Artykuł został opublikowany w miesięczniku „Twój Ogrodnik” (Wydawnictwo Szarotka) w numerze 11/2009

Bukszpan to moja ulubiona roślina w ogrodach, które wykonuję dla swoich klientów. Nie ma ogrodu, w którym by się on nie znalazł. Nawet logo mojej firmy to kompozycja trzech strzyżonych bukszpanów. Dzięki bukszpanowi mój styl jest rozpoznawalny. Sława bukszpanu jest zasłużona.

Bukszpan (Buxus), zimozielony, długowieczny krzew, należy do rodziny bukszpanowate (Buxaceae) i obejmuje około 30 gatunków, występujących w Afryce Północnej, Europie, Azji Mniejszej. U nas najczęściej uprawiany jest bukszpan wiecznie zielony (Buxus sempervirens), mały krzew o sztywnych, błyszczących, zimozielonych, eliptycznych listkach. Kwiaty są niepozorne, bezpłatkowe, często odwiedzane przez pszczoły (roślina miododajna), a owoce w kształcie rogatych torebek z czarnymi nasionami. Cenimy go za wszechstronność w zastosowaniu, łatwość uprawy oraz niesłychaną wytrzymałość. Jest rośliną lekko trującą ze względu na zawartość szkodliwych alkaloidów.

Zalety bukszpanu

• zimozielony
• ozdobny (niektóre odmiany mają listki dwukolorowe np. żółto -zielone, zielone z białą obwódką)
• gęsty (łatwo się rozgałęzia)
• łatwo go formować
• nie wymaga dużo pracy
• odporny na niesprzyjające warunki pogodowe
• łatwo go przesadzać, nawet stare egzemplarze. Ostatnio przesadzałam z powodzeniem rośliny 14- letnie
• łatwo się rozmnaża przez niezdrewniałe sadzonki latem
• rośnie powoli
• roślina długowieczna (nawet 700 lat)
• rośnie na każdym stanowisku, z wyjątkiem podmokłego. Lubi cień, półcień, jak i słońce
• ponadczasowa elegancja
• wszechstronne zastosowanie zarówno w ogrodach historycznych (partery bukszpanowe), rustykalnych ( niskie obwódki), jak i nowoczesnych (proste bryły)

Co można zrobić z bukszpanu w ogrodzie?

• soliter w postaci luźnego, swobodnego krzewu
• kule, stożki lub inne figury geometryczne
• topiary – bukszpanowe rzeźby (pawie, świdry, figury szachowe i inne fantazyjne formy)
• proste obwódki rabat (niskie żywopłociki)
• skomplikowane wzory (ogrody pałacowe i klasztorne)
• labirynty
• znakomite rośliny do donic na froncie domu
• nowoczesne formy (sześciany i prostopadłościany)
• bonsai w ogrodach japońskich
• jako repelent (wydziela charakterystyczny zapach)

Do czego jeszcze można wykorzystać bukszpan?

• żółte i ciężkie drewno bukszpanowe znalazło zastosowanie w przemyśle do wyrobu zabawek i grzebieni
• w stolarstwie artystycznym (meble intarsjowane)
• w rzeźbiarstwie drzeworytniczym
• w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych
• do produkcji instrumentów muzycznych (flety, klarnety)
• do przybierania święconek wielkanocnych zamiast borówek, czy barwinka

Zachęcam Państwa serdecznie do uprawy tej wdzięcznej rośliny. Mogę zagwarantować, że stworzymy dzięki niej szkielet i ramy ogrodu, atrakcyjne także zimą, dzięki czemu ogród nie będzie wydawał się pusty, kiedy inne rośliny znikną.

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium