Jesień październikowa w większości kojarzy się z mocnymi kolorami, przebarwieniami liści drzew, strojeniem się ogrodu w mocne, intensywne barwy. Dzisiaj staram się pokazać jesień subtelną, delikatną, przymgloną, zjawiskową wprost. Bo październik w bieli, to jest dopiero coś!

Nie wyobrażam sobie swojego ogrodu bez bieli, ale to to zobaczyłam na południu Anglii, przeszło moje najśmielsze wyobrażenia. Jesień nie musi być kolorowa, wcale...bo może być delikatna, elegancka, biało-zielona, czasem z nutką kremu lub brązu.

Oto moja angielska jesień z pierwszych dni października.

Rozpoczyna się cienistym zakątkiem z białą, wiktoriańską, żeliwną ławką. Ławka jest stara, z duszą, ma "klimat" mocny, masywny. Zza niej wystają kwiatostany drzewiastej hortensji 'Annabelle', pochylające się nisko i składające hołd jesieni. Takiej ciepłej, słonecznej ale czasem też deszczowej i pełnej nostalgii. Zupełnie takiej jaką miałam okazję odczuć przez kilka dni.

To się tak potrafi zmieniać, z godziny na godzinę. Raz zaświeci słońce, a czasem popada mocny deszcz, dając na kwiatach błyszczące refleksy i niespotykane wprost zjawiska. Miałam okazję podziwiać wielką tęczę, okalającą biały ogród przy zamku.

Taka jesień mnie wyjątkowo zachwyca. Bo przecież generalnie nie lubię jesieni przez to, że objawia niechybnie zbliżającą się zimę i koniec ogrodowego sezonu, który daje nam Ogrodnikom tyle radości. To jednak zaskakujące, jak wielka mnogość białych kwiatów pojawia się jesienią. W Polsce nigdy tego nie widziałam.

Z krzewów jesienią błyszczą hortensje, przeważnie najwięcej jest bukietowych ('Limelight', 'Bobo', 'Silver Dollar' i inne), ale najbardziej białe jesienią są hortensje drzewiaste np. odmiana "Annabelle". W październiku staje się prawie zielona.

Z drzew zauważyłam powtarzające kwitnienie zimozielone magnolie (M. grandiflora). Ich kwiaty mają wielkość talerza i przecudownie pachną. Warto było podejść do drzewa pomimo zakazu deptania trawnika. Podeszłam.

Prym wiodą wspaniałe i różnorodne dalie. Ich kształty kaktusowe, pomponowe i inne. Bardzo dekoracyjne i widoczne z daleka kwiaty. Trzeba je wykopywać przed zimą, ale warto posadzić, bo jesienią są głównymi gwiazdami rabat kwietnych. Mogą być też używane do wspaniałych bukietów umieszczanych w pękatych, szklanych wazonach i wiejskich dzbankach.

Następnie kleome - wyglądają jak kwiaty z egzotycznych krajów, rajskie ptaki. Mogą być bardzo wysokie. Widziałam nawet dwumetrowe. Kolory także mają różne, ale najpiękniejsze są jednak białe.

Zawilce japońskie jako przedstawiciele bylin, są bardzo cenne na październikowej rabacie, następnie Selinum walichianum o marchewkowych baldachach. Nie zimuje, ale warto go posiadać w ogrodzie. Jest takim neutralnym wypełniaczem, którego prawie nie widać, a "robi" wspaniałą "robotę". Kwitły też jukki - ogromniaste wiechy wielkich, kremowo-białych dzwonków. Tojady wtórowały bielą i mnóstwo powtarzających róż (m.in. 'Winchester Cathedral'). Gdy wróciłam do domu okazało się, że moja kwitnie także (już po raz czwarty tego roku). Wypuściła długie łuki, które bujają na wietrze, jakby szukając wsparcia.

Angielskie ogrody w październiku zakwitają chmurami astrów, które sięgają często wysokości ceglanego muru. Ale są też niższe odmiany. Najpiękniejsze astry jesienią widziałam w Merriments Gardens i Sissinghurst Castle (White Garden). Biały ogród przy tym zamku nigdy nie był tak piękny, a widziałam go już w maju, czerwcu, lipcu i sierpniu.

Z jednorocznych, oprócz kleome (Cleome) zachwycałam się kosmosami (Cosmos), wyżlinami (Antirrhinum majus), a z cebulowych zimowitami (Colchicum), Nerine i Zephyranthes (te dwa nie zimują u nas). Z traw na biało pysznią się niektóre miskanty, trawa pampasowa (nie zimuje) i rozplenice. Październikowy ogród biały polecam już od dziś.

Moje ogrodnicze książki

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium

Pomocne artykuły:

• Hortensje bukietowe
• Astry jesienne
• Dalie - sekrety uprawy