Tworzenie rabaty bylinowej nie jest aż tak trudne jakby się wydawało. Zauważyłam, że gdy kupuję jakieś rośliny kwitnące, nie zastanawiam się wyłącznie nad jednym gatunkiem, tylko zawsze wyszukuję dla niego inne ładne towarzystwo, które znakomicie podkreśli albo kolor, albo fakturę liści, albo będzie kontrastowe, co tylko może mojej rabacie tworzonej w tym momencie w wyobraźni wyjść na dobre.

Najlepszym sposobem jest ustawianie roślin obok siebie zanim je kupimy. Wyobrażamy sobie jak będą pasowały do tego, co już u nas rośnie. Potem, gdy je wsadzimy, ogród stanie się bardziej interesujący, a my przepełnieni zadowoleniem, zaczniemy rozmyślać nad zmianami w innych miejscach. Rozważajmy wtedy ogród jako całość, a pojedyncze rabaty jaką cząstki tej całości, które powinny ze sobą współgrać.

Hemerocallis czyli liliowiec przeżywa okres dużej popularności i powrotu do naszych bylinowych ogrodów dzięki niespotykanym kombinacjom kolorów kwiatów oraz trawiastym liściom, które dają pożądaną fakturę i zdobią rabaty zarówno przed kwitnieniem, jak i i po przekwitnięciu. Dużą zasługę na polu tworzenia nowych odmian ma hodowca liliowców, pionier polskiej hodowli, Jezuita z Warszawy, brat Stefan Franczak, który posiada najbogatszy dorobek − 115 odmian liliowców.

W Arboretum w Wojsławicach znajduje się największa i najlepiej oznaczona kolekcja tej grupy roślin w Polsce i jedna z największych w Europie. Byłam tam w porze kwitnienia tych pięknych i długowiecznych bylin i polecam każdemu, kto zawita w te strony.

Lupinus czyli łubin, to roślina z rodziny motylkowatych (Fabaceae), który obejmuje aż 280 gatunków o kwiatach w różnorodnych kolorach (czerwony, różowy, błękitny, fioletowy, żółty, pomarańczowy, biały i niemal w każdej innej kombinacji kolorów). Pochodzi z Ameryki Północnej, Australii i Nowej Zelandii. Do Wielkiej Brytanii został sprowadzony w 1820 roku przez szkockiego botanika o nazwisku David Douglas.

Atutem łubinu jest także łatwość uprawy, zaś wadą niezbyt długi okres kwitnienia i nieporządny wygląd kęp po przekwitnięciu, a także po opadach deszczu. Jednak nawet krótkotrwały, ale jakże imponujący wygląd tęczowych kwiatów powoduje, że łubiny wracają do łask.

Bardzo lubię hosty i mam ich w ogrodzie sporo. Szczególnie uwielbiam te o żółtych lub biało obrzeżonych liściach. Wnoszą powiew świeżości i rozjaśniają cieniste zakątki. Niebieskich używam do kontrastowych zestawień.

Co jednak zrobić, kiedy miejsca jest mało, a lista pożądanych odmian rośnie? Jest na to prosty sposób - hosty w donicach, ponieważ te ozdobne byliny doskonale czują się w pojemnikach.

Pamiętam czasy swoich sześciuset donic, w tym co najmniej dwieście host. Rosły wspaniale i dawały masę pięknej, obfitej zieleni i różnorodnych faktur liści, tworząc doskonałe kompozycje z innymi roślinami. Zaletą jest to, że ciągle można je przestawiać, zmieniając ogrodowe dekoracje niczym scenografię w teatrze.

Astilbe to długo kwitnące byliny z rodziny Saxifragaceae, z kwiatostanami podobnymi do pierzastych pióropuszy, w miękkich odcieniach bieli, jasnego i ciemnego różu, fuksji, bordo i lawendy. Ukazują się one w zależności od odmiany od połowy czerwca do września i trzymają sztywno na wysokich łodygach, wyrastających powyżej strefy liści. Na jednej roślinie może ich być kilkadziesiąt. Po przekwitnięciu stają się brązowe.

Liście mają podobne do paproci, pierzaste, głęboko klapowane, ażurowe, umieszczone na długich ogonkach liściowych. U odmian o ciemnych kwiatach ogonki podbiegają czerwienią. Znanych jest około osiemnastu gatunków Astilbe.

To jedne z najłatwiejszych roślin dla początkujących ogrodników. Uatrakcyjnią wilgotne i cieniste zakątki ogrodu lub miejsca pod drzewami.

Nepeta (kocimiętka) to wspaniała bylina o staroświeckim wyglądzie i wielu zastosowaniach. Jej nazwa zwyczajowa związana jest z tym, że bardzo lubią ją koty. Chodzi o zapach liści, który je przyciąga i powoduje, że koty kładą się na kępę i często ją niszczą. Co ciekawe, tak działo się w moim starym ogrodzie, gdzie kocimiętkę mogłam uprawiać tylko w namiocie foliowym, bo gdzie indziej nie dało się.

W nowym ogrodzie rośnie na ulicznej rabacie, gdzie obcych kotów spacerujących codziennie nie brakuje, a jednak ma się dobrze. Przyczyna jest znana. Po prostu związek organiczny nepetalactone, który działa jako atraktant (wabik) na koty, wyizolowano tylko z niektórych gatunków kocimiętki (Nepeta cataria). Moja jest ogrodowym mieszańcem i pewnie tego związku ma w sobie zbyt mało. Poza tym nie wszystkie koty podobnie reagują, a mają to zapisane w genach.

Kiedy jesień nadchodzi i krótkie, deszczowe dni, wyraźnie tracę grunt pod nogami i napada mnie chandra. I wtedy lekarstwem stają się zdjęcia. Magiczne, kolorowe obrazy, zwiewne rabaty i falujące morzem traw ogrody preriowe.

Takie są właśnie kwiaty i rabaty jesieni. Niezwykłe, zachwycające, które pozwalają mi przetrwać ten ciężki okres. Aby nas zachwyciły muszą być atrakcyjne. Ale o to nietrudno.

Kwiaty jesieni mają jesienne barwy, a więc ciepłe czerwienie, pomarańcze i żółcie z odrobiną fioletu i błękitu. A do tego trawy - niesamowite widoki spowite szronem lub mgłą. I za to właśnie jesień da się lubić.

Rozchodniki okazałe (Sedum spectabile, a od niedawna wprowadzana jest nowa nazwa łacińska Hylotelephium spectabile) przeżywają swój renesans, a wszystko za sprawą bylinowych rabat w ogrodach angielskich, mody na ogrody preriowe z trawami i wystawę Chelsea Flower Show, gdzie się ostatnio pojawiały w wielu ogrodach pokazowych.

Zasługą nowego zastosowania rozchodników jest powstanie atrakcyjnych odmian o ciekawym ubarwieniu liści i kwiatów, które sprawiły, że byliny te stały się bardziej uniwersalne. Przyznam, że zapomniałam o nich i teraz ja także odkrywam te rośliny na nowo jako gwiazdy rabat końca lata.

„Jesiennego krwotoku nic już nie zatrzyma,

Czerwień kapie z parku na ulice….”

Te krople czerwieni pojawiają się też na żurawkowych rabatach. Jesień tego roku jest w moich okolicach (Zagłębia Dąbrowskie) bardzo przyjemna.

Na początku września były lekkie przymrozki, które zainicjowały u żurawek intensywne, odmienne niż letnie, wybarwienie liści. O tej porze roku kwitną już tylko nieliczne odmiany, a właściwie egzemplarze, za to liście dają naszym oczom rozkoszną feerię barw.

Astry bylinowe to supergwiazdy jesiennego ogrodu. W przenośni i dosłownie, bowiem po łacinie słowo "asters" znaczy gwiazda.

Kwitną dość późno - na przełomie sierpnia, września i października w różnorakich kolorach: białym, różnych odcieniach różowego, fioletowego i niebieskiego, dzięki czemu wzbogacają jesienny ogród w żywe, czasem "ostre" kolory, doskonałe w różnych zestawieniach.

Astry należą do rodziny Asteraceae. Znanych jest około 250 gatunków astrów. Najpopularniejsze i najłatwiejsze w uprawie są astry jednoroczne (Callistephus), ale najchętniej sadzimy astry bylinowe (Aster), bo odradzają się po zimie i nie trzeba ich kupować co roku.