Moda na iglaki przyszła od zachodnich sąsiadów i dobrze pamiętam czasy, kiedy się one pojawiły w ogrodniczych sklepach. Kupowało się bez opamiętania i sadziło bez ładu i składu, zapominając zupełnie, że kiedyś się rozrosną i zagęszczą. A gdy to już się stało, rośliny się ogołociły z powodu braku światła, albo znacząco zbrzydły.

Czy takie okazy po wielu latach da się jeszcze uratować? Otóż tak. Może z tego nawet wyjść dzieło z pogranicza ogrodnictwa i sztuki. Nie będzie to "bonsai" najwyższych lotów, ale z pewnością po latach da się ładnie uformować i będzie idealną ozdobą wyżwirowanego placyku, frontowego ogródka lub gwiazdą na rabacie. Musimy po prostu wybrać co z tej gęstwiny zostaje, a wszystko co jest brzydkiego pod nim, usunąć. Taką formę roślinną nazywamy niwaki (drzewo-ogród).

Jakie rośliny

Do takiego formowania najlepiej nadają się cisy (Taxus), żywotniki (Thuja), cyprysiki (Chamaecyparis), jałowce (Juniperus) i sosny (Pinus). Zawsze lepsze będą odmiany wolno rosnące np. cisy, bo bardziej długowieczne, dadzą gęściejsze i krótkie przyrosty, od tych silnie rosnących (np. żywotniki), które szybko tracą formę.

Odmładzanie cyprysików

Na powyższych zdjęciach widać jak szybko i łatwo odmłodziłam cyprysika. Pierwszą sprawą, jaką powinniśmy zrobić, jest wybór proporcjonalnych segmentów umiejscowionych na różnych wysokościach drzewka. Możemy je zaznaczyć przy pomocy wstążeczek. Obserwując z daleka możemy ocenić czy jest dobrze. Zróbmy to zanim użyjemy sekatora.

Do tej pracy powinniśmy zabezpieczyć ręce właściwym ubraniem lub ochronnymi rękawicami. Osobiście mam problem z jałowcami. Przy zetknięciu z ich sokiem dostaję uczulenia. Uważajcie więc i ochraniajcie skórę rąk.

Następnie wycinamy dokładnie wszystko, co zbędne. Zaczynamy od góry. Na końcu każdego segmentu (gałązki) zostawiamy zaczątek "chmurki" lub "talerza" i postępując do środka, delikatnie i uważnie usuwamy wszystko, co jest suche lub żywe. Ważne, aby gałązki pozostały bez sęków i zdrapań. Oczyszczamy do samego dołu.

Po oczyszczeniu segmentów, skracamy końcówki, nadając im pożądany kształt. Zależy to od gatunku krzewu lub drzewa. Cisy i sosny możemy formować w kulki lub płaskie talerze, jałowce płożące zaś zaprezentują się lepiej w płaskiej formie. Po dokonanym cięciu, wszystko spod drzewa sprzątamy, nie musimy smarować ran, gdyż żywica je zabezpiecza przed wnikaniem chorobotwórczych czynników.

Przyznaję, że ta praca wymaga żelaznej cierpliwości i sporej uwagi, także dobrych i ostrych narzędzi, ale na pewno warto. To zadanie dla cierpliwych, ale sami się przekonacie, że nie takie straszne.

Terminy cięcia i późniejsza pielęgnacja

Termin pierwszego cięcia to bardzo wczesna wiosna (marzec-kwiecień), pod warunkiem że nie ma dużych mrozów. Rośliny jeszcze nie rosną i kiedy będzie cieplej, spokojnie zmobilizują siły do puszczania nowych przyrostów i zagęszczania się. Latem (czerwiec-lipiec) poprawiamy "chmurki" lub "talerze" i na tym w danym sezonie poprzestajemy lub poprawiamy kształt jeszcze raz - pod koniec lata, aby młode gałązki zdążyły zdrewnieć przed zimą.

Wyjątkiem są sosny, którym wygląd zmieniamy radykalnie wiosną, jednak późniejsze formowanie "chmurek" wykonujemy w fazie puszczania "świeczek", które dość mocno ręcznie uszczykujemy. Dzieje się to w okolicy maja - czerwca.

Oczywiście nie zapominamy o systematycznym podlewaniu i nawożeniu wieloskładnikowymi nawozami, specjalnie przeznaczonymi dla tej grupy roślin. Sprawdzamy jednak, jakie wymagania ma dany gatunek, bowiem nie wszystkie iglaki wymagają lekko kwaśnego stanowiska i niektóre nawozy typowo do iglaków nie będą się nadawały. W tym zakresie są wyjątki (cis, świerk serbski, sosna czarna). Obojętne pH gleby dobrze też znoszą żywotniki, jałowce i sosny.

Rośliny przynajmniej raz odżywione, wcześniej i ładniej się zabudują. Nawożenia zaprzestajemy jednak już na początku lipca, ponieważ tak radykalnie cięte iglaki, zasilane zbyt późno m. in. azotem, nie będą w stanie przetrzymać mroźnej zimy.

Dodatkowe informacje:

• Cięcie iglaków

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium