RODZINA: SZORSTKOLISTNE- BORAGINACEAE
Żywokost lekarski- Symphytum officinale L.

Żywokost lekarski jest wieloletnią rośliną zielną z grubym, palowym, rozgałęziającym się korzeniem.
Łodyga jest kanciasta, z licznymi odgałęzieniami, szorstko wzniesiona do 1 m wysokości.
Liście są duże, dolne nawet do 40 cm długości, jajowatolancetowate, górne lancetowate, zaostrzone, zbiegające po łodydze. Łodyga i liście są szorstko owłosione.
Kwiaty rur­kowate, 5-krotne, fioletowoczerwone, rzadziej białe, zebrane w skrętki w kątach górnych liści.
Owocem jest rozłupnia.
Kwitnie od maja do września.
Żywokost lekarski występuje powszechnie niemal w całej Europie na wilgotnych stanowiskach. W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niż­szych partiach gór, przy brzegach wód, w rowach i na mokrych łąkach.

Surowcem leczniczym jest korzeń (Radix Symphyti), który zbiera się wczesną wiosną lub jesienią. Po umyciu odcina się części zielone, a korzenie suszy w suszarni ogrzewanej do temperatury około 45 °C.
Korzeń żywokostu zawiera 0,5-1,0 % alantoiny, śluz, kwasy wielofenolowe, skrobię, asparaginę, aminokwasy, cukry i sole mineralne oraz alkaloidy.
Wywiera on dodatni wpływ na błony śluzowe żołądka i jelit. Działa ściągające, regenerujące i powlekające, pobudza silnie mechanizmy obronne organizmu.
Stosowany jest wewnętrznie w leczeniu chronicznych chorób dróg oddechowych, wrzodów żołądka oraz w nieżycie błon śluzowych przewodu pokarmowego.

Zewnętrznie używa się go na oparzenia, odmrożenia, stany zapalne skóry, egzemy i trudno gojące się rany. Ponieważ jednak stwierdzono wysoko toksyczne właściwości alkaloidów pirolizydynowych występujących w korzeniu żywokostu, wydano w Polsce całkowity zakaz stosowania wewnętrznego preparatów z tej rośliny. Natomiast nadal mogą one być stosowane zewnętrznie.

Ogórecznik uprawiałam w namiocie, a z miodunką jestem za pan brat, bo sadzę ją w ogrodach. Natomiast żywokost spotykałam nad jeziorami w dawnej dolinie Bugu, pamiętam z dzieciństwa. To piękna roślina.

RODZINA: GOŹDZIKOWATE- CARYOPHYLLACEAE
Mydlnica lekarska- Saponaria officinalis L.

Mydlnica lekarska jest rośliną wieloletnią, wytwarzającą długie walcowate kłącza i liczne korzenie. Z kłączy wyrastają łodygi, pojedyncze lub rozgałęzione, wysokie do 80cm.
Liście maja kształt jajowatolancetowaty i są ułożone parami naprzeciwlegle.
Kwiaty są dość duże (do 2cm. średnicy), białe lub różowe, zebrane w krótkich, groniastych kwiatostanach.
Owocem jest dość duża torebka wydłużona jajowato.
Kwitnie od czerwca do września.
W Polsce występuje pospolicie na niżu. Rośnie przy drogach, w zaroślach, nad brzegami rzek i na piaszczystych nieużytkach.

Surowcem leczniczym są kłącza z korzeniami, które zbiera się jesienią i suszy w temperaturze około 50C otrzymując Radix Saponariae (korzeń mydlnicy lekarskiej).
Zawiera on około 5% saponin, glikozydy, węglowodany i sole mineralne.
Surowiec ma właściwości wyksztuśne, żółciopędne oraz pobudzające czynności wydzielnicze żołądka i trzustki. Stosowany jest przy nieżytach dróg oddechowych w formie różnych przetworów produkowanych przez przemysł farmaceutyczny. Większe dawki mogą powodować wymioty, biegunkę i podrażnieniach błon śluzowych. Wchodzi on w skład wielu mieszanek ziołowych. Ze względu na dużą zawartość saponin może być wykorzystywany do produkcji środków pieniących się (mydła, płynów i proszków do prania).
 

RODZINA: GRUBOSZOWATE- CRASSULACEAE
Rozchodnik ostry- Sedum acre L.

Rozchodnik ostry jest drobną rośliną wieloletnią, wysoką na 5-15cm.
Łodyga kwiatonośna jest rzadko ulistniona; na jej szczycie występuje dość luźny kwiatostan.
Ma liście drobne, wałeczkowate, o kształcie szerokojajowatym, ułożone gęsto na płożącej się łodydze.
Kwiaty są prawie siedzące, mają płatki złocistożółte o szerokolancetowatym kształcie. Nasiona są jajowate, podłużne, bruzdowane. Cała roślina ma ostry, gryzący smak.
Kwitnie od maja do lipca.
W Polsce jest rośliną pospolitą. Rośnie na suchych zboczach, murach i skałach. Jest rośliną trującą.

Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Sedi acris) wysuszone w temperaturze do 35C. Zawiera ono alkaloidy, flawonoidy, kwasy organiczne i śluz.
Medycyna ludowa stosuje surowiec do obniżania ciśnienia krwi i jako lek przeciwmiażdżycowy. Zewnętrznie świeże liście stosowane są przy egzemach i innych chorobach skóry. W większych dawkach może powodować zaczerwienienie skóry. Przedawkowanie odwarów może prowadzić do wymiotów i osłabienia.
 

Rozchodnik ostry to chyba była pierwsza roślina z jaką miałam doświadczenie ogrodnicze. Po prostu wzięłam sobie kępkę z brzegu lasu i posadziłam w ogrodzie. Było to tak dawno, że już moja pamięć nie sięga.

RODZINA: KRZYŻOWE – CRUCIFERAE
Tasznik pospolity- Capsella bursa- pastoris (L.) Med.

Tasznik pospolity jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią wysokości 5-60 cm.
Łodygę ma zazwyczaj rozgałęzioną i pokrytą gwiazdkowatymi włoskami.
Dolne liście są skupione w różyczkę i mają zmienny kształt. Mogą być ząbkowane, wcinane zatokowo, niekiedy całobrzegie. Liście łodygowe są siedzące i niepodzielone.
Roślina ma kwiaty białe lub różowe, zebrane w groniaste kwiatostany. Kwiat zbudowany jest z 4 działek kieicha, 4 drobnych płatków korony, 1 słupka i 6 pręcików.
Owocem jest sercowata, w górze płytko wycięta, łuszczynka.
Tasznik pospolity kwitnie od marca do jesieni.
W Polsce występuje pospolicie na całym obszarze. Rośnie na polach, przydrożach i nieużytkach.

W celach leczniczych zbiera się całe pędy w okresie kwitnienia wraz z różyczką dolnych liści, które suszy się w miejscach przewiewnych i zacienionych lub w suszarniach w temperaturze do 30 C. W ten sposób otrzymuje się ziele tasznika (Herba Bursae pastoris), zawierające mieszaninę flawonoidów, garbniki, kwasy organiczne, żywice, olejek eteryczny i sole mineralne.
Surowiec ma właściwości ściągające, przeciwkrwotoczne i moczopędne. Stosowany jest przy nadmiernych krwawieniach miesiączkowych oraz przy krwawieniach z przewodu pokarmowego i dróg moczowych.
Przy zbiorze surowca należy zwrócić uwagę, czy nie jest on pokryty szarobiałymi plamami, które są wynikiem porażenia przez grzyby pasożytnicze. 

RODZINA: KRZYŻOWE- CRUCIFERAE
Gorczyca biała- Sinapis alba L.

Jest rośliną jednoroczną dorastającą do 120cm. wysokości. Należy do rodziny Kapustowatych- Brasicaceae.
Ma rozgałęzioną łodygę, która jest szorstko owłosiona.
Liście mają szorstkie blaszki lirowate i pierzastodzielne, o brzegach nierówno ząbkowanych. Górna powierzchnia liści jest ciemnozielona, dolna jaśniejsza.
Kwiaty żółte. Płatki korony mają kształt jajowaty.
Owocem są owłosione łuszczyny na odstających szypułkach, zakończone zgiętym, szerokim, sztyletowatym dziobkiem. Nasiona żółtawe.
Kwitnie od czerwca do sierpnia. 2n=24. Najpierw bardzo ładnie kwitnie w kolorze żółtym, potem wytwarza owoce (łuszczyny), w których znajdują się nasiona gorczycy białej czyli podstawowy surowiec przyprawowy i leczniczy.
W Polsce występuje jako chwast na polach uprawnych w zasiewach jarych, przydrożach i przychaciach; jest rośliną zdziczałą z uprawy.

Surowcem leczniczym są dojrzałe nasiona gorczycy białej (Semen Sinapis albae) pochodzące z upraw. Nasiona zawierają do 30% oleju tłustego, śluz, glikozydy, związki białkowe i sole mineralne.
Nasiona gorczycy białej są używane przy schorzeniach żołądkowych jako środek pobudzający trawienie (poduszki, opaski i pasy gorczycowe), braku łaknienia i zaparciach. Zewnętrznie stosuje się je przy schorzeniach reumatycznych w formie okładów, kompresów rozgrzewających z rozdrobnionych nasion gorczycy i plastrów.
Podstawową substancją czynną w niej zawartą jest olejek gorczyczny, który działa dopiero w momencie kontaktu z wodą.
Na skalę przemysłową są wykorzystywane do otrzymywania oleju oraz do produkcji musztardy. Inne gatunki gorczycy- sarepską-stosuje się do produkcji musztardy sarepskiej; oraz czarną (stosowaną głównie jako roślinę leczniczą) wykorzystuje się w produkcji musztardy francuskiej, zawierającej wszystkie 3 gorczyce.

Tyle mądrych wiadomości, nic nie dodam od siebie, staram się tylko coś wtrącić. Tasznik zapamiętałam z zajęć i jest to dla ogrodników chwast, ale proszę, kto by pomyślał, że takie ma zastosowanie?

A najdziwniejsze jest to,że ja prawie wszystkie te rośliny znam.Co prawda "z widzenia",ale teraz to już mi będzie łatwiej się z nimi zapoznać po imieniu .I jeszcze jedno.Emilu mam nadzieję ,że się nie obrazisz jak porównam Cię do bohatera mojej ukochanej, kultowej dla mnie książki mianowicie "Nad Niemnem",w której uwielbiam (przerażające dla innych) opisy przyrody.Ty jesteś jak ten Jan Bohatyrowicz,który cierpliwie opowiadał Justynie o życiu roślin .Czasie kiedy się na świecie pokazują i kiedy z tego świata schodzą.A my to oczywiście te Justyny.Dzięki.

olga_szopa napisał(a)

A najdziwniejsze jest to,że ja prawie wszystkie te rośliny znam.Co prawda "z widzenia",ale teraz to już mi będzie łatwiej się z nimi zapoznać po imieniu .I jeszcze jedno.Emilu mam nadzieję ,że się nie obrazisz jak porównam Cię do bohatera mojej ukochanej, kultowej dla mnie książki mianowicie "Nad Niemnem",w której uwielbiam (przerażające dla innych) opisy przyrody.Ty jesteś jak ten Jan Bohatyrowicz,który cierpliwie opowiadał Justynie o życiu roślin .Czasie kiedy się na świecie pokazują i kiedy z tego świata schodzą.A my to oczywiście te Justyny.Dzięki.

)))))