnia.
Pochodzi z Zachodniej Europy, gdzie jest często uprawiany. W Polsce uprawia się go w niewielkim zakresie; czasami zdziczały rośnie na nasypach kolejowych i przydrożach

Surowcem leczniczym są koszyczki (Anthodium Anthemidis). Zbiera się je w początkowej fazie kwitnienia, bez szypułek. Suszy się na sitach lub w suszarni w temperaturze 35C. Po wysuszeniu przechowuje w zamkniętych pojemnikach.
Surowiec zawiera do 2,5% niebieskiego olejku eterycznego z chamazulem, flawonoidy pochodne apigeniny, pochodne kumaryny, kwas kawowy, cholinę i gorycze.
Ma działanie rozkurczające, moczopędne, przeciwzapalne, napotne i uspokajające. W lecznictwie stosowany jest analogicznie jak koszyczek rumianku pospolitego. Często w kosmetyce wykorzystywany jest do rozjaśniania włosów.

RODZINA: ZŁOŻONE- ASTERACEAE (COMPOSITAE)
Chaber bławatek- Centaurea cyanus L.

Chaber bławatek jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią z wrzecionowatym korzeniem, dorastającą do wysokości 80cm.
Łodygi są wzniesione, rozgałęzione, wraz z liśćmi wełnisto owłosione.
Liście są naprzemianległe, równowąskie lub wąskolancetowate, ząbkowane.
Kwiaty zebrane są w koszyczkach na szczycie rozgałęzień łodygi. Okrywa koszyczka składa się z szarych łusek ułożonych dachówkowato. Kwiaty brzeżne są błękitne lub niebiesko-fioletowe, rzadziej białe lub różowe. Są one lejkowate, grzbieciste i płonne. Kwiaty środkowe są niebiesko-purpurowe, rurkowate i obupłciowe.
Owocem jest niełupka z puchem kielichowym.
Kwitnie od maja do września.

Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu. W Polsce jest pospolity na całym obszarze kraju, jako chwast zbóż, zwłaszcza ozimych. Często jest uprawiany jako roślina ozdobna.
Surowcem leczniczym są kwiaty (Flos Cyani). Wyskubuje się ręcznie same kwiaty brzeżne, języczkowe. Suszy je na siatkach w suszarni ogrzewanej do temperatury 35C. Przechowuje się w suchych i zacienionych opakowaniach.
Surowiec zawiera głównie glikozydy antocyjanowe, flawony, heterozyd, cychorynę, związek gorzki centaurynę i sole mineralne.
Działa on przeciwzapalnie i łagodnie moczopędnie. Stosowany jest w przewlekłych chorobach nerek i zaburzeniach przemiany materii. Zewnętrznie używany jest w zapaleniu spojówek i chorobach skóry. Surowiec wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych.