ok.,ja w Ciebie jak w "obraz" wierzę,dzięki serdeczne)

RODZINA: RÓŻOWATE- ROSACEAE
Kuklik zwisły- Geum rivale L.


Kulik zwisły jest byliną dochodzącą do 70cm. wysokości.
Ma łodygę wyprostowaną, szorstką, czerwonobrunatną, w górnej części pokrytą gruczołowatymi włoskami.
Liście są przerywano pierzaste, o listkach przylegająco owłosionych.
Kwiaty są 5-krotne, wewnątrz żółto zabarwione, a na zewnątrz czerwonobrunatne, zwisające.
Owoce mają charakterystyczny haczyk, ułatwiający rozsiewanie się.
Kwitnie od maja do czerwca.
W Polsce występuje pospolicie, szczególnie w zaroślach, wilgotnych lasach i polanach oraz nad brzegami rzek.

Surowcem leczniczym było kłącze (Rhizoma Gei rivalis) o podobnym składzie i zastosowaniu jak kłącze kuklika pospolitego. Obecnie surowiec stosowany jest tylko w lecznictwie ludowym.

RODZINA: MARZANKOWATE- RUBIACEAE
Marzanka wonna- Galium odoratum (L.) Scop. syn.: Asperula odorata L.

Marzanka wonna jest byliną wysokości 30-40cm., z cienkim pełzającym kłączem.
Łodygę ma wyprostowaną, lśniącą, czterokanciastą.
Liście na łodygach ułożone po 6-8 w okułkach. Są one cienkie, ciemnozielone, lancetowate, na brzegu szorstkie. U podstawy każdego okułka liściowego występują drobne włoski.
Kwiaty są białe, czterokrotne, pachnące, skupione w luźne szczytowe baldachogrona.
Owocem jest kulista rozłupnia pokryta gęsto haczykowatymi szczecinkami.
Kwitnie od kwietnia do czerwca.
W Polsce występuje na niżu i w górach w liściastych lasach, na wilgotnych, próchnicznych glebach. Niekiedy tworzy rozległe kobierce.
Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Asperulae), które zbiera się ścinając całą roślinę. Suszy się je w miejscach przewiewnych i zacienionych lub w suszarniach w temperaturze do 40C. Po wysuszeniu ziele nabiera charakterystycznego miłego zapachu kumaryny.

Surowiec zawiera glikozyd, asperulozyd, kumarynę, gorycze i garbniki.
Działa on przeciwbakteryjnie, rozkurczająco oraz uspokajająco. Stosowany jest przy nadmiernej pobudliwości, przemęczeniu, bezsenności, kołotaniu serca. Zewnętrznie przy owrzodzeniach, ropiejących ranach i chorobach skórnych. W większych dawkach może powodować nudności i bóle głowy.

RODZINA: RUTOWATE- RUTACEAE
Ruta zwyczajna- Ruta graveolens L.


Należy do rodziny Rutowate- Rutaceae. Jest byliną wyrastającą do około 90cm. o wzniesionej, rozgałęzionej i zdrewniałej łodydze.
Liście charakterystycznie 2-3 krotnie pierzastosieczne, w zarysie trójkątne, o listkach drobnych, klinowatych, górą zaokrąglonych, pokryte sinawym nalotem (zawierają one liczne gruczołki z olejkami eterycznymi).
Kwiaty żółte, zebrane w baldachokształtny kwiatostan, promieniste; boczne 4-krotne, a szczytowe 5-krotne. Zbudowane z 4 (5) działek kielicha, 4 (5) łódeczkowatych płatków korony, punktowanych gruczołkowato, 8 (10) pręcików i jednego słupka.
Owocem jest torebka zawierająca ciemnobrunatne nerkowate nasiona
Kwitnie od czerwca do sierpnia.  

Cała roślina wydziela intensywny, mało przyjemny zapach. Jest rośliną trującą (w nadmiernej ilości jedynie bo można stosować ją do wielu potraw- ze względu na specyficzny i niezwykle intensywny zapach; pachnie gdy rośnie i podczas suszenia). Jest niebezpieczna, gdyż powoduje uczulenia (szczególnie w ciepłe i słoneczne dni; przy dotyku powoduje poparzenia skóry). Podobno bardziej uczula kobiety niż mężczyzn, a z kobiet bardziej blondynki niż brunetki .
Pochodzi z Europy Południowej (basen Morza Śródziemnego). U nas jedynie uprawiana jako roślina aromatyczna i ozdobna. Obecnie uprawiana jest także w Polsce dla przemysłu farmaceutycznego.

W celach leczniczych zbiera się przed okresem kwitnienia szczytowe części pędów i suszy w miejscu cienistym i przewiewnym. Następnie odzyskuje się tylko liście (Folium Rutae). W celu otrzymania ziela Ruty ścina się młode pędy, które odrastają, co umożliwia kilkakrotne zbiory w ciągu roku. Surowiec należy zbierać w rękawiczkach, aby uniknąć poparzeń skóry.
W zielu Ruty zwyczajnej stwierdzono obecność alkaloidów (rutozyd- na dolegliwości menstruacyjne u kobiet i problemy z przekwitaniem), flawonoidów (rutyna, kwercytyna), kumaryny, olejków eterycznych, garbników, goryczy, kwasów organicznych i soli mineralnych. Z ziela Ruty można otrzymywać olejek eteryczny (Oleum Rutae), używany do produkcji składników zapachowych.

W przemyśle farmaceutycznym wykorzystywana jest przede wszystkim rutyna, wchodząca w skład wielu leków obniżających ciśnienie krwi oraz wzmacniających naczynia krwionośne i ich przepuszczalność. Alkaloidy występujące w Rucie działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych oraz układu moczowego. Mają działanie uspokajające i łagodzące ból, a także słabo przeciwrobacze. Ponieważ jest rośliną trującą, należy ją stosować pod ścisłą kontrolą lekarza.
Napar z ziela działa uspokajająco, rozkurczowo, obniżając ciśnienie krwi i pobudzając mięśnie macicy. Korzystnie wpływa na procesy trawienne i działa przeciwmiażdżycowo. Ma również znaczenie w leczeniu padaczki, zaburzeń miesiączkowych i reumatyzmu.
Jest specyficzną rośliną przyprawową dla smakoszy, gdyż nadaje specyficzny smaczek i zapach (np.sosom, białym serom).
Uprawiana w rozstawie 40x40, wysiewana bezpośrednio na polu lub produkuje się rozsadę. Można także rozmnażać ją przez podział starych egzemplarzy (stanowiska ciepłe, gleba niezbyt zasobna).

Prezentuje się bardzo ciekawie. Na tle bardzo ciekawych liści występują przepiękne żółte kwiaty. Nawet po przekwitnieniu świetnie się prezentuje, ze względu na bardzo specyficzne owoce (występują także odmiany o intensywniej zielonych liściach lub intensywnie niebieskawym nalocie). Ładnie komponuje się na tle murka z kamieni (kontrastując liśćmi i kwiatami), na tle nieciekawej ściany i w otoczeniu innych roślin. Dobrze wygląda w pojemnikach (np. wykonanych z desek bo do takich świetnie pasuje).
Ruta nazywana bywa „rośliną panienek”- aby podkreślić niewinność każda dziewczyna zakładała ruciany wianek. Na kobiety działała podniecająco a w mężczyznach gasiła nadpobudliwość. Według starych zielników „nawet dziewictwo przywraca”. Stosowana powodowała poronienie.
Przepiękna bylina uprawiana do tej pory w niektórych ogrodach wiejskich.

RODZINA: SKALNICOWATE- SAXIFRAGACEAE
Skalnica ziarenkowata- Saxifraga granulata L.


Skalnica ziarenkowata jest rośliną trwałą, wysoką na 20-50 cm.
Ma łodygę wzniesioną, często rozgałęzioną. Pokryta jest lepkimi włoskami gruczołowymi.
Liście są mięsiste, dłoniasto klapowane lub grubo karbowane.
Kwiaty białe, zebrane w luźny kwiatostan. Nasiona są brodawkowane.
Kwitnie od maja do czerwca.
Skalnica ziarenkowata występuje w Polsce na niżu na rozproszonych stanowiskach. Rośnie na łąkach, skałach i w widnych lasach.

Do celów leczniczych stosowano dawniej ziele (Herba Saxifragae).
Surowiec zawiera garbniki, gorycze, żywice. Ziele skalnicy ziarenkowatej stosowane było do rozpuszczania kamieni nerkowych i moczowych.
 

RODZINA: TRĘDOWNIKOWATE- SCROPHULARIACEAE
Dziewanna wielkokwiatowa- Verbascum densiflorum Bertol. (V. thapsiforme Schrad.)

Dziewanna wielkokwiatowa należy do rodziny Trędownikowatych- Scrophulariaceae. Roślina dwuletnia wyrastająca do wysokości 30-200cm., cała gęsto, kutnerowato, żółtawo owłosiona. Tworzy ona w pierwszym roku wegetacji rozetę liści, a w drugim pęd kwiatostanowy do 2m. wysokości, zakończony sztywnym kwiatostanem w postaci kłosowatego grona.
Łodygi są wyprostowane, całe gęsto, żółtawo kutnerowate, oskrzydlone.
Liście są naprzemianległe, podłużnie szerokoeliptyczne, szersze niż u dziewanny drobnokwiatowej, na brzegu w charakterystyczny sposób karbowane i owłosione bardzo intensywnym białym nalotem na górnej powierzchni blaszki liściowej- dzięki czemu są one bardzo delikatne w dotyku; spodem zielone; liście dolne- eliptyczne, krótkoogonkowe; wyższe podługowatoeliptyczne, zwężone w ogonek; liście średnie i górne- siedzące, o zbiegających wzdłuż całej łodygi (międzywęźla) blaszkach liściowych- stąd cała łodyga oskrzydlona

Kwiatostany szczytowe. Kwiaty ustawione są gęsto na osi głównej w pęczkach, po 2-5, duże, jasnożółte, do 3-4 cm. średnicy, od wewnątrz ciemniejsze, rozwijające się w kwiatostanie sukcesywnie od dołu do góry, mają miodowy zapach; kielich 5- krotny; korona płaska, 5- krotna, lejkowato kółkowa o średnicy 3-5cm.. Pręcików 5, dwusilnych; 2 dłuższe (dolne) nieowłosione, o pylnikach długozbiegających; 3 krótsze (górne) o nitkach owłosionych; nitki dłuższych pręcików prawie 2 razy dłuższe od dość długo zbiegających pylników; 2 dłuższe pręciki o nitkach nagich, 3 krótsze o nitkach biało owłosionych. Słupek 1-2 komorowy. 2n=32.
Kwitnie w czerwcu i lipcu nawet do września.
Owocem jest torebka tak długa jak kielich.
W Polsce dziewanna wielkokwiatowa występuje powszechnie na niżu, rzadko na pogórzu, lecz najczęściej spotykana jest w Europie, Azji Mniejszej, na Syberii, Kaukazie, w Indiach i Ameryce Północnej. Najlepiej rozwija się na stanowiskach ruderalnych, słonecznych wzgórzach, nieużytkach, łąkach, skrajach widnych lasów, przydrożach, przytorzach, brzegach wód i piaszczystych glebach bardzo ubogich w składniki pokarmowe i wodę.

Surowcem leczniczym są kwiaty (Flos Verbasci) a w zasadzie koronki kwiatowe dziewanny (Corolla Verbasci), które zbiera się ręcznie sukcesywnie stosownie do ich przekwitania nawet 2 razy dziennie i szybko suszy (rozwijają się stopniowo przy słonecznej pogodzie i po przekwitnięciu wystarczy je dotknąć i opadają). Jest to bardzo ciekawy surowiec, który zawiera śluzy (ok. 2,5%), aukubinę, flawonoidy (rutynozyd, hesperytyna), karotenoidy, sole mineralne, cukry, olejek eteryczny nadający zapach miodowy kwiatom i surowcowi oraz saponiny triterpenowe, garbniki, cukier werbaskozę, stachiozę; liście- irydoidy (aukubina, katalpol,6-0-β-D-ksylopyloranozylokatalpol); jako expectorans, mucilaginosum, antisepticum, antidiabeticum; nasiona są trujące dla ryb.
Ze względu na swój skład zastosowanie i działanie jest przede wszystkim wyksztuśne, przeciwzapalne, spazmolityczne, zmiękczające, powlekające, upłynniające wydzielin dróg oskrzelowych i słabo moczopędne.
Stosowany jest w przy suchym kaszlu jako środek przeciwkaszlowy, pomocniczy przy zapaleniu krtani, tchawicy, oskrzeli oraz ksztuścu (dzięki olejkom, śluzom i saponinom) oraz ogólnie w schorzeniach górnych dróg oddechowych, stanach zapalnych przewodu pokarmowego i pęcherza. Zewnętrznie jest używany do płukania jamy ustnej i gardła.

Uprawia się ją z nasion bezpośrednio na polu w rozstawie 60x60cm. Bardzo pożyteczna roślina ze względu na fakt iż wytworzone w pierwszym roku i zimujące rozety liściowe stanowią ochronę dla pożytecznych owadów np. trzmieli i tworzą „poduszkę” pod którą wkopują się ropuchy i kryją zaskrońce.

RODZINA: TRĘDOWNIKOWATE- SCROPHULARIACEAE
Dziewanna drobnokwiatowa- Verbascum thapsus L.
 
Dziewanna wielkokwiatowa należy do rodziny Trędownikowatych- Scrophulariaceae. Roślina dwuletnia osiągająca wysokość 30-180 cm.o głębokim korzeniu pionowym.
Łodyga wzniesiona, wyprostowana, mocna, tęga, pojedyncza lub z nielicznymi wzniesionymi odgałęzieniami, oskrzydlona, gęsto pokryta żółtawym lub białawym kutnerem.
Liście podłużnie eliptyczne (podługowatoeliptyczne), z lekka niewyraźnie karbowane, z obu stron gęsto pokryte kutnerem rozgałęzionych włosków; dolne liście zwężone w ogonek; średnie i górne- podłużne lub lancetowate, ostre, siedzące, zbiegające bardzo długo wzdłuż całych międzywęźli (stąd łodyga oskrzydlona).
 
Kwiatostan szczytowy z ustawionymi na osi głównej kwiatami w pęczkach po 2-5. Kwiaty jasnożółte, od wewnątrz ciemniejsze, ustawione na górnej osi kwiatostanu, szypułki krótsze od kielicha; kielich dłuższy od szypułek kwiatowych; korona jasnożółta, prawie promienista, lejkowato kółkowa, o średnicy 1,2-2,2 cm.; pręcików 5, dwusilnych, z nich 2 dłuższe (dolne) ok.4 razy dłuższe od krótko zbiegających pylników o nitkach nieowłosionych (nagich); 3 krótsze (górne) o nitkach gęsto białawo owłosionych. Słupek 1, zalążnia górna. 2n=32, 36.
Kwitnie od czerwca do września.
W Polsce występuje na niżu i w niższych położeniach górskich. Jej siedliska to: suche wzgórza, brzegi lasów, zarośla, leśne polany, przydroża, miejsca piaszczyste, polany.
Liść, ziele dziewanny drobnokwiatowej (Folium, Herba Verbasci thapsi) zawierają śluzy, saponiny, gorycz, aukubinę, katalpol, kumarynę, cukier werbaskozę; w medycynie ludowej jako expectorans, mucilaginosum.

RODZINA: TRĘDOWNIKOWATE- SCROPHULARIACEAE
Naparstnica zwyczajna- Digitalis grandiflora Mili.

Naparstnica zwyczajna jest wieloletnią rośliną zielną wysokości do 1,2 m.
Łodygę ma sztywno wzniesioną, dołem nagą, w górze gruczołowato owło­sioną.
Roślina wytwarza liście w różyczce, lancetowatoeliptyczne, długo-ogonkowe i liście łodygowe drobniejsze, prawie siedzące, naprzemianległe.
Kwiaty są duże, dzwonkowate, zwisłe, jasnożółte z brunatnymi żyłkami. Są one zebrane w jednostronne szczytowe grona.
Owocem jest jajowata torebka.
Kwitnie od czerwca do lipca.
Naparstnica zwyczajna występuje w Polsce w stanie dzikim na niżu i w niższych partiach gór w widnych lasach i zaroślach. Jest również sa­dzona jako roślina ozdobna.
Jest rośliną trującą.

Surowcem leczniczym są liście (Folium Digitalis grandiflorae). Można je zbierać kilkakrotnie w ciągu roku. Zbioru dokonuje się ręcznie w słoneczny i ciepły dzień. Liście suszy się w cieniu, a przechowuje najwyżej przez rok.
Surowiec zawiera glikozydy kardenolidowe, a głównie digitoksynę, saponiny i flawonoidy.
W niektórych krajach używany jest w chorobach serca zamiast liści naparstnicy purpurowej. Stosowanie surowca powinno odbywać się wyłącznie pod ścisłą kontrolą lekarza. W Polsce tej rośliny nie używa się w celach leczniczych

RODZINA: TRĘDOWNIKOWATE- SCROPHULARIACEAE
Naparstnica wełnista- Digitalis lanata Ehrh.

Jest ona najważniejszą rośliną zawierającą glikozydy nasercowe (drugą równie ważną jest Naparstnica purpurowa). W Naparstnicy purpurowej zidentyfikowano 27 glikozydów nasercowych i zanim zidentyfikowano w Naparstnicy wełnistej ok.40 (są to głównie lanatozydy A,B,C i inne) była ona głównym źródłem ich pozyskiwania.
Glikozydy nasercowe generalnie dzieli się na dwie grupy (kardenolidowe i bufadienolidowe). W świecie roślinnym występuje ok.600 glikozydów nasercowych a w jednej roślinie występować może wyłącznie jedna ich grupa (albo kardenolidowe albo bufadienolidowe). Wszystkie rośliny zawierające glikozydy nasercowe są roślinami trującymi (są to np. Naparstnica wełnista i purpurowa, Konwalia majowa, Miłek wiosenny), jednakże z roślin tych pozyskiwane są glikozydy, lecz są one roślinami surowcowymi wykorzystywanymi głównie przez przemysł farmaceutyczny a rzadko w lecznictwie.

Jeżeli chodzi o leczenie preparatami zawierającymi glikozydy nasercowe konieczna jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem.
Naparstnica wełnista występuje w Azji i na Półwyspie Bałkańskim (poza nimi naturalnie nie występuje), jednakże jest uprawiana w Europie, również w Polsce ze względów farmaceutycznych.
Jest rośliną dwuletnią wysokości do 1 m, z rozgałęzionym palowym korzeniem. W pierwszym roku wegetacji wytwarza jedynie rozetę liści przyziemnych o kształcie lancetowatym, w drugim natomiast okazały, osiągający 100cm. pęd kwiatostanowy. Pęd jest prosty, pojedynczy lub słabo rozgałęziony, czerwonawo-fioletowy, w górnej części wełnisto owłosiony.
Liście są lancetowate 10-25cm. długości, całobrzegie a niekiedy nierównomiernie piłkowane, zaostrzone na szczycie, łukowatorównoległe i wyraźnie unerwione, spodem owłosione a z wierzchu intensywnie zielone.
Kwiaty Naparstnicy wełnistej są duże (2-3 cm) dzwonkowate, grzbieciste, dwuwargowe i zwisłe. Korona biało-fioletowa lub żółtawa z wyraźnymi fioletowymi żyłkami i kropkami (wyglądają jak brudny pyszczek). Nazwa rośliny wywodzi się od tego, iż kwiat można jak naparstek wetknąć na palec. Kwiaty zebrane są na szczycie pędu i tworzą długie, gęste i zwarte grono.
Kwitnie od czerwca do lipca (niekiedy nawet do września).

Uprawiana w ogrodzie jest rośliną dwuletnią natomiast uprawiana na plantacjach, ze względu na zbierane w pierwszym roku rozety liściowe, jednoroczną.
roku w czasie suchej, słonecznej pogody i natychmiast suszy w ok.60 stopniach uzyskując glikozydy (temperatura wyższa niż zwykle, gdyż chodzi o czas).
Surowiec zawiera dużą ilość glikozydów nasercowych, a także inne substancje (flawonoidy i saponiny) ale nie są one brane pod uwagę jako lecznicze. Używany jest przede wszystkim w leczeniu chorób serca (zwiększa wydolność mięśnia sercowego) takich jak:
-   wady zastawek
-   stwardnienie tętnic
-   przewlekła niewydolność serca
-   nadciśnienie tętnicze krwi
Uprawia się ją z siewu nasion bezpośrednio na polu wczesną wiosną w rozstawie 50x50 (miedzyrząd, rząd). Zakup materiału siewnego jest dość trudny (nabyć go można w ogrodach botanicznych i instytutach zajmujących się uprawą roślin zielarskich). Obecnie jest surowcem dla przemysłu farmaceutycznego. Otrzymuje się z niej leki stosowane przy różnorodnych chorobach serca. Preparaty na bazie Naparstnicy jak i innych roślin zawierających glikozydy nasercowe są w aptekach dostępne wyłącznie na receptę i nie jest o nie łatwo.

RODZINA: TRĘDOWNIKOWATE – SCROPHULARIACEAE
Naparstnica purpurowa- Digitalis purpurea L.

Naparstnica purpurowa jest rośliną dwuletnią z silnie rozgałęzionym palowym korzeniem. W pierwszym roku wegetacji wytwarza rozetę przyziem­nych ogonkowych liści, w drugim pojedynczy pęd kwiatonośny wysokości do 1,5 m.
Liście są skrętoległe, duże, do 25 cm długości, jajowate lub jajowatolancetowate, zmniejszające się ku górze, ostro karbowane. Dolne zbiegające po łodydze, górne prawie siedzące. Nerwy tworzą gęstą sia­teczkę, uwypukloną po dolnej stronie liścia.
Kwiaty, duże, zwisłe, dzwon­kowate, purpurowoczerwone, wewnątrz mają ciemniejsze plamki z białymi obwódkami. Korona jest w środku owłosiona. Kwiaty zebrane są na szczy­cie łodygi w jednostronnie groniasty kwiatostan.
Owocem jest torebka za­wierająca liczne bardzo drobne nasiona
Kwitnie od czerwca do września.

Roślina pochodzi z górskich rejonów Europy Środkowej. Obecnie jest uprawiana w wielu krajach Europy Zachodniej. W Polsce stanowiska naturalne naparstnicy purpurowej są w Karpatach. Jest także uprawiana na plantacjach i często sadzona jako roślina ozdobna w ogrodach.
Naparstnica purpurowa jest rośliną trującą.
Surowcem leczniczym są liście (Folium Digitalis purpureae), które zbiera się jesienią w pierwszym roku wegetacji lub w okresie kwitnienia, a następnie suszy w suszarniach.
Surowiec zawiera głównie glikozydy nasercowe, a oprócz tego saponiny, śluzy i enzymy.

Stosowany jest on wyłącznie pod kontrolą lekarza, głównie przy schorzeniach mięśnia sercowego. W Polsce tego surowca nie używa się ze względu na jego toksyczność. Ponieważ jednak glikozydy naparstnicy purpurowej mają zdolność kumulacji w mięśniu sercowym, w Polsce za­stąpiono ją naparstnicą wełnistą, która jest surowcem równorzędnym, a bez niebezpiecznej zdolności do kumulacji.