Drzewa i krzewy iglaste stanowią o uroku ogrodu przez cały rok, a więc ich uroda i pokrój są bardzo ważne. Pozostawione same sobie nie będą cały czas atrakcyjne i długowieczne, bo każdej zimy ich gałązki mogę się rozłożyć na boki albo zostać wyłamane przez śnieg. Odkształcenia mogą się utrwalić, jeśli wcześniej nie zostaną naprawione.
Iglaki mają też inną wadę - starzeją się od środka. Pozostawione bez cięcia pokażą coraz bardziej brzydkie, stare - w większości brązowe igły, a nawet obumrą całkowicie. Przyznacie, że nie chcemy, aby tak się stało. Dlatego polecam ich cięcie, ale w konkretnym celu. Takie okresowe zabiegi pozwolą zachować zdrowy, gęsty wygląd.
Jednak pamiętajmy, że każdy rodzaj, gatunek czy odmiana drzewa ma swój własny, charakterystyczny pokrój i nie ma przymusu cięcia, a kiedy to robimy, starajmy się o tym pamiętać. Wiadomo, że z rozłożystego nie otrzymamy kolumny i na odwrót. Zanim rozpoczniemy cięcie, rozpoznajemy gatunek drzewa i zastanawiamy się najpierw kilka razy, zanim utniemy raz. Dosztukować uciętego już się nie da. Aby uzyskać zgrabny kształt lepiej rozpocząć cięcie, kiedy drzewa są jeszcze młode. Nie czekamy, aż staną się zbyt duże.
Rodzaje cięcia
cięcie zdrowotne polega na usuwaniu martwych, chorych lub uszkodzonych gałązek, a także tych, które się o siebie ocierają podczas wiatru. Rany przy tym powstałe mogą być potencjalnym źródłem infekcji. Dzięki takiemu cięciu roślina znacznie lepiej wygląda i rośnie. Między gałązkami jest więcej światła i mniej igieł zamiera.
regulacja rozmiaru iglaków jest konieczna, gdy w danym ogrodzie rosną drzewa, które po latach się w nim nie mieszczą. Często sadzimy je zbyt blisko domu, zbyt blisko siebie lub źle dobraliśmy gatunek. Często też na nowo zakupionej działce takie drzewa zastaliśmy. Aby obniżyć ich wysokość, należy obciąć wierzchołek, szerokość zaś ograniczyć ucinając wszystkie przewodniki gałęzi bocznych. Zabieg spowoduje spowolnienie wzrostu drzewa i jego bardziej zwarty pokrój. Dlatego tak ważne jest sadzenie odpowiednich drzew w odpowiednim miejscu.
- nadanie odpowiedniej formy jest bliskie ogrodnikom kochającym topiary. Wszyscy znamy cis, jako idealny do takiego cięcia. Nie wykluczam tu żadnego gatunku, ale dobre będą też tuje czy jałowce. Kula to najprostszy kształt, ale łatwo też uzyskać stożek, obelisk czy kulę na pniu. Cięcie od młodości powoduje wytwarzanie dużej ilości nowych przyrostów, a tym samym znaczne zagęszczenie i odmłodzenie krzewu.
Jako pierwsze wykonujemy formowanie wstępne, które ma za zadanie określić, do czego zmierzamy. Kolejne to już tylko kontynuacja zadania. Mimo, że w środku krzewu igły zamierają, jednak nie będzie to już tak widoczne. Mistrzowskie wykonanie polega na tym, że nie widać w ogóle, że cokolwiek zostało zrobione.
- kształtowanie form stylizowanych na bonsai ma sens kiedy zaniedbanych roślin nie da się już radykalnie odmłodzić, bo zostaną tylko "gołe" gałęzie. Wtedy najlepszym wyjściem uratowania drzewa jest formowanie czegoś na kształt bonsai. Z prawdziwym prowadzeniem, zgodnie ze sztuką nie ma to prawie nic wspólnego, ale zawsze lepsze to niż usunięcie okazu z ogrodu. Często powstają bardzo ładne formy.
Prace rozpoczynamy od wybrania odpowiednio rozmieszczonych "chmurek" i wycięciu ze środka wszystkich gałęzi, które są w nadmiarze. Czyścimy każdą suchą, niepotrzebną, chorą lub krzyżującą się gałązkę tuż przy pniu, aby nie powstały sęki i nierówności. Samą "chmurkę" skracamy i zaokrąglamy.
W następnych latach pilnujemy, aby główne gałązki pozostały czyste, a chmurkę regularnie zagęszczamy. Już po dwóch latach formowania widać znaczną poprawę. Jest to znakomity sposób na upiększenie naszego ogrodu i stworzenie swoistego dzieła sztuki ogrodowej na wiele lat.
- odmładzanie zaniedbanych iglaków - w zapuszczonym ogrodzie mamy ich bez liku. Ale i na to jest sposób. Przyglądamy się i wybieramy kształt. Potem wybieramy wysokość i delikatnie, stopniowo odcinamy wierzchołek, wyznaczając wysokość. Staramy się pozostawić na końcu zielone przyrosty, wtedy roślina szybciej się zregeneruje i zakryje miejsca cięcia. Odcinamy stopniowo boki, odchodząc nieco dalej i przyglądając się co powstaje. Przy okazji usuwamy chore i martwe gałązki. W ciągu dwóch lat roślina się zagęści.
ratowanie wyłamanego świerka lub jodły ma miejsce kiedy drzewo uległo znacznym uszkodzeniom podczas kradzieży, huraganu lub pod ciężarem śniegu. Jego wygląd doprowadza nas do rozpaczy, ale nie martwmy się. Wszystko da się naprawić. Wyrównujemy rany i wybieramy najsilniejszą gałąź, która w przyszłości przejmie rolę przewodnika. Mocujemy ją do mocnego palika, a pozostałe, przeszkadzające gałązki obcinamy.
podkrzesywanie starych iglaków to nic innego jak podcinanie dolnych, brzydkich gałęzi, głównie u jodeł lub świerków, ale także sosen. Dolne gałęzie się starzeją i marnieją, zwłaszcza jeśli drzewa były za gęsto posadzone, przez co iglaki wyglądają na zaniedbane. Suche gałęzie i opadające igły przyprawiają ogrodnika o smutek. Jest na to rada jeśli podetniemy je na wysokość człowieka. Otworzą się nowe widoki, pod drzewami można przechodzić, stworzyć dodatkową rabatę i posadzić ozdobne krzewy, albo na pień zapleść bluszcz, który będzie malowniczo wyglądał.
Zasady cięcia
Cięcie najlepiej znoszą rośliny zdrowe i z dobrym systemem korzeniowym. Unikamy upalnej pogody i mocnego słońca, a także deszczowego dnia. Pierwsze cięcie wykonujemy wraz z końcem zimy, zanim ruszą soki. Zbyt późny zabieg powoduje ich wyciek, a tym samym osłabienie. Bardzo mroźne dni wykluczamy. Latem najpóźniej tniemy do końca sierpnia, dokonując lekkiej korekty.
Jednak od tej reguły są wyjątki. Większość sosen najlepiej przycinać w połowie czerwca, kiedy zaczynają się rozwijać nowe igły. W tym czasie młode pędy wyglądają jak "ołówki" lub "świece". Są miękkie. Mogą być obniżone od połowy do jednej trzeciej długości.
Jałowce ograniczamy od wczesnej wiosny do połowy czerwca. Wycinamy przewodniki w sposób niewidoczny (na rozgałęzieniach pędów), który spowoduje utrzymanie gęstego krzewu, bez zniszczenia jego naturalnego pokroju.
Po zabiegu ścięte fragmenty należy zebrać i spalić (na kompost się nie nadają), a rośliny jeśli nie ma mrozu - podlać. Wiosną dobrze jest je na początku sezonu zasilić nawozem do iglaków. Regularnie sprawdzamy także czy nie występują choroby i szkodniki.
Narzędzia do cięcia (sekatory, piłki, nożyce szpalerowe) powinny być ostre. W przypadku cięcia chorych gałęzi, ostrza dezynfekujemy w 5 % roztworze alkoholu.
Przyznam, że jestem zwolennikiem cięcia. Nie bójmy się więc tego zabiegu, bo dzięki temu upiększymy swój ogród.
Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium
Muszę się przyznać, że cięcie swoich bukszpaników, jałowców i tujek zaczęłam pod wpływem tego forum:) Dziękuję za artykuł, teraz wiem, że nie trzeba się tego bać. Trzeba tylko robić cięcia w odpowiednim terminie.
Mocno zagęszczone iglaki są cudowne. Dziękuję za artykuł, a wczesną wiosną ciach, ciach, ciach :)
To kiedy ruszyć z cięciem cisa? :)
Wiosną, w marcu.
Czasami "stare" jest piękne. Mnie osobiście podobają się takie odsłonięte stare "pnie" naszych niektórych iglaków. Już nie pamiętam , w którym ogrodzie (który został nawet nazwany ogrodem "pijanych" ogrodników) są położone przez wiatr jałowce kolumnowe i zupełnie wygląda to do rzeczy... a rosną już tak kilkadziesiąt lat...
A ja widziałam stuletni bukszpan który wił się po ogrodzie w ciekawy sposób, jednak to z pozoru niedbałe prowadzenie z odsłoniętymi pniami, jest także przez ogrodników kontrolowane i tak cięte, że usuwa się jednak suche patyczki ze środka krzewu.
Trzeba to tak zrobić aby "wyglądało" na naturalne, ale nie nieporządne. Popieram taki sposób także.
A ja dość długo bałam się cięcia, chyba tak ma każdy początkujący ogrodnik; niestety z biegiem czasu starzały się i cięcie było nieuniknione; ostatnio dokonałam zdrowotnego cięcia cyprysików, nie dostawały dość światła i było pełno obumarłych igieł i wyglądało to okropnie. W tej chwili jest inaczej i ..lepiej:)
Zachwyciło mnie zdjęcie z tujami 'Danica' i wrzosami:) warte skopiowania.. Bardzo ciekawy artykuł i wiele podpowiedzi:)
Świetny artykuł, ludzie sadząc rośliny iglaste tak naprawdę często nie zdają sobie sprawy z docelowej wysokości co niektórych drzew czy krzewów, a dzięki odpowiedniemu, systematycznemu cięciu ograniczamy ich wzrost, a nasi ulubieńcy nabierają świetnego wyglądu ciesząc oczy przez lata..
A ja mam takie pytanie .Posadzilismy kilka lat temu daglezje / obecnie zaslania iglaki, ktore rosna tuz za nia/ czy mozna ja na wiosne skrocic o jakies 40-50 cm.A artykul p.Danusi bardzo pomocny, dziekuje!
Oczywiście, ja swoją tnę i to mocno. Jest na zdjęciu w galerii podczas cięcia właśnie. Po cięciu pięknie pokrywa się młodymi przyrostami. Trzecie zdjęcie od końca.
Wspaniałe podpowiedzi! Niby wiele wiedziałam, ale jeszcze się utwierdziłam, upewniłam, że można, że należy. Cięcie bukszpanów to dla mnie ogrodowe święto, bardzo to lubię.
Będę cięła na wiosnę.. Oj będę :) dzięki za precyzyjne i wyczerpujące wskazówki :)
Kiedy najlepiej usunąć dolne gałęzie świerka?
Dodam punkt "Podkrzesywanie iglaków" ponieważ nie umieściłam takiego rodzaju cięcia. Powyżej jest napisane w zasadach cięcia:
"Pierwsze cięcie wykonujemy wraz z końcem zimy, zanim ruszą soki. Zbyt późny zabieg powoduje ich wyciek, a tym samym osłabienie. Bardzo mroźne dni wykluczamy. Latem najpóźniej tniemy do końca sierpnia."
Podcinasz gałęzie świerkowi pod koniec zimy np. luty, zanim ruszą soki, nie może to być mroźny dzień. Nie smarujesz niczym ran.
Dziękuję za odpowiedź.
Dodałam właśnie kolejny rodzaj cięcia - podkrzesywanie. Zasady i terminy cięcia są takie same.
Czy modrzew Kórnik, szczepiony na pniu, powinno się wiosną przycinać? Jeśli tak, to w jaki sposób?
Ta kulista odmiana powstała z "czarciej miotły". Zachowuje kulisty pokrój, więc cięcie nie jest konieczne. Może być jednak ten kształt korygowany i ograniczany, bo osiąga średnicę około 1 metra, więc korona będzie dość duża i ciężka. Dlatego wczesną wiosną możesz ucinać pojedyncze gałązki, które zakłócają kształt kuli. Może też zdarzyć się (ale niekoniecznie) wypuszczanie bardzo silnych gałązek, które w całości musisz usuwać.
Co robić z obciętymi gałązkami z iglaków? Czy można je dodawać do kompostu? Mam też pytanie, co robić z opadłymi igłami - zbierać spod krzewów, czy zostawić?
Nie można dodawać zimozielonych części roślin pozostałych po cięciu, iglaków również, ponieważ olejki w nich zawarte opóźniają albo wręcz uniemożliwiają rozkład. Jest o tym napisane w artykule o kompostowaniu.
Tutaj cytat z artykułu:
Niedozwolone na kompost
Nie wrzucamy na kompost mięsa, ryb, kości, jajek, tłuszczu, gazet twardych i kolorowych (szkodliwa farba drukarska). Odpady gotowane z naszej kuchni również nie są dobre, bo przyciągną gryzonie.
Nie wolno kompostować wieloletnich chwastów, które wybiją z korzeni, chwastów z zawiązanymi nasionami, chorych części roślin, trawy opryskanej herbicydami, owoców cytrusowych, trocin, tektury powlekanej (np. po mleku), spalonego węgla i koksu, zimozielonych części roślin, szczególnie żywicznych (jałowce, sosna, świerk i tuja), liści dębu (zwierają taninę), żwirku dla kota, odchodów psich i kocich (nieprzyjemny zapach).
Pozostawianie igieł bądź nie pod drzewami - decyzja należy do ciebie, pozostawione będą stanowiły naturalną ściółkę, jak w lesie, jednak nie wyglądają zbyt estetycznie.
Dokonałem w czerwcu przycięcia tui "globosa" (zwykłe wyrównanie pokroju). I pamiętam, że pojawiło się dużo zasychających końcówek i była nieefektywna. Teraz wygląda dobrze. Z czego mogło to wynikać? Czy wykorzystując terminy wczesną wiosną można temu zapobiec?
Wydaje mi się, że powinieneś użyć słowa nieefektowna, a nie nieefektywna.
Zaschnięte końcówki wynikają z następujących powodów:
sucha pogoda, susza w glebie gdzie rósł iglak, tępe nożyce, mała wilgotność powietrza. Termin nie ma tu moim zdaniem znaczenia.
Tegoroczna zima jest bardzo łagodna i zastanawiam się, czy nie możnaby było ruszyć z cięciem już teraz?
Trudno przewidzieć. Jedni tną - inni czekają. Ja czekam, bo nie mam łagodnej zimy aż tak jak u ciebie być może. Mam też co innego do roboty, a cięcie zostawię do marca.
Witam :-) Od kilku miesięcy czytam te świetne artykuły. Doskonałe źródło wiedzy! Bardzo za nie dziękuję :-) Będę na wiosnę komponowała nową rabatę dla kwasolubów - głównie z roślin, które juz mam i które nienajlepiej czują się tam, gdzie aktualnie rosną. Ale chciałabym dokupić dla nich jakieś tło: kilka żółtych tuj, świerk pospolity Inversa i kilka innych, najchętniej srebrnych, świerków. Bardzo proszę o radę: jakie świerki wybrać, aby były i atrakcyjne, i dały się ciąć tak, by nie przekroczyły 2,5 m wysokości i 1 - 1,5 m szerokości? Widziałam na tutejszym forum Białoboka mocno ciętego. Bardzo mi się podoba ta odmiana, ale nie wiem, czy uda mi się go dostatecznie estetycznie ciąć :-)
Witam. Będę bardzo zobowiązany za poradę. Chciałbym podkrzesać mój świerk, który ma kilka lat (myślę, że ok 6 co najmniej, wysokość ok 3m). Czy obecnie nie jest za późno na to? Piszę to 29 marca. Spróbowałem z jedną gałęzią na próbę i moim zdaniem jest lepkie miejsce po przecięciu, więc soki już chyba puściły. Pozdrawiam, Marcin
To żywica. Ona jest w sumie ochroną drzewa przed wnikaniem szkodliwych czynników. Można ciąć. Nie trzeba niczym smarować.
Bardzo dziękuję za odpowiedź!
Witam, kiedy najlepiej przycinać gałęzie choinki srebrnej? Czy po przycięciu dolnych gałęzi, drzewo odzyska przy pniu więcej iglaków(w tej chwili ich prawie nie ma)?
Dla udzielenia prawidłowej odpowiedzi potrzebuję prawidłową nazwę iglaka, bowiem hasło "choinka" nie oznacza w nazewnictwie botanicznym żadnego gatunku. Przypuszczam, że jest to świerk kłujący, zwany pospolicie "srebrnym", ale pewności nie mam. Najlepiej wkleić zdjęcie tego iglaka w wątku o iglakach na forum (tam się da, tutaj nie) i wtedy dokładnie odpowiem jak ciąć i kiedy ciąć. Termin cięcia obecny, czyli można powiedzieć czerwiec jest nieodpowiedni, minął wczesną wiosną, zanim drzewko zaczęło puszczać młode przyrosty. Teraz rośnie i nie tniemy, dopiero na przyszły rok.
Witam ponownie. Jeśli mogę prosić o pomoc, będę wdzięczny. Czy mogę ciąć iglaki, które jak zauważam, właśnie po raz drugi w tym roku rosną? Poniżej zamieszczam linki do zdjęć tych właśnie drzewek:
Wiem, że to nie ten temat, ale może przy okazji mogę zapytać.... Czy mogę teraz bezkarnie ciąć katalpę, czy jednak to zły okres? Poniżej wklejam link do zdjęcia:
Pozdrawiam Marcin
Proszę o wklejenie zdjęć na forum w działe drzewa iglaste, komentarze pod artykułem to nie jest dobre miejsce na wklejanie zdjęć. Tam udzielamy porad z załącznikami w postaci zdjęć. Linki pod artykułami nie działają.
O katalpie pytaj w wątrku "katalpa". Staramy się prowadzić forum tematycznie.
Wszystko da się odpowiedzieć i poradzić tylko zrób proszę to w odpowiednim miejscu, ułatw nam zadanie zarówno w udzielaniu porad, jak i w tym, aby Ogrodowisko było czytelne i na temat.
Dziękuję i przepraszam,zaraz wszystko naprawę :)
Dziękuję Danusiu za ten artykuł i za ten o bonsai ze starych iglaków też.:D
Kiedy można ciąć tuję 'Brabant'?? Mam w donicy na tarasie. Wytrzymała nawet ładnie zimę. Ma jakieś 120 cm. Ale chcę ją zlikwidować i wrzucić do ziemi, a przy tym uformować w kulę. Czy można już???
Terasz odradzam, raczej w marcu dopiero. Chyba, że będzie cały czas cieplutko jak teraz, ale tego nie da się przewidzieć, czy raptem nie zmieni się w kilkunastostopniowy mróz. Dlatego polecam marzec.
Witam bardzo serdecznie.. Mam pytanie" jak ścinać tuje Brabant? Są bardzo rozkrzewione i robią się brunatne od środka. Dbam o nie ale coś mi nie wychodzi. Dziękuje za odpowiedz. Pozdrawiam, Miłego dnia życzę.
Wejdź na forum, tam w dziale drzewa iglaste są wątki: problemy z tujami, cięcie iglaków lub inne o tej tematyce. Tam się wszystkiego dowiesz, gdy wkleisz zdjęcia swoich żywotników. Na podstawie tego opisu trzeba by było napisać artykuł, przewidując co i jak i gdzie. Musisz dla ułatwienia nam zadania po prostu pokazać zdjęcia swoich roślin.
Witam :) w mim ogrodzie posadziłam dawno temu Jodła kalifornijska była to malutka sadzonka ,nie miałam pojęcia jakie to drzewo urośnie ,teraz ma wysokość ponad 3m i jest to problem bo rośnie zbyt blisko domu ,bardzo proszę o radę czy takie duże drzewo można przesadzić ? szkoda by mi było wyciąć ot tak że nie pomyślałam o tym wcześniej ..Jesli tak to jak to zrobić i kiedy czy teraz jeszcze można ? a może uzyskam informacje jaki ma system korzeniowy .Bardzo proszę radę co robić .
Jodła tak duża raczej nie kwalifikuje się do przesadzenia w sposób amatorski. Do tego trzeba wynająć profesjonalną firmę z odpowiednim sprzętem. Mogę doradzić, ale po wklejeniu zdjęcia w wątku na forum
http://www.ogrodowisko.pl/watek/524-przesadzanie-starszych-drzew-iglastych
Podpowiedzi, jak to zrobić (ale w przypadku nie tak dużych drzew) są tutaj
http://www.ogrodowisko.pl/artykuly/358-jak-przesadzic-drzewo
Oczywiście Pani Danusiu wkleiłam foke ..http://www.ogrodowisko.pl/watek/524-przesadzanie-starszych-drzew-iglastych Pozdrawiam :)
Odpowiedziałam.
Serdecznie dziękuję Pani Danusiu ..pozdrawiam :)
Witam! Mam 4-metrowa sosne drobnokwiatowa, Pinus parviflora glauca. Za bardzo się rozrosła. Chce przyciąć dolne gałęzie. Kiedy mogę to zrobić i czy smarować skaleczenia naście? Dziękuję za poradę.
Dolne gałęzie możesz podkrzesać teraz, tnij po pniu aby nie było sęków. Ran nie smarujemy.
witam, podcięłam dolne gałęzie trzy tygodnie temu choinki, nie wiem jaki to gatunek iglaka, ale zauważyłam że drzewko zaczęło mi brązowieć,jakby schło.Dodam że drzewko ma juz swoje lata i z 6 metrów wysokości.