Ogrody Barnsdale, położone w samym sercu Rutland, najmniejszego hrabstwa Wielkiej Brytanii, przyciągają rzesze wielbicieli osobowości i talentu Geoffa Hamiltona. Wizyta w czerwcu 2010 roku była dla mnie wielkim i oczekiwanym od lat przeżyciem. Ogród podzielony na 37 małych, odrębnych ogrodów o różnych stylach (zobacz szczegółową mapę ogrodów), to wizytówka wspaniałego ogrodnika i jego pasji w tworzeniu ogrodu.

Podczas nagrywania programów BBC "Gardeners' World", ogrody nie były udostępnione do zwiedzania. Nie wszystkie jego części powstały za życia Geoffa Hamiltona. Część ogrodów została wykonana później przez syna Nicka w taki sposób, aby zachować stary charakter. Wszystkie części o różnych stylach są połączone ciągiem trawiastych ścieżek. Na każdym kroku można spotkać cieniste i zaciszne enklawy do odpoczynku i zadumy.

Niektóre ogrody zaprojektowano dla konkretnych sponsorów, inne dla pokazania określonego stylu. Jeszcze inne pokazują, jak można stworzyć ogród z materiałów z odzysku, bez poniesienia jakichkolwiek kosztów. Wiele ogrodów ma opracowane gotowe projekty do wykonania, aby można je było zakupić i odwzorować w prosty sposób we własnym otoczeniu. The Cottage Garden, The Paradise Garden i The Ornamental Kitchen Garden to bohaterzy odrębnych serii o ogrodach, których Geoff Hamilton był twórcą.

Jego praktyczne doświadczenia w uprawie ziemi, oszczędne podejście do ogrodnictwa, niepowodzenia i sukcesy w połączeniu z delikatnym humorem, było jednym z kluczy do sukcesu i popularności. Jednak zagadką pozostaje fakt, że mimo jego osiągnięć i popularności, nie otrzymał nagrody, ani uznania ze strony Royal Horticultural Society, chociaż został ogłoszony ogrodnikiem Tysiąclecia przez magazyn "Amateur Gardening".

1. Memorial Garden

Głównym punktem w tej cichej części ogrodu jest drewniane siedzisko, które zostało ufundowane i przekazane przez pracowników Barnsdale, ku pamięci Geoffa Hamiltona, wykonane przez Petera Wallace'a, lokalnego rzemieślnika, z plakietką wygrawerowaną przez Alana Candby. Cercidyphyllum japonicum (grujecznik japoński) bezpośrednio za siedziskiem było jego ulubionym drzewem i zostało posadzone, żeby zaznaczyć miejsce gdzie został pochowany Moss, wierny pies i towarzysz Geoffa. Z siedziska widać popiersie, do którego modelem był najmłodszy syn Geoffa, Chris Hamilton. Otoczone jest przez przebiśniegi, żonkile i róże "Geoff Hamilton", wyhodowane przez Davida Austina.

2. Gentelman's Cottage Garden

Mały ogród zaprojektowany i wykonany dla telewizji BBC do cyklu programów pt. „Geoff Hamilton's Cottage Gardens”.

Projekt ukazuje drogę, jak uporać się z ogrodem, który jest bardziej szeroki niż długi. Jest całkowicie różny od swojego siostrzanego ogrodu, a przez to znacznie kosztowniejszy w wykonaniu i bardziej formalny w charakterze. Geoff zdawał sobie sprawę, że są ludzie którzy mogą wydać znacznie więcej pieniędzy na swój ogród niż większość i że nie jest trudno proporcjonalnie przejść od drogiego produktu do tańszego. Efekt będzie równie skuteczny, a znacznie łatwiejszy do przewidzenia.

Ogród ten został odtworzony w 1995r dla Daily Express na wystawę „Gardeners' World Live Exhibition”.

3. Artisan's Cottage Garden

Stworzony dla programu telewizji BBC-2 pt. „Geoff Hamilton's Cottage Gardens” za niewielkie pieniądze. Wszystkie elementy mogą być łatwo wykonane samodzielnie przez przeciętnego majsterkowicza i wszystkie rośliny są łatwe do uprawy i rozmnażania.

Ten ogród został zaprojektowany na bazie starodawnej teorii o ogrodach wiejskich, że każda roślina sama znajdzie dla siebie odpowiednie miejsce. Ogród w rzeczywistości oddaje podejście Geoffa do ogrodnictwa, według którego rośliny wypełniają przestrzeń i rządząc się własnymi prawami, stwarzają wrażenie chaosu, lecz uporządkowanego.

Większość roślin wykorzystanych w tym cyklu programów pochodziła z włąsnejj niewielkiej szkółki, więc nadarzająca się okazja do małego szaleństwa była zbyt kusząca aby się jej oprzeć

4. Reclaimed Garden

Powstał dla Daily Express w 1996r na wystawę „Gardeners' World Live Exhibition a następnie krok po kroku został przebudowany dla BBC. Ten ogród został zbudowany z materiałów z „drugiej ręki”. Ma zarówno część ozdobną jak też na owoce i warzywa. W założeniu jest ogrodem przeciętnego rozmiaru. W dwa dni po sfilmowaniu miejsca z fontanną w formie miedzianej róży, Geoff zmarł.

5. Artificial Rock Garden

Ten mały skalniak został zrobiony ze sztucznej skały na bazie włókna kokosowego.

Inspiracją było szybkie znikanie nawierzchni brukowanych kamieniem wapiennym, który wykorzystywali głównie ogrodnicy- -amatorzy w swoich ogródkach skalnych. Geoff stawił czoła apelowi o ratowanie okolicznych brukowanych wapieniem dróg, chodników i ulic w Yorkshire. Skład zastosowanych przez niego sztucznych skał to: 2 części włókna kokosowego, 1 część ostrego piasku, 1 część cementu i żółty cement.

6. Stream & Bog Garden

Ogród z bagnem i strumykiem zbudowany podczas serii programów "Świat ogrodów" w 1995 roku. Zarówno staw jak i strumyk zostały zaprojektowane tak, aby łatwo było je zbudować własnymi siłami, aby były efektowne i mogły się zmieścić w większości średniej wielkości ogrodów. Strumyk jest długi, natomiast staw szeroki o głębokości 1 metra.

7. First Time Garden

Stworzony dla programu BBC o tej samej nazwie aby pomóc ludziom bez żadnej wiedzy na ten temat, zaplanować, wykonać i zagospodarować ich pierwszy ogród. Okalający płot został usunięty i ogród połączony z otaczającymi go rabatami.

8. Winter Border

Ten ogród stworzyli Geoff i Adrian Bloom dla programu Gardeners' World aby pokazać jak zrobić rabatę o wielu interesujących cechach istotnych głównie zimą, ale dających ciekawe efekty przez cały rok. Ulistnienie i struktura roślin jest właściwie zrównoważona.

9. Penstemon Bed

Miejsce z penstemonami zostało stworzone, aby wykorzystać podniesioną rabatę, która oryginalnie została zbudowana dla roślin lubiących kwaśną glebę, a potem rozszerzono ją o kolejną rabatę. Jednym z wymagań penstemonów jest dobry drenaż, a ze względu na bardzo gliniastą glebę w Barnsdale, jest to doskonałe miejsce, żeby się nimi popisywać. Wszystkie rośliny wykorzystywane w tej rabacie zostały przywiezione z Narodowej Kolekcji Penstemonów.

10. Tranquil Garden

Zaprojektowany przez Sue Hamilton jako oaza ciszy i spokoju.

Wszystkie jaskrawe kolory i mocne zapachy umiejscowione są na tyłach i po bokach ukochanego miejsca, więc siedząc tu widzimy jedynie delikatne trawy. Ten ogród powstał w miejscu, które było tak zwanym „The 2 Pound Garden” ( „Ogród za 2 funty”) który powstał, aby dostarczać piękna i pożywienia czteroosobowej rodzinie, a na którego utrzymanie wydawali średnio 2 Funty tygodniowo. I to działało ! Następnie był wykorzystywany jako wieloletni ogród zielny. Lynda Brown była następną prezenterką która wykorzystywała go w swoim programie „Cook's Garden” po którym Geoff kontynuował zmiany dla różnych małych projektów. Ostatecznie Claire Bradley zaprezentowała go w kilku krótkich wstawkach do emitowanego w ciągu dnia programu ogrodniczego pod koniec 1996 roku.

11. Woodland

Była to jedna z ulubionych przez Geoffa części ogrodu z drzewami przesadzonymi z pierwotnego Barnsdale. Pustelnia została zbudowana na potrzeby cyklu programów „Paradise Gardens” lecz ostatecznie nie została użyta. Ingerencja w ten obszar jest ograniczona do minimum i jest on utrzymywany w stanie tak naturalnym, jak to tylko możliwe.

12. Wildlife Garden

Ten ogród został po raz pierwszy wykorzystany w 1984 roku pod nazwą Garden from Scratch (czyli ogród od podstaw). Tak samo jak w przypadku innych małych ogrodów, które stworzył Geoff, został on później przebudowany. Stał się Bugdet Garden w 1986 roku, w 1992 Living Garden i ostatecznie w 1997 Wildlife Garden. Żaden ogród nie może przetrwać bez swojej populacji owadów i innych zwierząt, co było inspiracją dla fascynującej serii Living Garden.

Pomimo, że nie jest to ogród stworzony na potrzeby tej serii, został zbudowany przy zastosowaniu tych samych zasad. Elementy przyciągające różne dzikie stworzenia to m. in. ul, staw- kąpielisko dla ptaków, miejsce dla nich do życia i zimowania. Staranny dobór roślin sprawi, że w ogrodzie zamieszka znacznie więcej dzikich stworzeń. Siedzisko jest ważną częścią tego ogrodu, ponieważ osoba obserwująca powinna mieć możliwość zrelaksowania się i cieszenia dzikimi stworzeniami zwabionymi do tego ogrodu.

13. Japanese Garden

Ten ogród zamienił stare skupisko drzew iglastych i został zaprojektowany jako własna interpretacja ogrodu japońskiego. Ogród został podzielony na dwie wyraźne połowy przez wijącą się dróżkę z płyt łupkowych, aby pokazać dwa, bardzo różne style ogrodu jakie można znaleźć w Japonii. Każdy element jest rozmieszczony w sposób przemyślany i z niezwykłą starannością, gdyż każdy szczegól naprawdę ma znaczenie dla struktury ogrodu jako całości.

14. Versailles' Border

Była to część ogrodu zagospodarowana jako pierwsza. Nazwę nadał jej sam Geoff, gdyż formalnie i aranżacyjnie przypominała mu ogrody Wersalu.

Żywopłoty zaprojektowano tak, aby zasłaniały widok, ale jednocześnie nie umniejszały urody ogrodu, nie zasłaniając widoku na jego resztę. W 1996 roku, cierpiące na „syndrom upraw telewizyjnych” rabaty, zostały usunięte. Rośliny na nich były sadzone zbyt gęsto. Chodziło o uzyskanie natychmiastowego, niestety nietrwałego efektu na potrzeby produkcji telewizyjnej.

15. Rose Garden

Przez wiele lat ten ogród był zarośniety, podczas gdy reszta kwitła, dopóki Geoff nie zdecydował, że chce mieć ogród, gdzie będzie mógł pokazać wiele rodzajów róż i pogrzebać mit, że róże mogą jedynie rosnąć same w kwadratowych rabatach. Jest tutaj ponad 50 różnych gatunków róż. Zostały one uzupełnione przez podsadzenia innymi gatunkami towarzyszącymi, co sprawia, że ogród ten cieszy się zainteresowaniem przez cały rok. Oczywiście podczas pełnego kwitnienia to róże zajmują centralną scenę w tym ogrodzie. Potem inne kwiaty zdobią to miejsce. Zadaszone siedzisko (krzesło) zostało dodane, aby można było w spokoju cieszyć się zapachem i widokiem

16. Small Town Garden

Zaprojektowany przez Davida Stevensa jako ogród przechodzący trzy fazy w trakcie swojego istnienia. Pierwsza faza – dla młodej rodziny z małymi dziećmi, kiedy to klomb jest piaskownicą i nasadzenia okalają jedynie trawnik. Wraz z tym jak dzieci rosną, w fazie drugiej, piaskownica staje się stawem rybnym, a pod pergolą zawisa huśtawka. W fazie trzeciej zakłada się, że dzieci już opuściły dom, więc wzniesiona rabata staje się skalniakiem, a nasadzenia zajmują miejsce trawnika.

17. Formal Pond and Knot Garden

Zaprojektowany wokół dużego zbiornika wodnego z czterema statuetkami Lily Sawtell. Prostokątnego kształtu żywopłoty zostały „związane” nasadzeniami. Dodanie ławek i balustrad dodaje włoskiego klimatu temu szczególnemu ogrodowi z węzłowym, niskim żywopłotem.

18. Alpine House

Ta duża szklarnia służy do eksponowania roślin alpejskich (wysokogórskich), z których wiele nie przetrzymałoby na zewnątrz w angielskim, wilgotnym klimacie. Rośliny są posadzone w donicach stojących w piasku, dzięki czemu można je łatwo wymienić, lub wsadzone na stałe. Są odizolowane od opadów atmosferycznych, tak aby można było dokładnie regulować dawki wody jakimi są podlewane. W szklarni nie ma żadnego ogrzewania, ponieważ jej podstawowym celem jest wyłącznie zapobieganie deszczom,

19. Fruit Orchard

Drzewka owocowe zostały tu zasadzone na próbę we wczesnych latach osiemdziesiątych. Kombinacja jabłoni, grusz, śliw, czerwonej, czarnej i białej porzeczki oraz agrestu stworzyły duże urozmaicenie na tej małej lecz bardzo produktywnej przestrzeni.

20. The Parterre Garden

Utworzony jako jeden z głównych projektów dla cyklu „Gardeners' Word” z 1996 roku. Pierwotnie używany do produkcji owoców i warzyw i tylko z zewnątrz okolony kwiatami. Zrobiono tak, aby podczas pracy w części czysto produkcyjnej, rozglądając się wokół w chwili odpocznku, odnieść wrażenie przebywania w pełnym kolorów ogrodzie. Zaprojektowany jako łatwy do zrobienia i późniejszego utrzymania, a mimo to nie przypominający przeciętnych ogródków za domem.

21. Allotment

Ogród ten ma rozmiar przeciętnego ogródka działkowego i jest rozplanowany tak, aby przez cały rok dawać różnorakie możliwości nasadzeń warzyw i owoców. Produkcję działkową Geoff rozpoczął bardzo wcześnie, gdy tylko zagospodarował zachodnią część ogrodu. Warzywa zawsze rodziły obficie i Geoff był w czołówce, kiedy trzeba było testować nowe odmiany, ale nikt nigdy nie był w stanie wyciągnąć z niego dlaczego produkuje tyle płodów, że mogłyby wyżywić większą część hrabstwa Rutland ! Hangar i nawierzchnie brukowane powstały znacznie później, dla uczczenia VE Day.

22. Mediterranean garden

Mały ogród osłoniony żywopłotem z zimozielonej piękności - Escallonii, koniecznym na tym zimnym obszarze.

Na powierzchni gleby uformowano pryzmy, aby osiągnąć efekt lekkiego pofalowania terenu, jak również zapewnić odpowiedni drenaż dla różnorodnych wymagających tego roślin. Aby poprawić drenaż ciężkiej, zwartej gleby zastosowano ... grys, jak również pokryto glebę mierzwą. Wijąca się dróżka została pokryta impregnowanymi na błękitny odcień wiórami z bukowego drewna, sprawiając wrażenie rzeki biegnącej przez bardzo wysuszony teren.

23. Ornamental Kitchen Garden

Powstał do cyklu telewizyjnego o tej samej nazwie, po raz pierwszy pokazany na ekranie w 1990 roku. Cykl nie promował żadnych nowych idei. Uprawy kwiatów, owoców i warzyw były wymieszane ze sobą. Ale pierwszy raz taki sposób uprawiania ogrodu został zaprezentowany w telewizji. Idea, że owoce i warzywa oprócz wartości spożywczej, mogą mieć również wartość ozdobną, była istotnym zwrotem w idei ogrodnictwa. To ogród który zawsze wzbudzał duże zainteresowanie, a wielu ludzi z dużą trudnością oddzielało niektóre warzywa od kwiatów. Dzięki producentowi Markowi Kershaw i ulubieńcowi publiczności Geoffow,i ogród ustanowił nowy standard w programach emitowanych w przyszłości.

24. Woodland Walk

Ta zacieniona przestrzeń obfituje w rośliny preferujące niewielką ilość światła. Wszystkie czują się dobrze w cieniu drzew i krzewów oraz w cieniu budynków. Całość pokryta jest rozdrobnionymi pozostałościami podcinanych w ogrodzie drzew i krzewów. Zaprojektowany staw ma przyciągać dzikie ptactwo i jest wyłożony warstwą gumową.

25. Plantsman's Garden

Ten ogród został zaprojektowany dla osób zainteresowanych uprawą mniej popularnych i trudniejszych do zdobycia roślin. Pergola została wprowadzona dla podwyższenia ogrodu i zwrócenia uwagi. Spływająca po kamykach woda dodaje tej tak ważnej relaksacyjnej akustyki.

26. Cottage Garden

Duży ogród posiadający wiele przestrzeni dla uprawy warzyw. Również zapalonych hodowców kwiatów nie przyprawi o ból głowy. Pasaże na skrajach ogrodu przybrane różami, szopa na uboczu i szklarnia nadają temu ogrodowi przyjemną domową atmosferę. Zaprezentowany na jednym z pierwszych pokazów „Gardeners' World” dla Daily Express w 1993 roku.

27. Town Garden

Zwycięski projekt w pierwszych konkursach zorganizowanych przez Radio Times i Gardeners' World. Ogród jest w gruncie rzeczy łatwy w utrzymaniu, choć wzbudza duże zainteresowanie. Zastosowany w przeważającym stopniu surowy design złagodzono poprzez użycie krzywizn i okręgów oraz właściwy dobór roślin.

28. Grasses Bed

Ta niewielka grządka została obsiana wieloma różnymi trawami, obsadzona bambusem i podobnymi do traw roślinami, by pokazać ich piękno i różnorodność. Są interesujące przez okrągły rok. Nie muszą rosnąć w grupie, gdyż wyglądają równie wyjątkowo w różnych klombach czy rabatach.

29. Herb Garden

Powstał dzięki Robinowi Williamsowi z BBC-2 Gardeners' World, jako romantyczny zakątek stanowiący jedynie część większego ogrodu. Rabaty wypełnione są żwirowanym kompostem, co umożliwia rozwój nie tylko roślinom wymagającym ostrego drenażu, lecz pozwala okiełznać wiele różnorodnych gatunków.

30. Elisabethan Vegetable Garden

Ta cienista przestrzeń jest obsadzona roślinami preferującymi niewielką ilość światła w sposób dający dekoracyjny efekt i maksimum przestrzeni na niewielkiej powierzchni. Uprawy są ściśle nasadzone i okolone ścieżkami. Głębokie skrzynie w głębi wypełnione są żwirowanym kompostem, który dzięki temu pozwala asparagusowi dobrze się rozwijać nawet w gliniastej glebie.

31. Country Garden

Ogród który jest długi i wąski, niełatwy do zaprojektowania. Stworzono założenie ogrodowe wymagające minimum opieki, ale zawierające wiele istotnych elementów, które czynią je interesującym, zagadkowym, ale przede wszystkim pięknym. Blisko domu jest tradycyjna część dla ziół z niezwykle kolorową częścią zielną tuż za nią, dającą wspaniały efekt latem. Aleja leśna umiejscowiona centralnie daje nie tylko wspaniałe efekty zimą, lecz stanowi równocześnie oddzielenie od reszty ogrodu znajdującego się w końcu ogrodu zacisznego zakątka. Pergola z podłogą będzie idealnym miejscem na wieczorne letnie grillowanie.

32. Courtyard Gardens

To cztery indywidualne ogrody stworzone dla tych, którzy mają przed domem podwórze podobne do tylnego ogrodu. Każdy nieduży i względnie tani w budowie. Zaprojektowane z zamysłem stworzenia efektu powiększenia domu o kolejny pokój.

33. Town Paradise Garden

Ten ogród powstał dla cyklu telewizyjnego „Geoff Hamilton's Paradise Gardens” i został zaprojektowany tak aby stworzyć zamkniętą przestrzeń otoczoną wysokimi ścianami z ogrodem pełnym koloru i zapachu, stonowanym przez spływającą wodę. Stosunkowo drogi i trudny w budowie pod względem technicznym. Za to daje poczucie przebywania w twoim własnym, małym kawałku raju, gdziekolwiek twój ogród będzie.

34. Garden for the Less Mobile

Ten ogród jest obecnie w budowie.

35. Country Paradise Garden

Zbudowany na potrzeby programu "Geoff Hamilton's Paradise Gardens", emitowanego w BBC 2 po raz pierwszy w 1996 roku. Ten ogród został zbudowany, aby dodać element leśnej polany oraz łąki z "dzikimi" roślinami do każdego ogrodu i w każdej sytuacji.

Altanka została wykonana z grabu związanego u góry, natomiast orzechowa aleja-tunel ułożona z kijków leszczynowych.

Patio pokazywane przez Geoffa w jednym z odcinków programu, zostało stworzone z materiałów z odzysku, cegieł, rur i płyt, które dodatkowo wykorzystano jako miejsca do sadzenia roślin, dodając dodatkowe elementy godne zachwytu i zainteresowania. Ponadto w szparach między cegłami lub płytami wysiano dzwonki i inne łatwe rośliny, które nieśmiało wyrastają w różnych, nieoczekiwanych miejscach. Zostało to zaprojektowane tak, aby było tanie i proste do stworzenia we własnym zakresie.

36. Sandstone Pavement

Pierwotnie stworzony, aby dostarczyć ilustracji do książki „Gardeners' World – Practical Gardening Course" (Praktyczny kurs ogrodnictwa). Górski charakter uzyskał dzięki użyciu dużych płaskich kamieni, zaaranżowanych w ten sposób, aby tworzyły ścieżki i chodniki w i wokół nasadzeń. Gleba została początkowo usunięta i wymieniona na warstwę żwiru z dodatkiem kompostu ogrodowego. Rośliny górskie posadzono pomiędzy i przed skałami, a ostateczne wykończenie stanowi żwir wysypany na glebę i wokół roślin stanowiący tło.

37. Modern Estate Garden

Ogród ten jest w przybliżeniu rozmiaru przeciętnego nowoczesnego ogrodu. Został stworzony z myślą o małej rodzinie. Posiada patio, trawnik i wystarczające cechy plantacyjne – rabaty, skalniaki i pergole, aby zainteresować zapalonych lecz mocno zapracowanych ogrodników.

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium