Topiary z bukszpanu (Buxus sempervirens) są dostępne w szerokiej gamie kształtów i rozmiarów. Najbardziej popularne są kule i stożki. Większe rozmiary są znacznie droższe niż te mniejsze, ze względu na starszy wiek roślin, wyższe koszty cyklu produkcyjnego, transportu oraz donic. Jeśli chcemy je mieć od razu duże, kupmy gotowe, albo przez wiele lat spróbujmy tworzyć.

Pamiętajmy, że bukszpan to król topiarów. Sadząc małe próbne sadzonki tych roślin, wypróbujmy, czy w naszym ogrodzie będą miały dobre warunki. To tak jak z ludźmi - nie wszyscy rosną i wyglądają tak samo.

Bukszpan uwielbia cięcie, ale złota zasada brzmi: "mało i często". Jakiś mądry ogrodnik powiedział także: "Zawsze można dociąć później, ale dokleić z powrotem już się nie da".

W moim ogrodzie rośnie wiele topiarów. Stanowią one szkielet ogrodu i pięknie wyglądają zimą. Są to stożki i kule (niektóre na pniu) z bukszpanu i cisa, a w donicach na tarasie wielkie kaczory, kule i spirale. Wzbudzają spore zainteresowanie wśród przybyłych gości, wprowadzają bowiem do ogrodu porządek, elegancję i styl.

Zimą stanowią niezmienną strukturę ogrodu. Pięknie wyglądają zmrożone pierwszymi przymrozkami lub przyprószone śniegiem. Dzięki nim ogród nie jest pusty zimą, a dzięki różnym odcieniom zieleni - interesujący o każdej porze roku.

Najlepsze krzewy na topiary to takie, które mają wiecznie zielone liście, rosną wolno i gęsto, co czyni je odpowiednimi do tworzenia nawet najbardziej wymyślnych kształtów.

Ars topiaria to sztuka tworzenia kształtów i rzeźb z drzew, żywopłotów i krzewów. Kształty topiarów mogą być różnorodne, zarówno proste, jak spiralne, kuliste i stożkowe lub bardzo fantazyjne - starannie przycięte w figury zwierząt, ludzi, a nawet scen rodzajowych. Wyobraźnia ogrodnika ma tutaj wiele do powiedzenia.

Najczęściej są tworzone z wiecznie zielonych drzew i żywopłotów, a zwłaszcza tych gatunków, które wytwarzają gęstą masę igieł lub małych liści, które rosną w zwarty sposób. W dawnych czasach głównymi roślinami używanymi do tego celu były bukszpany, mirty, ostrokrzewy, cisy, laury i żywotniki. Przycięty żywopłot to chyba najprostsza forma topiaru, który można samodzielnie stworzyć bez specjalnych trudności.

Waterperry Gardens to ogrody przesiąknięte historią ze słynną klasyczną rabatą, gdzie w 1930 roku Beatrix Havergal założyła szkołę ogrodniczą dla kobiet. Początkowo uprawiano tutaj rośliny użytkowe, a kobiety uczyły się jak je uprawiać. Szkoła istniała do 1975 roku, a w 1986 roku w tym nieformalnym ogrodzie zaprojektowano niewielki ogród formalny, zamknięty w cisowych żywopłotach. Ramy tego ogrodu są starannie cięte co roku, a wejście zwieńcza ostra bramka.

Drzewa niekoniecznie muszą rosnąć na rabatach skomponowane z innymi roślinami. Często w swoich projektach wykorzystuję solitery, drzewa lub krzewy, które rosną pojedynczo na otwartym terenie lub trawniku i poza ekspozycją, wyróżniają się efektownym pokrojem, kolorem liści lub kwiatów.

Szczególnie lubię wyniosłe platany, efektowne buki, czy interesujące miłorzęby. Ale nie muszą to być tylko piękne i okazałe drzewa. Upodobałam sobie także mniejsze okazy np. kule z cisa na pniu, również pienne trzmieliny czy pachnące kaliny. Warunkiem jest atrakcyjny wygląd przez cały rok.

Jest to kolejny artykuł z cyklu o uprawie bukszpanów, publikowany w kolejnych numerach „Twojego Ogrodnika”, począwszy od listopada 2009 r.

Bukszpan wiecznie zielony jest niezwykle popularną rośliną ze względu na odporność na zmienne warunki atmosferyczne oraz wszechstronność zastosowania. Nie wszyscy jednak wiedzą, że uprawa bukszpanów ma długą tradycję sięgającą starożytności. Przez wiele lat rośliny te sadzono zarówno w ogrodach pałacowych jak i klasztornych. W XX wieku nieco zainteresowanie osłabło. Uważano bukszpan za roślinę staromodną. Jednak szybko się przekonano, że jednak warto sadzić ją w ogrodach i bukszpan powrócił do łask. Obecnie bukszpan jest bardzo modny zarówno w ogrodach nowoczesnych, jak i tradycyjnych. W zasadzie pasuje do każdego stylu ogrodowego. Może rosnąć w połączeniu z bylinami, różami, a także w monotematycznych zestawieniach.

Artykuł został opublikowany w miesięczniku „Twój Ogrodnik” (Wydawnictwo Szarotka) w numerze 11/2009

Bukszpan to moja ulubiona roślina w ogrodach, które wykonuję dla swoich klientów. Nie ma ogrodu, w którym by się on nie znalazł. Nawet logo mojej firmy to kompozycja trzech strzyżonych bukszpanów. Dzięki bukszpanowi mój styl jest rozpoznawalny. Sława bukszpanu jest zasłużona.

Bukszpan (Buxus), zimozielony, długowieczny krzew, należy do rodziny bukszpanowate (Buxaceae) i obejmuje około 30 gatunków, występujących w Afryce Północnej, Europie, Azji Mniejszej. U nas najczęściej uprawiany jest bukszpan wiecznie zielony (Buxus sempervirens), mały krzew o sztywnych, błyszczących, zimozielonych, eliptycznych listkach.