Hippeastrum (w dosłownym tłumaczeniu "gwiazda jeźdżca"), po polsku zwartnica, to popularne cebulowe rośliny domowe z rodziny Amaryllidaceae. Znanych jest około 90 gatunków i do tego około 600 odmian. Pochodzą z subtropikalnych regionów obu Ameryk (Argentyna, północ Meksyku i Karaiby).
Popularnie, ale błędnie określane są jako Amarylis, monotyp (jedyny przedstawiciel danego gatunku lub rodzaju) afrykańskiego rodzaju z tej samej rodziny. Nazwa została nadana roślinie w 1837 roku, prawdopodobnie ze względu na uderzające podobieństwo do średniowiecznej broni używanej przez jeźdźców.
Pierwsi plantatorzy holenderscy przywozili te rośliny z Meksyku w XVIII wieku, jeden z nich nawet osiedlił się w RPA po II wojnie światowej i rozpoczął tam uprawę. Głównym potentatem w produkcji Hippeastrum jest właśnie Holandia i RPA. Ponadto produkcją zajmują się USA, Japonia, Izrael, Indie, Brazylia i Australia. Japonia specjalizuje się w kwiatach podwójnych, które są szczególnie piękne.
Cebule są wrażliwe na mróz, więc nie mogą być uprawiane w gruncie w naszym rejonie, jednak możliwa jest uprawa w doniczkach, niezwykle łatwa i nietypowa, bo rośliny kwitną w okresie zimowym. Hippeastrum to roślina na wspaniały prezent.
Bardzo duże, dekoracyjne kwiaty pojawiają się od września do grudnia na długiej, wyprostowanej łodydze, pustej w środku. W zależności od gatunku wytwarza od dwóch do piętnastu takich kwiatów, z których każdy ma od 13 do 20 cm średnicy. Jednak tylko wyjątkowo duże cebule są w stanie mieć więcej niż jeden kwiat. Kwiaty mogą być różnego kształtu. Wyróżniamy pięć typów: pojedyncze, podwójne, miniaturowe, cybister i trąbkowy.
Cybister mają bardzo cienkie płatki i często opisywane są jako Spider-like. Trąbki, jak sama nazwa wskazuje, zwijają się w rurki. Kolory: czerwony, różowy, biały, pomarańczowy, żółty, jasnozielony oraz różne wariacje typu paski, krawędzie płatków. Niektóre kwiaty mają jednolite kolory lub wzory na wszystkich sześciu płatkach, podczas, gdy inne mają bardziej wyraźne kolory na górnych płatkach niż na dolnych.
Rośliny te często są sprzedawane w okresie Świąt Bożego Narodzenia, w Walentynki i nawet na Wielkanoc.
Warunki do uprawy Hippeastrum
- stanowisko jasne, ale nie w pełnym słońcu, najlepiej wystawa wschodnia lub zachodnia
- gleba żyzna, zasobna
- temperatura optymalna 22 °C, jednak chłodniejsze miejsce po rozpoczęciu kwitnienia pozwoli przedłużyć żywotność kwiatów
- konieczny drenaż
Sadzenie
Wybieramy odpowiednią doniczkę, sypiemy kompost dobrej jakości, umieszczamy cebulę tak, aby wystawała 1/3 nad powierzchnię. Podlewamy tylko wtedy, gdy powierzchnia ziemi jest sucha. Staramy się nie moczyć cebuli. Zbyt obfite podlewanie spowoduje gnicie. Ustawiamy w jasnym miejscu, ale nie na pełnym słońcu, obracamy rośliny, aby nie były pochylone w kierunku światła. Używamy także nawozów w płynie mniej więcej co dwa tygodnie.
Po zakończeniu kwitnienia odcinamy łodygi kwiatowe 5-10 cm nad cebulą, nie urywamy liści. Utrzymujemy umiarkowane podlewanie przez lato. Pod koniec lata ( w sierpniu) przestajemy podlewać i przenosimy do ciemności na dwa miesiące. Symuluje to okres suszy. Tak pozostawiamy do wyschnięcia przez kilka miesięcy, aby zwiędły liście.
W listopadzie przenosimy do światła, ale ostrożnie, aby je zaaklimatyzować i rozpoczynamy podlewanie. Wszystkie stare liście powinny zostać usunięte, uważajmy przy tym, aby nie usunąć wyrastających pędów kwiatowych. Możemy przesadzić w świeżą ziemię. Często pojawiają się cebulki przybyszowe, które przy okazji oddzielamy. W ciągu kilku tygodni pojawią się nowe kwiaty.
Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium
Witam... Pragnę podzielić się informacją, iż mam Hippeastrum w kolorze jasno-czerwonym, ciemno-czerwonym i pastelową czyli blado-różową, kwiaty pojedyncze, duże. Kwitną wczesną wiosną, w marcu lub kwietniu, również zdarza się sporadycznie, że ciemno czerwony kwitnie jesienią po raz drugi. Nazywane - "Gwiazdą rycerza" lub " Amarylis". Podczas kwitnienia są prześliczną ozdobą mieszkania, niezwykle efektowne i podziwiane przez znajomych. Pozdrawiam serdecznie i dziękuję, iż mogłam bliżej z powyższego artykułu zapoznać się z prawidłową uprawą. Miłych i słonecznych zimowych dni - pozdrawiam!:)) Jadwiga Stolarczyk.
Dzięki za porady i opis. Dokupię jeszcze z 2 cebule , mam 1 ciemno czerwoną i kilka cebul które od kilku lat nie zakwitły (były przysypywane ziemią aż po uszy) .Wsadzę to towarzystwo do jednej lub dwu mis . Już jestem ciekawy co z tego wyjdzie dosłownie i w przenośni.
Mam kilka cebul [pierwszą dała mi mama -odmiana ma juz chyba 40 lat-tradycyjne kolory-czerwono-biała]. zakwitają w marcu -kwietniu. Dzisiaj do nich zajrzałam, po przeczytaniu artykułu Danusi - i o dziwo po raz pierwszy pączek pojawił się już teraz [myślę,że to Ogrodowisko kazało im obudzić się wcześniej].Serdecznie pozdrawiam miłośników pięknych zwartnic.
Zbyszku robisz błąd; spróbuj rozłożyć zdrowe korzonki [tak jak lilie na kopczyku ];ziemią przykryj tylko do wysokości korzonków;cebula ma pozostać na wierzchu;po prawidłowym spoczynku na pewno zakwitną;powodzenia w hodowli.
Dziękuję za miłe komentarze, to właściwie Wasze zdjęcia na FB lub Forum Ogrodowiska są dla mnie bodźcem do pisania artykułów na temat zamieszczanych na forum kwiatów. Zwartnica akurat jest na czasie teraz. Co do nazwy "gwiazda jeżdżca" czy "gwiazda rycerza". Obie są podawane, więc nie wiem, ale chyba obie są prawidłowe.
Mnie po tych lekach przeciw grypowych chyba pogięło. Mąż poznosił mi do domu wszystkie kwiaty z tarasu, bo mają być przymrozki. Między innymi kilka doniczek z hippeastrum. Szybko cebule wyjęłam z doniczek i mis, przycięłam bardzo długie korzenie i obciachałam wszystkie jeszcze zielone liście. Ratunku! co mam teraz zrobić żeby nie zmarnować cebul.Zawsze wynosiłam do piwnicy w doniczkach, nie wiem co mnie podkusiło żeby zrobić inaczej. Proszę o radę.
Marysiu, a kiedy Twoje hippeastrum kwitło?
Danusiu, kwitły w kwiecień - maj ,Póżniej cały czas stały na tarasie aż do dzisiejszego dnia.
Danusiu, a gdybym te cebule rozłożyła w domu w pokojowej temperaturze żeby przeschły, a następnie włożyła do koszyka, przykryła ciemną folią z góry i wyniosła na nieogrzewany ganek. Na ganku jest temp.10 - 12 C. i przetrzymała 6 tygodni, a następnie posadziła do nowej ziemi i wniosła do ciepłego pomieszczenia na parapet. Czy coś by z tego było, czy może doradzisz mi inaczej.Bardzo proszę o pomoc.
Witam :-) Proszę o radę moja zwartnica ma już prawie 20 lat. Od początku była zaniedbywana, ale co zaskakujące kwitła dwa razy do roku w macu i październiku. Od pewnego czasu usychają jej bardzo liście, a te które zostały bardzo słabo rosą. Ostatnio zauważyłam że wyrasta pączek kwiatu.Co ważne kwiat nigdy nie miał symulowanej suszy jak powyżej jest opisywane w artykule.Proszę poradźcie co mam zrobić żeby cebule się wzmocniły. Czy pozwolić żeby kwitł dwa razy do roku?? Z góry dziękuje :-)
Zupełnie nie wiem co doradzić, żeby było jak najlepiej. Może cebuli coś dolega. Może tym zwielokrotnionym kwitnieniem ona się za bardzo "wysila" ? Proponuję jednak nie dopuszczać do dwukrotnego kwitnienia.
Napisz o swoich problemach na naszym forum w dziale "Domowe", wątek Hippeastrum http://www.ogrodowisko.pl/watek/84-hippeastrum-amarylis.
Specjaliści na Ogrodowisku, którzy uprawiają tę roślinę na pewno doradzą najlepszą opcję.
Witam, mój kwitł w ubiegłym roku wczesnym latem. Potem zaczęły mu wyrastać gigantycznie długie liście, które jesienią się zepsuły i obcięłam. Przez całą zimę podlewałam cebulę rzadko i niewiele. W drugiej połowie marca zakwitł ale na baaardzo długiej łodydze i nie wyrosły żadne liście...
Danusiu, z całą sympatią, lecz chyba zapomniałaś dodać słówko o dokarmianiu cebul ? Przecież wszystkie cebule po kwitnieniu są nim wyczerpane i chyba przed spoczynkiem trzeba je dożywić, by mogły znów obficie zakwitnąć ? I czy tylko ciemność jest pożądana w czasie spoczynku, czy temperatura nie ma znaczenia ?