Pogoda we wrześniu i październiku ochładza się. Przynajmniej nocą. W ogrodzie zaczyna rządzić jesień i drzewa dają pierwsze nieśmiałe jej oznaki. A jesień to kolory pomarańczu, czerwieni, purpury i żółci. Podoba mi się też kolor rdzawy. Jest taki energetyczny.

Nie ma sensu lamentować nad przemijaniem lata, chociaż ja za bardzo nie mogę być w tym momencie przykładem optymizmu. Osobiście wolę lato, a nadchodząca jesień przepełnia mnie smutkiem i melancholią. Dlatego tym bardziej muszę sobie znaleźć na tę porę zajęcie i uświetnić nową porę roku nowymi kompozycjami. To czas na zmiany dekoracji kwiatowo-roślinnych w donicach.

Wykonuję je często już pod koniec sierpnia, bo letnie kwiaty po upalnej pogodzie nie wyglądają już tak doskonale. Stanowi to idealną okazję do przedłużenia sezonu, zapewniając kolor i zainteresowanie przez długi czas, nawet do wiosny.

Pomyślmy zatem, co mamy w ogrodzie, albo co jest dostępne w najbliższym centrum ogrodniczym?

Donice, styl i ustawienie

Najważniejsze są pojemniki. Najlepsze do takich dekoracji są donice duże. Dzięki temu można zastosować w kompozycji nawet miniaturowe drzewka. Donicę dużą stawiamy na froncie domu lub na tarasie, gdzie będziemy ją najczęściej podziwiać. Lepiej, gdy jest jedna donica ale bogato obsadzona, niż kilka nieciekawych.

Do dużej możemy dostawić kilka małych, najlepiej w jednym stylu, ale różnorodność umiejętnie zestawiona też jest mile widziana. Na parapecie możemy postawić jedną lub dwie skrzynki. Na schodach jednakowe małe doniczki np. z wrzosami lub turzycami.

Materiał, z którego są wykonane pojemniki powinien być mrozoodporny. Upewnijmy się u producenta, że mogą stanąć na mrozie. Odporny jest kamień, włókno szklane, plastik. Terakota nie zawsze jest odporna, szkliwione donice także.

Miejsce jest bardzo ważne, ważne jest też tło, czyli kolor ścian, materiał którym jest dom wykończony. Np. cegły koloru czerwonego wymuszają na nas zastosowanie donic w czarnym lub brązowym kolorze.

Czarne cegły z kolei dają możliwość zastosowania donic szarych lub białych, a nawet kolorowych. Przed ich zakupem zastanówmy się nad kolorem.

Donice muszą współgrać także ze stylem domu. Jeśli jest nowoczesny, najlepiej będą wyglądały wysokie donice w formie cylindrów lub prostych kubików w jednolitym kolorze, bez zdobień.

Do domu tradycyjnego pasują donice z terakoty, w naturalnym kolorze, do domu typu dworkowego - wazy na postumencie. Dom rustykalny można ozdobić koszami z wikliny lub zwykłymi doniczkami glinianymi. Można też zaadoptować stare garnki lub inne naczynia z odzysku.

Rośliny na jesienne dekoracje

W dużych donicach prym wiodą drzewka czyli japońskie i palmowe klony. Nierzadko mają interesujący pokrój np. parasolowaty, zwisający lub pochyły. Jedno takie drzewko do atrakcyjnej, wysokiej donicy i już nic więcej nie trzeba.

Najwyżej na dole ustawimy trawki lub położymy niedbale kilka kamieni, aby wystylizować dekorację "po japońsku". Przyda się też ładna (najlepiej kamienna) latarenka na świece. "Japońszczyzna" musi pasować do architektury, dom powinien być minimalistyczny, w przeciwnym wypadku będzie sztucznie lub co gorsza, śmiesznie wyglądała.

Innym polecanym drzewkiem jest trzmielina oskrzydlona (Euonymus elatus), która jesienią przybiera ogniste barwy. Wielopniowy okaz będzie najlepszy albo taka sama trzmielina na pniu, w formie małego drzewka. Pod nią sadzimy kilka wrzosów, np. o żółtych igiełkach albo o białych kwiatach. Łatwo je umieścić razem. Możemy także zastosować dość długi bluszcz, który będzie zwisał aż do ziemi.

Jako element dominujący w kompozycji, możemy także posadzić derenie o kolorowych gałązkach, leszczynę pogiętą, ognika szkarłatnego, karłowe drzewko iglaste np. świerk biały w odmianach szczepiony na pniu albo karłową sosnę, cisa czy tuję na pniu.

Z jesienią najlepiej identyfikują się trawy (miskanty, rozplenice, molinie) i rośliny podobne do traw (turzyce, tataraki, liriope i konwalniki). Polecam gorąco. Dysponują dużą rozpiętością kolorów od białych, paskowanych, żółtych, poprzez zielone, srebrne i brązowe, aż po czarne. Taka niezwykła gama daje nam wielkie pole do popisu.

Bogatym ozdobieniem naszego domu może być bonsai, najlepiej z cisa lub bukszpanu, oczywiście odpowiedniej wielkości. Ostatnio zakupiłam dość ciekawy bonsai z cyprysika tępołuskowego odmiany 'Aurea Nana'. Ma jaskrawy kolor i zamierzam go wykorzystać do jesiennej dekoracji jednego z ogrodów.

Dużą grupę roślin na jesienne dekoracje stanowią krzewinki i byliny, zwłaszcza te o zimozielonych liściach, Wymienię bergenie sercolistne, żurawki o barwnych liściach, trzmieliny Fortunego. Kolejna grupa to różnobarwne wrzosy i inne wrzosowate (Hebe, Skimmia).

W moim ogrodzie od wiosny konsekwentnie mam kolory białe, czarne i cytrynowe. Czarne petunie zamieniłam na konwalnik, jako biały pozostały cyklameny. Żółty kolor uzyskałam przy pomocy żurawki 'Citronelle' i żółtolistnej turzycy oraz prosownicy rozpierzchłej odmiany 'Aurea'.

Jeśli chcemy, aby rośliny przeżyły w donicach do wiosny, musimy użyć takich z niższej strefy mrozoodporności niż te, które rosną w naszym ogrodzie. Wtedy tylko mają szanse. Pozostałe albo przeznaczamy na straty, albo przed zimą zakopujemy do gruntu. Jeśli je zostawimy, będą miały strukturę do wiosny, ale nie wznowią już wegetacji i musimy je wyrzucić.

Przyznam, że tak właśnie robię. Moje dekoracje sezonowe systematycznie wymarzają, ale chcę je mieć, bo lubię. Na szczęście, niektóre rośliny (np. topiary z bukszpanu) posiadają swoje kształty przez całą jesień i zimę. Szkoda tylko, że marzną.

Zasada trójkąta i symetria

Najbezpieczniej zestawiać rośliny w trójkącie, bo trójkąt zawsze działa. Jedna roślina dominująca, dwie mniejsze obok. Małe i jednakowe rośliny najlepiej sadzić w jednorodnych grupach np. po 5 szt w jednej doniczce. Jeśli po obu stronach drzwi mamy jednakowe donice, stosujemy symetrię.

Suche konary czyli rzeźby prosto z natury

Osoby o artystycznych uzdolnieniach mogą się pokusić o stworzenie samodzielnej kompozycji florystycznej, z wykorzystaniem tego, co dała natura.

Mogą to być suche konary, korzenie znalezione na plaży lub w lesie, a nawet suche drzewka, do których dodajemy zebrane z ogrodu liście, owoce, suche kwiaty i inne dodatki. Nadziewamy je na druciki lub na nitkę i wieszamy jako ozdobne wisiory. Przyznacie, że to może być całkiem interesująca dekoracja. Przykłady w naszej galerii zdjęciowej.

Sadzenie i pielęgnacja jesiennych kompozycji

Wielkość roślin dostosowujemy do wielkości donicy. Na dnie donicy umieszczamy drenaż, aby odpływał nadmiar wody, dodajemy żyznego podłoża i przymierzamy rośliny. Jeśli pasują sadzimy i uzupełniamy podłoże. Uciskamy przy ściankach, ponownie uzupełniamy i podlewamy, aby ziemia obsiadła.

Jesiennych dekoracji nie należy zasilać nawozami. Należy je jedynie podlewać do czasu, aż zamarznie gleba. W okresach odwilży również podlewamy i w miarę potrzeby przycinamy.

W szczególności usuwamy martwe lub porażone liście, regularne porządkujemy i upewniamy się, że taras lub chodnik koło donicy jest czysty i wysprzątany. Nie ma nic gorszego niż śmieci, które przywiał wiatr i nikt ich nie sprząta.

Gdy nadejdą mrozy, wskazane jest, aby donice postawić na styropianie i owinąć folią bąbelkową, którą maskujemy pędami krzewów lub ozdobną jutą. Ewentualnie przestawić w zaciszne miejsce.

Jeśli rośliny nie przeżyją do wiosny, pozostaje nam się tylko z tym pogodzić. Mimo wszystko warto było.

Fot. Danuta Młoźniak