Zioła z własnej uprawy? Czemu nie. Świeże zioła z własnego ogrodu stały się modne. Chętnie je kupujemy, gdyż są łatwo dostępne w supermarkecie, sklepie ogrodniczym, czy kwiaciarni. Gromadzimy nawet spore kolekcje, które ładnie eksponujemy.

Do ich uprawy nie potrzeba nawet balkonu, chociaż się przyda. Wystarczy zewnętrzny parapet, na którym umieścimy skrzynkę lub doniczki. Świeże listki ziół to smaczny dodatek do sałatek, sosów i zup, dlatego dobrze, aby były łatwo dostępne, zawsze pod ręką.

Zioła, oprócz walorów smakowo-przyprawowych i leczniczych, mają także inne zalety: - ładny pokrój kwiatów i liści, dzięki czemu zdobią wnętrze lub balkon - atrakcyjne kolory w odcieniach żółci, szarości, fioletu np. żółte oregano ma piękne liście - są aromatyczne - uprawa jest bardzo prosta i satysfakcjonująca

Uprawa i zbiór

Zioła potrzebują przede wszystkim dużo światła słonecznego, stanowiska ciepłego, osłoniętego od wiatru. W takich warunkach będą intensywnie rosły i gromadziły najwięcej substancji aromatycznych. Ziemia do uprawy ziół powinna być gliniasta z dodatkiem torfu, lub ziemia ogrodowa z worków, jednak musi być pulchna i mieć strukturę gruzełkowatą.

Na dno dajemy drenaż. Pamiętajmy też o regularnym podlewaniu. Nawozimy tylko gatunki wieloletnie i tylko wtedy, gdy widać braki pokarmowe w postaci żółtych, drobnych listków. Do nawożenia stosujemy nawozy organiczne, takie jak biohumus.

Pojemniki mogą być różnorodne: drewniane skrzynki, specjalnie do tego zakupione lub z odzysku, koszyki wiklinowe, donice metalowe i terakotowe.

Płytkie pojemniki służą do uprawy ziół jednorocznych, natomiast głębokie dla roślin wieloletnich. Zioła często grupujemy i sadzimy po kilka sztuk do jednej donicy. Podlewanie codzienne, a podczas upałów nawet dwa razy dziennie, gdyż ziemia w doniczkach szybko wysycha. Przycinanie jest niezbędne do stałego i równomiernego krzewienia się ziół. Wtedy rośliny wypuszczają młode, smaczne listki.

Liście, pędy i kwiaty możemy zrywać codziennie przez cały rok. Starajmy się jednak nie wycinać ich zbyt nisko, aby ze śpiących pędów mogły wybijać nowe pędy.

Zimowanie ziół w doniczkach polega na zadołowaniu ich w ziemi, przykryciu liśćmi lub ściółką. Inny sposób to przeniesienie do pomieszczenia o temperaturze nie wyższej niż 10 stopni. Jeszcze inny sposób polega na przetrzymaniu w mieszkaniu, jednak zalecane jest doświetlanie i przycięcie wiosną nisko do wysokości 5-10 cm, w celu odmłodzenia.

Uprawa ziół w ogrodzie interesująco wygląda jeśli zgrupujemy je w specjalnym miejscu. Może to być ogródek ziołowy (herbarium) otoczony cegłami z różnymi gatunkami ziół, koło od wozu z ziołami w poszczególnych segmentach lub doniczki wkopane go gruntu, aby zioła ekspansywne np. mięta nie mogła się swobodnie rozrastać po całym ogrodzie.

Często zioła w ogrodzie rosną normalnie na rabatach bylinowych, bez wydzielenia szczególnego miejsca. W Hampton Court spodobał mi się ogródek ziołowy niczym bukszpanowy parter, tylko, że otoczony pachnącą lawendą. Tanim i najprostszym sposobem uprawy ziół, jest umieszczenie ich w drewnianych skrzyneczkach i ustawienie na kuchennym parapecie, aby były stale pod ręką.

Zioła zrywamy świeże lub suszymy i wkładamy do torebek lub siatek w miejscu przewiewnym, potem przekładamy do szczelnych pojemników. Wykorzystujemy zimą do potraw, gdy brakuje świeżych. Możemy też świeże posiekać, włożyć do torebek foliowych i zamrozić. Miętę możemy mrozić w kostkach lodu, potem dodawać do napojów lub drinków.

Sposoby wykorzystania ziół

Zioła wykorzystujemy jako: zieloną dekorację domu, kiedy świeże kwiaty są trudno dostępne, przyprawy w kuchni, w lecznictwie (medycyna naturalna), do walki z bezsennością, do odstraszania niepożądanego robactwa, do perfumowania pokoju lub innych pomieszczeń (ziołowe poduszeczki lub potpourri), jako dekoracja kuchni (wiązki suszonych ziół, warkocze czosnku), do robienia kosmetyków, do dezynfekcji (dym z palonych ziół).

Najpopularniejsze gatunki wieloletnie:

• oregano
• mięta
• tymianek
• melisa
• ogórecznik
• rozmaryn
• hyzop
• estragon

Gatunki jednoroczne:

• majeranek
• bazylia
• kolendra
• cząber

Zioła lecznicze znane w medycynie naturalnej: anyż, arcydzięgiel, arnika górska, babka lekarska, bazylia, brzoza, czarny bez, dzika róża, estragon, jałowiec, kalina, kminek, kolendra, koper, koper włoski, kozłek lekarski, kruszyna, lubczyk, majeranek, melisa, mięta, mniszek lekarski, pietruszka, piołun, podbiał, pokrzywa, rozmaryn, rumianek pospolity, rumian szlachetny, skrzyp polny, słonecznik, szałwia, tymianek.

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium