no to lecimy dalej z rozdziałami sagi
RODZINA: WARGOWE- LABIATEAE
Lebiodka pospolita (oregano)- Origanum vulgare L.
Jest to wieloletnia bylina o aromatycznym zapachu przypominającym Macierzankę. Kłącze ma silnie rozgałęzione, pełzające (5-20cm.długości), z licznymi rozłogami.
Łodyga jest sztywna, walcowata, wzniesiona, wysokości 80cm, rozgałęziona, czasami purpurowo nabiegła, owłosiona.
Liście są naprzeciwległe, podłużnie jajowate, całobrzegie lub prawie ząbkowane, krótkoowłosione, ogonkowe, z drobnymi przeświecającymi punktami (gruczołkami olejkowymi); dolne tępe, górne ostre.
Kwiaty są jedno lub obupłciowe (występują okazy o kwiatach obupłciowych lub słupkowych z niedorozwiniętymi pręcikami; zaznacza się wyraźna przedsłupność); liliowe, różowe lub białawe; drobne, dwuwargowe, zebrane w szczytowych podbaldachach; kielich o 5-ciu prawie jednakowych ząbkach; korona z 3-łatkową wargą dolną. Pręciki o nitkach w górze rozchylonych.
Owocem jest poczwórna rozłupnia. Rozłupki są kulistojajowate, brunatne.
Kwitnie od lipca do sierpnia.
Lebiodka pospolita występuje w stanie dzikim w Europie i Azji. W Polsce należy do roślin bardzo rozpowszechnionych zarówno na niżu, jak i w strefie podgórskiej. Porasta suche zbocza, skały, miedze, rośnie w zaroślach i świetlistych lasach.
Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Origani) oraz pozyskany z niego olejek eteryczny. Ziele zbiera się w okresie kwitnienia i suszy zawieszone w pęczkach w przewiewnym miejscu. Surowiec przechowuje się w zamkniętych pojemnikach.
Głównym składnikiem ziela jest olejek eteryczny (do 1,2%), zawierający tymol, karwakrol i seskwiterpeny, garbniki, flawonoidy i fitosterole.
Ma działanie dezynfekujące, wyksztuśne, przeciwskurczowe, wiatropędne, przeciwbiegunkowe, moczopędne i wiążące dla szkodliwych produktów przemiany materii. Stosowane jest w wielu rodzajach schorzeń: nieżytach błon śluzowych żołądka i jelit, atonii jelit, niedoczynności wątroby, zapaleniu dróg oddechowych, chorobach płuc. Zewnętrznie stosuje się go do płukania jamy ustnej i gardła, do kąpieli przy świądach skóry i trudno gojących się ranach.
Obecnie największe zastosowanie ma ziele Lebiodki jako cenna przyprawa aromatyczna w kuchni wielu narodów, głównie w krajach zachodnich (używana do przyprawiania wielu potraw m.in. do pizzy, sosu pomidorowego, zapiekanek, spaghetti).
W Grecji występuje ona na górskich polanach, gdzie stanowi bardzo dekoracyjny element krajobrazu. Uprawia się ją w rozstawie 40x40.
Bardzo cenne są również jej odmiany np. Origanum vulgare var. compacta. Jest ona najniższą spośród wszystkich odmian. Wyrasta do wysokości 20-30cm. i tworzy piękne foremne kule (doskonale zatem nadaje się do obsadzania rabat). Bardzo dekoracyjne są też jej delikatne liście, a gdy zaczyna kwitnąć wytwarza kulę przepięknych kwiatów, które występują tak licznie, że roślina przypomina jakby odwróconą miskę. Kwitnie 06-07 i również jest pospolicie uprawiana.